Geheel volgens traditie is een deel van de plannen die het demissionaire kabinet gaat aankondigen op Prinsjesdag al uitgelekt. Vier van de meest in het oog springende op een rij.
1.
Klimaat
Er gaat 6,8 miljard euro extra naar klimaatmaatregelen. In september leek het of het Urgenda-doel in 2020 is gehaald. Volgens dat doel moet de CO2-uitstoot zeker 25 procent lager liggen dan in 1990. Maar zeker is het resultaat nog niet. Begin 2022 maakt het RIVM de definitieve rekensommen bekend. Pas dan is duidelijk of de staat in 2020 inderdaad aan de Urgenda-uitspraak voldeed.
Als dat in 2020 zo was, liet Urgenda-directeur Marjan Minnesma weten, dan wil dat nog niet zeggen dat de staat het Urgenda-vonnis adequaat uitvoert. Volgens haar volgt uit de rechterlijke uitspraak dat Nederland de uitstoot van broeikasgas – afkomstig van bedrijven, verkeer, gebouwen en energiecentrales – zodanig moet afbouwen dat de emissie vanaf 2020 élk jaar 25 procent onder het niveau van 1990 ligt.
Omdat de Nederlandse uitstoot in het eerste halfjaar van 2021, mede als gevolg van corona-versoepelingen, alweer fors steeg, houdt de staat zich volgens Urgenda nog steeds niet aan de uitspraak van de rechter. In juni kondigde Urgenda nieuwe juridische stappen aan, om het kabinet opnieuw tot verregaande klimaatbeleid te verplichten.
Van de 6,8 miljard euro die het demissionaire kabinet nu heeft uitgetrokken, gaat een deel naar duurzame subsidies. Die zijn onder meer bedoeld voor de koop van elektrische auto’s of woningisolatie. Er is ook een deel gereserveerd voor het bedrijfsleven. Zo is er 700 miljoen euro voor waterstofprojecten en 600 miljoen voor het stimuleren van elektrisch transport.
2.
Defensie
Defensie krijgt er structureel 100 miljoen extra bij. Van het bedrag zou 60 miljoen bestemd zijn voor munitie en 30 miljoen voor veteranen, meldden ingewijden eind augustus aan dagblad De Limburger. Tijdens de formatieonderhandelingen zal opnieuw gesproken worden over de begroting van Defensie.
Het kabinet-Rutte III heeft het budget van Defensie al met structureel 1,7 miljard euro verhoogd. Maar Nederland zit nog steeds onder de NAVO-norm die staat op minstens 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Nederland besteedt nu 1,4 procent van het bbp aan Defensie. De demissionaire bewindslieden Ank Bijleveld en Barbara Visser hebben steeds gezegd dat het ministerie er nog zeker 4 miljard structureel bij moet krijgen. Nederland komt dan op Europees gemiddelde van 1,8 procent van het bbp.
Bij welke politieke partijen is onze defensie in goede handen? Kijk hier Het Grote Defensiedebat terug
Veel politieke partijen gaven in partijprogramma’s aan extra geld te willen uittrekken voor de krijgsmacht. Zo beloofde de VVD vier onderzeeboten en extra F-35’s. Het budget moet naar het Europees gemiddelde, van 1,8 procent van het bbp. Maar er wordt geen datum genoemd wanneer dat moet zijn bereikt.
Het CDA gaf aan dat het ‘zo spoedig mogelijk en in elk geval binnen tien jaar naar 2 procent’ wil. De NAVO-norm moet ‘wettelijk worden vastgelegd’ zodat ook de kabinetten na 2025 eraan geklonken zijn. In vier jaar moet het budget alvast naar het Europees gemiddelde van 1,8 procent. Dat is niet niks, want het betekent een defensiebudget dat stijgt van 13 miljard naar 19 miljard euro.
3.
Woningbouw
Wie de krant leest, struikelt over de schreeuwende koppen over de woningmarkt. Dit jaar zijn er 300.000 woningen te weinig voor het aantal mensen dat een huis wil kopen, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onlangs. En om het tekort te kunnen bijbenen, moeten er in de komende tien jaar zeker één miljoen huizen worden gebouwd. Zelfs na 2035 zal er nog een tekort aan woningen zijn, meldde ABF Research in een rapport in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
De woningmarkt is dus een dossier waarmee volgens het demissionaire kabinet zo veel haast is geboden dat niet wordt gewacht op het nieuwe kabinet. Verspreid over tien jaar gaat er 1 miljard extra naar het bouwen van extra woningen, schrijft NRC Handelsblad.
Koopkracht over 2022:
Alle huishoudens gemiddeld: +0,1
-Werkenden: +0,1
-Uitkeringsgerechtigden: +0,1
-Gepensioneerden: 0,0
-Tweeverdieners: 0,0
-Alleenstaanden: +0,1
-Alleenverdieners: -0,2
-Gezinnen met kinderen: 0,0
-Gezinnen zonder kinderen +0,1
4. Koopkracht
Het kabinet wil ook iets doen voor de koopkracht van burgers. Het Centraal Planbureau berekende in augustus dat – ondanks dat de economie dit en volgend jaar flink groeit met 3,9 en 3,5 procent – de burger daarvan niets merkt in de portemonnee als het demissionaire kabinet daar niet bewust werk van maakt.
En het kabinet wil wel dat Nederlanders een extraatje in hun portemonnee krijgen. Dus wordt 200 miljoen euro uitgetrokken zodat (bijna) iedereen erop vooruitgaat, zij het miniem. Omdat de lonen maar matig stijgen en de inflatie wel verder oploopt, gaat een gemiddeld huishouden er volgend jaar 0,1 procent op vooruit in koopkracht.