In Den Haag ging formateur Johan Remkes maandag 27 september verder met het voeren van de formatiegesprekken met VVD, D66 en CDA. Is er een doorbraak in zicht?
1.
Wat gebeurde er maandag?
Of het in Remkes’ agenda rood omcirkeld staat, is onbekend, maar deze week wil de informateur ‘conclusies trekken’. Maandag sprak hij vanaf 11.30 uur met de partijleiders van VVD, D66 en CDA plus hun secondanten. Het gezelschap van zes was eerder al bijeen tijdens het vergaderweekeinde op het Hilversumse landgoed De Zwaluwenberg.
Grote vraag is of Mark Rutte, Sophie Hermans (beiden VVD), Sigrid Kaag, Rob Jetten (beiden D66), Wopke Hoekstra en Pieter Heerma (beiden CDA) overeenstemming kunnen vinden over de vorming van een minderheidskabinet. Remkes kreeg van de Tweede Kamer de opdracht mee om zo’n kabinet samen te stellen uit een combinatie van VVD, D66 en CDA.
Lees ook: Wat bezielde spookrijder Mona Keijzer?
In de uitnodiging voor het gesprek van maandag schreef Remkes aan de zes dat ‘de balans wordt opgemaakt’. Daarna wil Remkes in de loop van de week de Tweede Kamer inlichten over zijn bevindingen. Het gesprek met de zes lijkt voorlopig zijn laatste te zijn, tot de Tweede Kamer over zijn bevindingen heeft gesproken.
2.
Wat heeft Kaag dit weekeinde gezegd?
Dit weekeinde liet Sigrid Kaag (D66) in een toespraak voor haar achterban weten dat ze weer in gesprek wil met de ChristenUnie. De afgelopen maanden weigerde Kaag dat, omdat de partij niet zou openstaan voor bepaalde medisch-ethische onderwerpen. ‘Wij zijn bereid onze politieke blokkade op te heffen,’ zei Kaag. De D66-leider wil met alle zes de constructieve partijen – VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie – aan tafel gaan om te praten over de formatie. Een meerderheidskabinet dus.
Zojuist mocht ik, voor het eerst sinds ik partijleider van D66 ben, voor een volle zaal met leden staan. Wat een enthousiasme!
Het is tijd om de impasse in de formatie te doorbreken: ik ben bereid onze blokkades op te heffen om met 6 partijen te gaan onderhandelen. https://t.co/87Krx0eqtJ
— Sigrid Kaag (@SigridKaag) September 26, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De timing van Kaag is opmerkelijk. Informateur Remkes was juist aangesteld om onderzoek te doen naar een minderheidskabinet met D66, CDA en VVD. Voor de zomer deed Kaag ook al een voorstel voor een ‘breed zespartijenkabinet’. Dat zou toen zijn geblokkeerd door VVD en CDA.
3.
Staat de ChristenUnie nog open voor samenwerking?
In een interview zondag in het AD zei ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers dat hij ‘geen boosheid’ voelt over de eerdere uitsluiting van D66. Kaag deed dat op grond van het verschil van mening op grond van medisch-ethische kwesties als euthanasie.
Maar volgens Segers werd ‘medisch-ethisch heel groot gemaakt’. Hij kijkt liever naar onderwerpen waar ChristenUnie en D66 elkaar de afgelopen vier jaar wél konden vinden zoals klimaatbeleid, sociaal beleid, de rechtsstaat en humaan asielbeleid. Hij vindt het vreemd om de relatie te definiëren aan de hand van één onderwerp en wil de deur ‘niet snel en definitief dichtgooien’.
4.
Is een minderheidskabinet kansrijk?
Tijdens de Algemene Beschouwingen vorige week bleek dat het kabinet prima in staat is om zaken te doen met de Tweede Kamer. De begroting werd voor 2 miljard euro verbouwd om tegemoet te komen aan de politieke wensen van meerdere partijen.
Lees ook: Hakken uit het zand in kabinetsformatie
Zo gaat het kabinet op verzoek van JA21 onderzoeken of een asielbeleid naar Deens model iets voor Nederland is. En ook gaan de salarissen voor zorgmedewerkers omhoog.
Niettemin hebben alle mogelijke coalitiepartijen een voorkeur voor een meerderheidskabinet. Zo zei Rutte tijdens de Algemene Beschouwingen dat het zaak is om ‘alles te bevorderen om te komen tot een stabiel meerderheidskabinet of desnoods, op basis van het rapport van mevrouw Hamer, tot een minderheidskabinet dat in ieder geval kan rekenen op een vruchtbare samenwerking in de Kamer’.