Het merendeel van de nieuwsmedia besteedde woensdag uitgebreid aandacht aan het nieuwe Dreigingsbeeld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Opvallend: vrijwel niemand noemde daarbij de groep waarvan de grootste dreiging uitgaat: jihadisten.
NOS, RTL Nieuws en Trouw kozen in hun kop en belangrijkste invalshoek allemaal voor jonge rechts-extremisten die uit zijn op een rassenoorlog. Bij deze ‘accelerationisten’ gaat het om honderden tieners en jongvolwassenen van pas 12 tot 20 jaar oud.
Lees ook: Extreem-rechts terrorisme mag migratiedebat niet in de weg staanDe Volkskrant en De Telegraaf kiezen een iets andere invalshoek. Zo licht de Volkskrant de waarschuwing voor radicalisering van sommige corona-demonstranten uit. ‘De drempel voor het – al dan niet online – bespreken én plegen van gewelddadige acties is lager geworden, zo staat in het rapport. Als voorbeeld noemt de veiligheidsdienst de aanslag op een vaccinlocatie in Den Helder met een vuurwerkbom.’
Dreiging vanuit links
De Telegraaf kiest in de kop voor ‘linkse verharding’: ‘Problemen woningmarkt of klimaatdiscussie sluimeren’. In Duitsland meldt de veiligheidsdienst dat incidenten gewelddadiger worden en professioneler. Links schuwt geweld tegen de politie en staatsinstellingen niet meer. Er wordt onderzocht in hoeverre er banden zijn tussen Duitse en Nederlandse links-extremisten.
Tegelijkertijd geeft de krant aan dat die banden nog niet worden gesignaleerd. ‘Maar wij [de NCTV red.] kijken naar de creeping crises, dreigingen die niemand aan ziet komen. De problemen op de woningmarkt zijn in potentie zo’n sluimerende crisis, of de klimaatdiscussie. We zien dat de polarisatie aantrekt. Dat kan leiden tot uitsluiting, dat mensen worden klemgezet. En dat geeft ruimte voor extremisme en geweld.’
Weinig over de rol van jihadisten
Die benadering is opvallend, want de media gaan vrijwel niet – en in een enkel geval minimaal – in op de rol van jihadisten in het dreigingsbeeld. En dat terwijl aanhangers van het mondiale jihadisme nog steeds de grootste terroristische bedreiging voor Nederland vormen, zegt de NCTV. De dreiging vanuit het jihadisme tegen Nederland is onveranderd sinds de voorgaande analyse en loopt als een rode draad door het rapport. De NCTV houdt vooral rekening met alleen handelende daders of kleine groepen, maar terroristisch geweld in groepsverband sluit de NCTV niet uit.
Lees ook: Leve de doodstraf voor IS-terroristenAls voorbeeld noemt de NCTV een aantal rechtszaken en arrestaties. Zo werden op 23 september negen jihadisten in Eindhoven gearresteerd. De hoogopgeleide mannen tussen de 18 en 31 jaar worden verdacht van het voorbereiden en trainen van een terroristische aanslag. Tijdens een filmavond sprak een van hen over het doden of ontvoeren van Mark Rutte, Geert Wilders en Thierry Baudet. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) hield de groep in de gaten.
Veel Syriëgangers komen volgend jaar vrij
Ook benoemt de NCTV gedetineerden die hebben deelgenomen aan de strijd in Syrië en Irak. Naar verwachting komt een groot deel van hen volgend jaar vrij. Het grootste deel van hen heeft vermoedelijk geen afstand genomen van ISIS-gedachtegoed en heeft ervaring opgedaan met wapens en explosieven. Voor de NCTV is het te vroeg om te zeggen of ze ook zullen terugkeren naar hun jihadistische netwerken of bereid zijn aanslagen te plegen.
Het Dreigingsbeeld verschijnt drie maal per jaar. In het verleden zijn ook weleens andere groepen in beeld gekomen. Een voorbeeld hiervan zijn radicale dierenactivisten zoals de deelnemers van een stalbezetting in het Brabantse Boxtel. Maar afgelopen jaren kwam het gevaar overwegend uit de hoek van jihadisten.