De ergste nood van de opvangcrisis voor asielzoekers is tijdelijk verholpen. Ten minste vijf gemeenten helpen het overvolle asielzoekerscentrum in Ter Apel door zelf tijdelijke noodopvang te verzorgen. Een Europese oplossing om de flink toegenomen asielinstroom te beperken, is ver weg.
1. Hoe groot waren de problemen in Ter Apel?
Afgelopen week puilde het asielzoekerscentrum in Ter Apel uit. In de opvang in de Groningse gemeente Westerwolde verbleven zo’n 750 asielzoekers. Bijna drie keer meer dan wat de opvang aan kan. Jaap Velema (D66), de burgemeester van Westerwolde, deed meerdere noodoproepen om het asielzoekerscentrum te ontlasten. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) steunde de burgemeester, maar kon weinig betekenen: te weinig gemeenten boden opvangplaatsen aan.
Lees ook: De roep om een Europees asielbeleid
Dat veranderde dit weekeinde. Zaterdag 23 oktober werden de eerste asielzoekers uit Ter Apel verplaatst. 150 asielzoekers konden in een leegstaand hotel in Emmen terecht. Ook andere gemeenten regelden noodopvang die in de loop van deze week klaar is voor gebruik.
2. Waar is de noodopvang geregeld?
Naast Emmen konden de asielzoekers dit weekeinde ook al terecht in Middelburg en Hengelo. Beide gemeenten vingen 100 asielzoekers op. In Hengelo kunnen de mensen vier weken verblijven in een voormalige vaccinatielocatie van de GGD. De opvang in Middelburg wordt later deze week uitgebreid om nog eens 100 tot 150 mensen op te vangen. De gemeenten Utrecht en Amersfoort bieden vanaf maandagavond 25 oktober voor maximaal vier weken samen honderd asielplekken aan bij het COA. De asielzoekers kunnen in onder meer hotels terecht. Ook wil Utrecht vijfhonderd asielzoekers binnen enkele weken opvangen bij de Jaarbeurs. Deze gemeenten gaven in overleg met de provincies gehoor aan de noodoproep van Westerwolde en het demissionaire kabinet dat ook om meer opvangplekken vroeg. De provincies Groningen en Friesland lieten die oproep aan zich voorbij gaan. Die vonden dat ze al genoeg asielzoekers opvangen.
3. Hoe groot is de Nederlandse asielinstroom?
Het COA worstelt al maanden met de hoge instroom van asielzoekers. Uit cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst bleek dat de asielinstroom dit jaar veel hoger ligt dan in voorgaande jaren. Afgelopen maand dienden 5.089 asielzoekers een verzoek voor asiel in. In augustus werden er 3.724 aanvragen gedaan.
Van de mensen die in september voor het eerst asiel aanvragen, kwam de grootste groep van 1.199 mensen uit Afghanistan, op de voet gevolgd door 1.133 Syriërs. Naar verwachting zal in de nieuwe cijfers die eind oktober uitkomen, vooral de groep Afghanen stijgen. Het kabinet maakte eerder deze maand bekend dat het nog ruim 2.100 mensen uit Afghanistan wil halen.
4. Wat kan tegen de hoge asielstroom worden gedaan?
Nederland is niet het enige land dat worstelt met de hoge asielinstroom. Op de afgelopen topontmoeting van de Europese Raad stond migratie boven aan de agenda. Resultaat leverde dat niet op. De Europese regeringsleiders spraken langdurig over de enorme asielinstroom die vooral Noordwest-Europa teistert, maar kwamen niet tot snelle oplossingen, ook al zijn die er wel.
Lees het volledige verhaal: Top bevestigt: effectief asielbeleid EU blijft heel ver weg
De Europese Unie zou Noord-Afrika onder druk kunnen zetten met het visabeleid, zodat die landen landgenoten zonder recht op asiel terugnemen. Die zogenoemde veiligelanders zorgen in Nederland vaak voor overlast. Frankrijk gaat zelf wel landen onder druk zetten met het visabeleid. Ook gaat de Europese Unie geen ontwikkelingsgeld intrekken als landen niet meewerken. Wel willen de Europese landen de Europese buitengrenzen versterken.