Het Oekraïense leger heeft op eigen initiatief een softwareprogramma ontwikkeld, waarmee de twaalf van Duitsland en Nederland verkregen pantserhouwitsers veel effectiever kunnen worden ingezet tegen de Russen dan de Duitse en Nederlandse landmacht voor mogelijk hielden. Dit zegt topfunctionaris David van Weel van de NAVO in een interview in het recent verschenen zomernummer van EW.
Om een precisieschot te lossen, hebben de Oekraïners slechts een halve minuut voorbereidingstijd nodig. De Duitse en Nederlandse landmacht doen daar 20 minuten over.
Het computerprogramma is zo slim en eigentijds dat het op het NAVO-hoofdkwartier ‘de Artillerie Uber’ is gaan heten, vertelt Van Weel (46). Hij is Assistent Secretaris Generaal van de NAVO voor Emerging Security Challenges. In die rol heeft hij inzage in de zeer geheime inlichtingenrapporten over de strijd in de Donbas en Zuid-Oekraïne.
Opereren in groepsverband
Een pantserhouwitser Pzh2000 is een modern kanon met een bereik tot ruim 50 kilometer. Afhankelijk van de omstandigheden schiet hij granaten af met een precisie van enkele meters tot tientallen meters. Een batterij houwitsers opereert in groepsverband. Om de vijand te verrassen, moeten vanuit diverse stellingen doelwitten worden bestookt.
Tekst gaat hieronder verder
Na het vuren maakt de op rupsbanden rijdende pantserhouwitser zich snel uit de voeten, omdat de vijand met tegenvuur reageert. Met dat laatste verraadt de tegenstander zijn positie en dan is het aan een andere pantserhouwitser om die positie te markeren en vanuit onverwachte hoek een nieuw salvo af te leveren.
De inzet van deze zware artilleriestukken vergt snelheid, voortdurende locatiewisselingen en adequaat onderling overleg. Veel hangt af van de keuze van de granaten, waarvan de omvang van de scherfwerking op het laatste moment nog kan worden veranderd. Dat alles maakt inzet van de Pzh2000 tot een complexe zaak, ook omdat geen burgerdoelen en geen eigen troepen mogen worden getroffen. Regel is ook dat altijd een waarnemer te velde, een gevechtsvlieger of het grondstation van een verkenningsdrone oog houdt op de aangerichte schade.
Binnen een halve minuut
De Oekraïners gebruiken hun ‘Artillerie Uber’ om hun optreden te coördineren. Dat gaat volgens Van Weel veel sneller dan de manier waarop de Duitsers en Nederlanders met het artilleriewapen werken. Van Weel zegt in EW over de nieuwe methode van de Oekraïners: ‘Verkenners wijzen in het digitale systeem de plek aan waar artillerievuur moet neerslaan. Het programma rekent uit welk geschut op de gunstigste positie staat. Binnen een halve minuut volgt het digitale commando en worden schoten gelost. Razendsnel, want het kost ons minstens 20 minuten om dat te organiseren. De twaalf door Duitsland en Nederland geleverde pantserhouwitsers worden nu ook met die software verknoopt. Deze artilleriestukken zijn dan veel effectiever in de strijd tegen de Russen.’
Geen staal tegen staal
Van Weel noemt dit als een voorbeeld van de nieuwe militaire ontwikkelingen die in de Oekraïne zichtbaar worden. De strijd is volgens hem ‘géén klassiek conflict van staal tegen staal’. Het is juist een oorlog waarbij sensoren, grote hoeveelheden data en kunstmatige intelligentie een belangrijke rol spelen.
Eerder was al bekend dat de Oekraïners met slim gebruik van Turkse Bayraktar-drones de Russen zware slagen toebrachten.
Defensieminister Kajsa Ollongren (D66) wilde niet ingaan op vragen van EWmagazine.nl over de daadwerkelijke inzet van de Pzh2000 in Oekraïne. Duitsland en Nederland hebben de afgelopen weken in totaal twaalf van deze artilleriestukken geleverd, inclusief opleiding van de benodigde manschappen. Eenmaal in Oekraïne, hebben Berlijn en Den Haag geen zeggenschap meer over de inzet.
Landmacht had ooit 54 pantserhouwitsers
De Koninklijke Landmacht had ooit 54 pantserhouwitsers, maar door de bezuinigingen van de afgelopen jaren stond een deel daarvan als ‘strategische reserve’ in de opslag. Van die laatste geschutstukken heeft het kabinet-Rutte IV er acht aan Oekraïne geleverd of toegezegd te leveren.
Volgens een woordvoerder van de Koninklijke Landmacht kreeg Oekraïne de moderne versie Pzh2000, maar zonder het volledig gedigitaliseerde vuurleidingssysteem. Dat is het systeem waarmee de 36 parate Pantserhouwitsers worden uitgerust waarmee de landmacht de komende jaren wil blijven werken. De overige tien Pzh2000-stukken worden gebruikt voor training en opleiding.
Volgens de landmachtwoordvoerder kan met het digitale vuurleidingssysteem razendsnel een vuuropdracht worden gegeven. ‘Ik heb gehoord dat de Oekraïners een app gebruiken. Dat komt in de buurt van ons digitale vuurleidingssysteem. Als zij de doorlooptijden kunnen versnellen met een app, dan zeggen wij: “Bravo.” Maar die werkwijze verloopt waarschijnlijk via het GSM-netwerk en is misschien minder goed beveiligd tegen hackers dan ons digitale systeem.’
