Correspondent René van Rijckevorsel ziet Brusselse huiver voor EU-voorzitter Zweden. Rechts regeert daar mee.
De Zweden zijn aan de beurt. Sinds 1 januari 2023 presideert de noordelijke lidstaat (lid sinds 1995) over de Europese Unie. In Brussel zijn ze er niet gerust op. Het normaal gesproken vrij gezeglijke Zweden heeft sinds kort een centrum-rechtse regering die is gebouwd rond de Zweden Democraten. Die partij haalde in september 20,5 procent van de stemmen. En de Zweden Democraten staan behalve om hun wens de immigratie drastisch in te perken, bekend om hun uitgesproken euroscepsis. Geen knipmessen voor meer Europa dus.
De Europese Unie wordt elk half jaar voorgezeten door een andere lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Europese ministers en regeringsleiders. Het voorzitterschap speelt een essentiële rol bij de wetgevende en politieke besluitvorming. Denk aan onderhandelingen over een prijsplafond voor olie en gas, of over sancties tegen Rusland. De voorzitter is cruciaal bij het op één lijn krijgen van de lidstaten en het sluiten van compromissen. De vorige voorzitter, Tsjechië, slaagde daar best goed in.
Lees ook: Veiligheid en migratie belangrijke agendapunten voor Zweden
Nu Zweden voorzitter is, kijkt iedereen naar de leider van de Zweden Democraten, Jimmie Åkesson (43), die in de riksdag de regering controleert. Deze EU-scepticus slaagde erin een beweging die werd geassocieerd met neo-nazi’s een aanvaardbaar profiel te geven.
Voor de Europese milieu- en klimaatwetgeving is het Zweedse voorzitterschap niet zo goed nieuws. Åkesson heeft weinig op met de klimaatambities. Maar onder de Tsjechen zijn op dit vlak al tal van hordes genomen.
Voor het vastgelopen migratiedossier, dat schreeuwt om Europese oplossingen, is er wellicht beter nieuws. Volgens het programma voor het Zweedse voorzitterschap worden veiligheid en migratie belangrijke aandachtspunten.