Hanneke Gelderblom: Is vrijheid van meningsuiting onbegrensd?

Deelnemers aan een demonstratie tegen moslimhaat. Aanleiding is de actie van een voorman van de anti-islambeweging Pegida die een Koran verscheurde op de stoep voor de tijdelijke Tweede Kamer. Foto; ANP ROBIN VAN LONKHUIJSEN

De Koran verbranden of verscheuren, is volgens anti-islambeweging Pegida een vorm van meningsuiting en de leider claimt het recht dat zonder meer te kunnen doen. Solidariteit met moslims is noodzakelijk, schrijft Hanneke Gelderblom van het overlegorgaan van Joden, Christenen en Moslims (OJCM).

Hoe moet het verder met acties om moslims steeds weer op hun ziel te trappen? Is de vrijheid van meningsuiting onbegrensd of is het mogelijk grenzen te stellen? Het informele overlegorgaan van Joden, Christenen en Moslims (OJCM) is geen actiegroep. Wanneer er in Jeruzalem zeven mensen bij de uitgang van de synagoge worden vermoord, betuigen wij – dus ook de moslims – ons medeleven bij de Israëlische ambassadeur.

Hanneke Gelderblom-Lankhout (1936) was lid van de Eerste Kamer en van de Haagse gemeenteraad. Ze is actief in het informele landelijke Overleg Joden, Christenen en Moslims (OJCM).

In 1942 stuurden haar ouders haar ‘uit logeren’, het woord onderduiken was nog niet uitgevonden.

Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.

We overleggen al jaren met burgemeesters over haatzaaien

Over Pegida’s anti-islamacties zijn wij al jaren met diverse burgemeesters in gesprek. Met als doel: hoe kunnen wij gezamenlijk deze vorm van haatzaaien tegen de moslimgemeenschap tegengaan?

In Nederland bestaat gelukkig demonstratievrijheid. Je mag van alles roepen. Vroeger moest je voor het organiseren van een demonstratie bij de gemeente een vergunning aanvragen. Nu is het voldoende dat voornemen en ook de plaats waar je die demonstratie wilt houden te melden.

Demonstraties verbieden mag en kan niet

Er wordt een ‘bewijs van kennisgeving’ verstrekt, maar het gemeentebestuur en de burgemeester hebben over de bedoeling van de geplande demonstratie niets in te brengen, mogen er formeel zelfs niet eens naar vragen.

Lees ook dit EW Podium-artikel over Pegida-demonstraties 

Demonstraties verbieden, ook wanneer er vrijwel zeker discriminerende of antisemitische uitspraken gedaan zullen worden, mag en kan niet. Maar de veiligheid op straat waarborgen, kan wel en hoort tot de taak van de burgemeester.

Ook in Rotterdam bij de op 22 oktober 2022 geplande demonstratie stond uitdrukkelijk in dat ‘bewijs van kennisgeving’ van deze gemeente dat het verbranden van de Koran of een vuur maken om bladzijden hieruit te roosteren, niet is toegestaan.

Toen Pegida-leider een lucifer tevoorschijn haalde, werd hij opgepakt

Dat wisten de mensen van Pegida en toen hun aanvoerder toch een Koran en lucifers tevoorschijn haalde, werd hij opgepakt en weggevoerd. De demonstratie werd ontbonden.

Of dat ook in Den Haag, ‘de Stad van Recht en Vrede’, geldt, is inmiddels niet duidelijk.

In brand steken mag niet, maar bladzijden uit de Koran scheuren en vertrappen is kennelijk nog geen reden tot ontbinden van de demonstratie, bleek afgelopen januari.

Wie boeken verbrandt, verbrandt uiteindelijk ook mensen

Wie boeken verbrandt, verbrandt uiteindelijk ook mensen, schreef de dichter Heinrich Heine. Wij van OJCM zeggen: wie de Koran verscheurt en vertrapt, trapt moslims doelbewust op hun ziel en vertrapt uiteindelijk ook mensen.

Daarnaast: bladzijden uit de Koran scheuren en kapot trappen, is een daad, geen mening. Het leidt tot rellen, creëert daarmee publiciteit en dat is Pegida’s doel.

Maar rellen zijn ook een bedreiging van de veiligheid op straat en op die grond kan de burgemeester – namelijk om veiligheidsredenen – de ordebewakers die demonstratie laten ontbinden en de aanstichter door de politie laten verwijderen.

Zo doen we dat in Nederland. Niet verbieden, maar wel grenzen stellen.