Blijft Utrecht groen en links? BBB en GroenLinks nek aan nek

Duurzame energie, ruimte voor natuur én stad maar vooral: stikstof. Dat zijn de belangrijkste kwesties in de provincie Utrecht. De uitslag van de Statenverkiezingen verbaasde Roos Verbrugh niet, die de stemming peilde in het provinciehuis in Utrecht. Na een lange zit gaan BBB en GroenLinks gelijk op.

Het ging niet van een leien dakje op 15 maart in de provincie Utrecht. Een grote storing bij scanapparaten zorgde er vroeg op de dag al voor dat stembiljetten handmatig gecontroleerd moesten worden. Dat resulteerde in lange rijen voor de stembureaus. Een andere technische storing zorgt daarbij voor een verlate uitslag bij het provinciehuis in Oost-Utrecht. Het is afwachten. Er wordt in de zaal wild gespeculeerd over een mogelijke uitslag. Is het een ‘linkse wolk’ die de stemming bepaalt, of gaat BBB ook in deze regio domineren?

De bitterballen (en vega-snacks) gaan hoe dan ook rond op de uitslagenavond van D66. ‘Zetels inleveren is nooit leuk,’ zegt Rob Jetten die hoopvol naar het scherm kijkt waarop resultaten van de eerste exitpolls verschijnen. Paul van Meenen, lijsttrekker voor D66 in de Eerste Kamer, staat aan zijn zijde. ‘Ik houd heel erg van winnen,’ grapt hij. Om de exitpoll van Noord-Holland, die wijst op twee zetels verlies voor D66, kan hij niet lachen.

D66 verliest zetels aan Volt, maar is niet ontevreden

De fractie van D66 richtte haar pijlen in Utrecht fel op vergroening in de stad. Het zijn belangrijke punten voor Jan-Willem Langenbach, die op plek zeven staat. Hij ziet de voorlopige uitslag gespannen aan. ‘Als je ziet dat Volt er meer stemmen bij krijgt, maar wij ze verliezen, dan ben ik niet ontevreden.’ Die verschuiving zien we zowel binnen links, als binnen rechts. Linkse kiezers zweven binnen PvdA, GroenLinks of nieuwkomer Volt. Op de rechterflank schakelen kiezers vanuit het CDA, de VVD of FVD over naar BBB.

Nergens scoorde de provinciale fractie van GroenLinks vier jaar geleden zo goed als in de provincie Utrecht. De partij groeide van vier naar acht zetels en behaalde daarmee een gedeelde eerste plek met de VVD, met maar vijfduizend stemmen verschil. Huib van Essen is fractievoorzitter van GroenLinks in de provincie Utrecht. Hij hoopt dat het ‘meest progressieve college ooit’ kan blijven voortbestaan. ‘Hopelijk kunnen we voortborduren op diezelfde politieke wind,’ zegt hij. In de campagne van GroenLinks lag een sterke focus op de verbetering van de infrastructuur in de provincie. Het openbaar vervoer moet goedkoper en er moet een betere verbinding komen met de stad.

De kloof tussen links en rechts is duidelijk te zien in de provincie en vertaalt zich in regionale kwesties als de verbreding van de A27; huizen bouwen, betere infrastructuur, of ruimte voor natuur? Waar is er nog ruimte voor de boer in het Groene Hart? En moeten de Vinkeveense Plassen recreatiegebied blijven, of ruimte maken voor de natuur?

Bliksembezoek van BBB’ers, die weer vertrekken op trekker

‘We weten nog niks over Utrecht,’ zegt BBB-lijsttrekker Anton Verleun. ‘Landelijk gaat het de BBB behoorlijk goed af. Ik kan hier net zo goed moppen gaan tappen, maar dat zal ik jullie besparen,’ zegt hij op het podium. ‘We zien een duidelijke stem naar Den Haag toe. Maar de grootste worden in Utrecht, dat verwacht ik niet.’ Na het bliksembezoek aan de uitslagenavond op het provinciehuis verdwijnt de opgewekte groep partijleden al snel weer naar hun geheime locatie. Met boerse nuchterheid nemen de partijleden afscheid. Geheel in stijl doen ze dat op een John Deere-trekker. ‘Wij zijn zelf natuurlijk in de feeststemming. Er heerst hier nogal een matige sfeer,’ zegt BBB-kandidaat Kees van Vuuren. De trekker toetert nog een laatste keer.

Maar de grote winnaar is toch echt BoerBurgerBeweging. In de gemeente Renswoude leveren alle partijen zetels in voor de boerenpartij: ze behalen 35 procent van de stemmen. Is de SGP haar trouwe achterban in het Utrechtse dorp kwijt? Fractievoorzitter Kees van der Staaij vindt het wel meevallen. In de gereformeerde gemeente Woudenberg behaalt de SGP een stevige overwinning en is die er zelfs gegroeid. BBB behaalde er ook grote winst, met meer dan 20 procent van de stemmen. ‘We zien in BBB op terrein van de landbouw een belangrijke bondgenoot,’ aldus Van der Staaij.

Alma Feenstra is fractievoorzitter van GroenLinks in Nieuwegein. ‘Landelijk kunnen we samen met PvdA vijftien zetels behalen. Dat is een mooie uitslag’, vertelt ze.’ Ze verwacht in de Provincie Utrecht met GroenLinks de grootste te worden. Daarin slaagt de partij in de stedelijke gemeenten Utrecht, Zeist, Bunnik en Amersfoort. Er is een duidelijke kloof tussen stad en platteland te zien; in de stad overtuigt GroenLinks, daarbuiten overheerst BBB. De partij behaalt in de stad Utrecht maar 5,2 procent van de stemmen.

Vooralsnog is het afwachten op de einduitslagen. Maar één ding is zeker: BBB wint met (omgekeerde) vlag en wimpel.