Exodus uit Den Haag: welke politici vertrekken er?

In Den Haag is een uittocht gaande. EW noteert alle vertrekkende Kamerleden en bewindslieden, hun meest bijzondere daden en redenen van vertrek.

Kamerleden

25 september

Harm Beertema (PVV)

Tweede Kamerlid sinds 2010. Keert na de verkiezingen niet terug, omdat hij in zijn eigen ogen een te lage plaats op de PVV-kandidatenlijst had toebedeeld gekregen.

Beertema is onderwijsspecialist van de PVV, en houdt zich ook bezig emancipatiekwesties. Vanuit zijn ervaring als leraar Nederlanders op het mbo vroeg hij veelvuldig aandacht voor de dalende onderwijskwaliteit en de toename van managers in het onderwijs.

‘Zojuist hoorde ik dat ik, voor de tweede keer nu, op plek 16 van de PVV-verkiezingslijst sta. Dat @geertwilderspvv deze keus maakt is aan hem. Voor mij is de conclusie dat #PVV mijn inbreng niet voldoende waardeert, sterker nog, er eigenlijk wel buiten kan,’ schreef Beertema 25 september op X, voorheen Twitter. ‘Na 13 jaar ziel en zaligheid te hebben gegeven aan de partij en aan de portefeuilles Europese Zaken, Onderwijs en Emancipatie, betreur ik dat zeer. Op inhoud en op zaken die de partijorganisatie raken zijn we teveel uiteen gegroeid. Ik heb daarom laten weten dat ik me terugtrek van de kandidatenlijst. Ik bedank de kiezers die mij hun stem hebben toevertrouwd uit de grond van mijn hart en hoop met hen op een herstel van vertrouwen in de politiek en belangrijker nog, op het herstel van Nederland.’

Reden van vertrek: ‘Twee keer op de rand van verkiesbaar gepositioneerd worden is een helder signaal dat @geertwilderspvv geen waardering heeft voor mijn inzet op onderwijs, emancipatie, woke-agenda en transideologie,’ schrijft Beertema op X. ‘Dan pas je niet meer bij elkaar.’

21 september 

Hatte van der Woude (VVD)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Stond wel op de VVD-conceptlijst, maar kondigt nu zelf aan niet terug te keren.

Van 2012 tot 2018 was Van der Woude gemeenteraadslid van Delft. Van 2018 tot 2021 was ze wethouder van diezelfde gemeente. In 2021 werd ze verkozen tot Tweede Kamerlid. In haar portefeuille heeft ze hoger onderwijs, wetenschapsbeleid, lerarenbeleid en -opleidingen, DUO, RCE, Nationaal Archief en emancipatie. Ze riep op tot een risicoanalyse van buitenlandse beïnvloeding door landen als China, Rusland en Iran in het hoger onderwijs en de wetenschap. Deze oproep leidde ook daadwerkelijk tot een dergelijke analyse.

Reden van vertrek: Van der Woude toonde zich op sociale media niet bereid in te gaan op de reden van vertrek.

Jeroen van Wijngaarden (VVD)

Tweede Kamerlid sinds 2019. Stond wel op de VVD-conceptlijst, maar kondigt nu zelf aan niet terug te keren.

In 2014 werd Van Wijngaarden tussentijds gekozen als vervanger van Cora van Nieuwenhuizen, die naar het Europees Parlement vertrok. In 2017 stond hij wel op de VVD-lijst, maar werd niet herkozen. Toen VVD-Kamerlid Foort van Oosten in 2019 burgemeester van Nissewaard werd, keerde Van Wijngaarden opnieuw terug.

Van 2 juli 2020 tot december 2020 was Van Wijngaarden deel van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK). Hij was mede-indiener van een aantal wetsvoorstellen, o.a. over het verstrekken van abortuspillen via de huisarts en het afschaffen van de verplichte beraadtermijn van vijf dagen bij het plegen van abortus.

Reden van vertrek: Van Wijngaarden zegt niet meer ‘100%’ voor het Kamerlidmaatschap te willen gaan, omdat hij zich wil ‘kunnen richten op nieuwe perspectieven’.

12 september

Leonie Vestering (PvdD)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Vertrekt per direct uit de Tweede Kamer.

Vestering was van 2015 tot het begin van haar Kamerlidmaatschap lid van Provinciale Staten van Flevoland. Vanaf 2018 was ze daarnaast gemeenteraadslid van Almere. Als kamerlid diende ze een amendement in op een wijziging van de Wet dieren. Dieren in gevangenschap moeten natuurlijk gedrag kunnen vertonen, was de strekking. Pas toen het amendement door beide Kamers was aangenomen, kwam de aap uit de mouw: uitvoering zou betekenen dat het grootste deel van de veehouderij de facto de poorten zou moeten sluiten. Uitvoering van het amendement bleek op korte termijn juridisch niet mogelijk. Daarom is die uitgesteld tot 2024.

Reden van vertrek: het conflict binnen haar partij over de positie van fractievoorzitter en huidig partijleider Esther Ouwehand. ‘Ik ben ontzettend geraakt door de gebeurtenissen van de afgelopen dagen’, zei Vestering in een debat. ‘De strijd voor de dieren staat voor mij altijd voorop, maar onder deze omstandigheden kan het niet langer. Daarom leg ik mijn functie neer.’

11 september

Tunahan Kuzu (DENK)

Tweede Kamerlid sinds 2012. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Van 2008 tot 2012 was Kuzu gemeenteraadslid van Rotterdam voor de PvdA. Op 13 november 2014 dwong de PvdA-fractie Kuzu en collega Öztürk de fractie te verlaten omdat zij afwijkend dachten over integratiebeleid van minister Asscher (tevens PvdA). Tot en met 2017 was Kuzu zodoende fractievoorzitter van Groep Kuzu/Öztürk. Hij was een van de oprichters van DENK en lijsttrekker van die partij bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. De partij kreeg drie zetels.

DENK kwam al snel in opspraak toen NRC erachter kwam dat een trollenleger werd ingezet met medeweten van de partijtop. Kuzu stelde: ‘het zal niet meer gebeuren.’ Op 21 mei 2019 deed het CIDI aangifte tegen Holocaustontkennende uitingen van volgers op de Facebookpagina van Kuzu.

In maart 2020 droeg Kuzu het fractievoorzitterschap over aan Fahrid Azarkan en trad af als partijleider. Daarnaast gaf hij aan geen kandidaat meer te willen zijn bij volgende verkiezingen. Een buitenechtelijke affaire en grensoverschrijdend gedrag naar een fractiemedewerker waren volgens het partijbestuur daarvoor de aanleiding. Kuzu stak het zelf op een machtsstrijd binnen de partij, met zijn politieke broeders Azarkan en Öztürk. Naderhand verzoenden ze zich met elkaar.

Reden van vertrek: Kuzu gaat niet in op de reden waarom hij weggaat.

10 september

Raoul Boucke (D66)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

In 2014 en 2019 deed Boucke vergeefs pogingen om te worden verkozen als Europarlementariër. Vervolgens kwam hij in de Tweede Kamer. Boucke heeft klimaat, energie en luchtvaart (eerder ook mijnbouw en versterkingsoperatie Groningen) als portefeuille. Hij bepleit een voortvarende aanpak van de vergroening van de industrie. Eerder dit jaar werd een motie van Boucke en Faisal Boulakjar (D66) aangenomen, die de regering oproept met een verplichting te komen voor het bedekken van grote parkeerterreinen met zonnepanelen.

Reden van vertrek: het Tweede Kamerlidmaatschap was voor Boucke een korte tussenstop op weg naar een nieuwe kandidatuur voor het Europees Parlement. In een op sociale media gepubliceerd bericht spreekt hij de ambitie uit om op opnieuw kandidaat-Europarlementariër van D66 te worden.

8 september

Roelof Bisschop (SGP)

Lid van de Tweede Kamer sinds 2012. Keert niet terug in de Tweede Kamer. Het is een novum dat twee Kamerleden van de SGP tegelijk stoppen. Eind augustus werd namelijk al bekend dat ook Kees van der Staaij vertrekt.

Van 1986 tot 2007 was Bisschop gemeenteraadslid van Veenendaal. Ook was hij van 2003 t0t 2011 lid van Provinciale Staten van Utrecht. Als Kamerlid pleit hij voor degelijk bestuur, iets waarin de overheid naar zijn mening schromelijk tekortschiet.

Verder maakt hij zich sterk voor boeren en vissers. Bisschop is daarbij vaak kritisch op het voorgenomen stikstofbeleid van de regering. Ook verzet hij zich tegen een in zijn ogen doorslaande genderideologie die afwijkende seksuele identiteiten volgens hem niet alleen accepteert, maar zelfs normatief maakt. Daarnaast is hij een enthousiast pleitbezorger van de vrijheid van onderwijs.

Reden van vertrek: Bisschop heeft de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en vindt dat een goed moment om te stoppen.

3 september

Daniel Koerhuis (VVD)

Tweede Kamerlid sinds 2017. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Werd o.a. bekend met de slogan ‘bouwen, bouwen, bouwen’. De econometrist staat erom bekend complexe concepten in eenvoudige taal te kunnen uitleggen. De laatste tijd heeft hij Luchtvaart en Scheepvaart en Weginfrastructuur als portefeuille. Koerhuis is enthousiast pleitbezorger van de luchtvaart en sprak zich regelmatig uit tegen in zijn ogen al te drastische maatregelen om die te beperken. Naar eigen zeggen heeft hij zich o.a. ook ingezet voor de aanleg van meer wegen.

Reden van vertrek: ‘na twee termijnen is het goed geweest.’

Vrijdag 25 augustus

Kees van der Staaij (SGP)

Fractievoorzitter SGP sinds 2010. Tweede Kamerlid sinds 1998. Keert niet terug op de kandidatenlijst van de SGP.

Kees van der Staaij, sinds 2017 het langstzittende Kamerlid, vertrekt uit de politiek. In 2010 volgde hij Bas van der Vlies op als SGP-leider en -fractievoorzitter. Van der Staaij staat bekend om zijn grote kennis van het Nederlandse staatsbestel. Onder zijn leiding groeide de SGP van twee naar drie zetels, een aantal dat de partij telkens wist te behouden.

‘Ik heb het ambt van volksvertegenwoordiger steeds als een roeping ervaren, maar niet als een roeping voor het leven,’ zegt Van der Staaij in een verklaring op de SGP-website. Naar eigen zeggen is hij ‘sterker gaan verlangen naar iets meer luwte, iets meer focus, iets meer leven buiten de opslokkende wereld van de politiek’.

‘Alles heeft zijn bestemde tijd,’ verwijst Van der Staaij naar het Bijbelboek Prediker. Hoewel de SGP-leider de huidige exodus van Kamerleden – hij is al het 31ste Kamerlid dat na de val van het kabinet-Rutte IV zijn vertrek aankondigt – betreurt, denkt hij ‘niet dat het de beste weg is om de gemiddelde zittingsduur van Kamerleden op te krikken door het nog langer laten zitten van Kamerleden die al 25 jaar dit ambt vervullen’.

Chris Stoffer volgt bij de verkiezingen van 22 november Van der Staaij op als SGP-lijsttrekker. ‘In de persoon van Chris Stoffer staat een voortreffelijke opvolger klaar,’ aldus Van der Staaij. ‘Met een gerust hart draag ik hem de voorzittershamer over.’

Van der Staaij heeft nog geen concrete plannen voor de toekomst: ‘Ik zie ernaar uit om op welke manier dan ook bij te kunnen dragen aan onze samenleving vanuit de waarden waarin ik nog even vurig geloof als toen ik 25 jaar geleden de Kamer mocht binnenkomen.’

Donderdag 24 augustus

Vera Bergkamp (D66)

Voorzitter Tweede Kamer sinds 2021. Keert niet terug op de kandidatenlijst van D66.

Sinds 2012 was Bergkamp al lid van de Tweede Kamer. Bergkamp leidde de Kamer door onstuimige tijden: de Covid-crisis was daarvan een belangrijk onderdeel en ook de Tweede Kamer zelf ging door een verhuizing en een periode van erg laag onderling vertrouwen heen. Onomstreden was Bergkamp nooit. Haar voorganger Khadija Arib vertrok na een periode voorafgaand aan de voorzittersverkiezing waarin anonieme personen Arib fel bekritiseerden in de media. Arib stelde later dat Bergkamp haar ‘voor de bus’ had gegooid door een onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag dat werd opgestart onder Bergkamps verantwoordelijkheid. Ook werd Bergkamp soms verweten te weinig doortastend te zijn.

Reden van vertrek: in een afscheidsbrief op sociale media laat Bergkamp weten dat ze het tijd voor iets anders vindt. Waarom dat zo is, maakt ze niet duidelijk.

Lucille Werner (CDA)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Werner zei zich in de vorige Kamerverkiezingscampagne in te willen zetten voor een meer gelijkwaardige samenleving en voor mensen met een handicap. Ze zegt nu daarvoor ‘de piketpalen’ geslagen te hebben.

Reden van vertrek: Werner wilde in een bericht op sociale media geen toelichting geven waarom ze na nog geen drie jaar alweer vertrekt uit de Tweede Kamer.

Woensdag 23 augustus

Nilüfer Gündoğan (Lid Gündoğan)

Lid Tweede Kamer sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer

Na tussen 2011 en 2013 actief te zijn geweest als D66-bestuurslid in Amsterdam, werd Gündoğan in 2018 lid van Volt. Als Tweede Kamerlid deed ze met moties pogingen om de lobby van de tabaksindustrie en ongebreidelde speculatie met vastgoed tegen te gaan.

Op 13 februari 2022 werd Gündoğan door Volt geschorst als lid van de Tweede Kamerfractie. De partij stelde meldingen van grensoverschrijdend gedrag te hebben ontvangen en vroeg een onderzoek van een extern bureau aan. Het leidde tot juridisch getouwtrek, waarbij de rechter uitsprak dat Volt niet de juiste (interne) procedures had gevolgd. Een andere rechter vernietigde die uitspraak weer. Het uiteindelijke onderzoeksrapport van het ingehuurde bureau beschrijft geen voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag. Ten slotte kwam het niet meer echt goed tussen Gündoğan en Volt en ging ze verder als eenmansfractie Lid Gündoğan.

Reden van vertrek: Gündoğan laat weten dat de val van het kabinet voor haar de aanleiding tot vertrek is. ‘In een paar maanden uit het niets een vitale en kansrijke eigen beweging uit de grond stampen, is simpelweg onmogelijk. Hierdoor werd de keuze voor mij gemaakt.’

Dinsdag 22 augustus

Folkert Idsinga (VVD)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Idsinga heeft de portefeuille belastingen en toeslagen. Hij kwam in het nieuws toen hij kritische vragen stelde over de in het coalitieakkoord van 2021 afgesproken belastinghervorming van box 3 en daar volgens coalitiepartners onderuit leek te willen. Idsinga is lid van de parlementaire contactgroepen Duitsland, Verenigd Koninkrijk en Verenigde Staten. Verder is hij lid van de vaste commissies voor Defensie, Digitale Zaken, Financiën en de commissie Rijksuitgaven.

Reden van vertrek: Idsinga geeft aan dat hij in 2021 de politiek in wilde omdat ‘ik dankbaar was voor de kansen die mij in dit land zijn geboden en dat ik mede daarom iets wilde teruggeven.’ Op de vraag waarom hij de Tweede Kamer nu weer verlaat, gaat hij niet in.

Maandag 21 augustus

Rudmer Heerema (VVD)

Lid Tweede Kamer sinds 2013, met een korte onderbreking in 2017. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Van 2006 tot 2013 was Heerema gemeenteraadslid van Alkmaar. Daarna kwam hij in de Tweede Kamer. Heerema is gedurende zijn Kamerlidmaatschap woordvoerder Sport geweest. Zelf stelt hij ‘trots’ te zijn op zijn inzet op dit thema. Zo zegt hij achter de schermen een rol te hebben gespeeld bij het weer naar Zandvoort halen van de Formule 1. Ook heeft hij o.a. bijgedragen aan wekelijks twee uur bewegingsonderwijs op iedere basisschool.

Reden van vertrek: Heerema vindt dat het ‘na bijna tien jaar en drie termijnen’ beter is om plaats te maken. Hoewel zijn zittingstermijn historisch gezien niet buitengewoon lang kan worden genoemd, is hij op dit moment toch het langstzittende kamerlid van de VVD.

Vrijdag 18 augustus

Zohair El Yassini (VVD)

Lid Tweede Kamer sinds 2017. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Eerder (van 2011 tot 2017) was El Yassini lid van Provinciale Staten van Utrecht. Hij was gedurende zijn Kamerlidmaatschap binnen zijn partij en in de Tweede Kamer een actief pleitbezorger van het MBO. Het meest geruchtmakend was El Yassini echter door het opstellen van een hitlijst met favoriete nummers van Kamerleden, samen met Maurits von Martels (toentertijd lid van het CDA). Ook nam hij deel aan De Slimste Mens (2021), waarin hij de kwartfinale wist te halen.

Reden van vertrek: El Yassini was niet bereid een reden te geven voor zijn vertrek.

Attje Kuiken (PvdA)

Lid Tweede Kamer sinds 2006. Voorzitter van de PvdA-fractie en partijleider van de PvdA sinds 2022. Keert niet terug in de Tweede Kamer, een terugkeer als minister sluit ze niet uit.

Naast haar leidinggevende rol in de Kamerfractie was Kuiken de laatste tijd een beeldbepalende voorstander van samenwerking en fusie van de PvdA met GroenLinks. Een initiatiefwet van haar om de Nederlandse gebarentaal als officiële taal te erkennen, is met een forse meerderheid aangenomen.

Reden van vertrek: Kuiken sprak met het AD over haar vertrek, maar was niet bereid een nadere toelichting te geven.

Maandag 14 augustus

Fahid Minhas (VVD)

Lid Tweede Kamer sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Eerder (sinds 2014) was Minhas gemeenteraadslid in Schiedam. In 2018 werd hij wethouder van dezelfde gemeente. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 was Minhas verkenner in Schiedam. Als Tweede Kamerlid had hij o.a. de portefeuille ruimtelijke ordening en openbaar vervoer. Hij is lid van de vaste Kamercommissies voor Binnenlandse Zaken, Infrastructuur en Waterstaat (voorzitter), Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en voor de Rijksuitgaven. Eerder dit jaar nam de Tweede Kamer een motie van Minhas en Faissal Boulakjar (D66) aan, waarin het kabinet werd opgeroepen een verbod te onderzoeken op het splitsen van landbouwgrond in kleinere kavels.

Reden van vertrek: Minhas schrijft ‘dat ik mijn kwaliteiten elders veel effectiever kan inzetten’. Waar dat dan precies is, dat weet hij nog niet.

Zondag 13 augustus

Mustafa Amhaouch (CDA)

Lid Tweede Kamer sinds 2016. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Amhaouch houdt zich onder meer bezig met Economische Zaken en was voorzitter van de commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Hij stelt zich niet verkiesbaar bij de komende Tweede Kamerverkiezingen.

In een brief op X, voorheen Twitter, schrijft Amhaouch dat hij als Kamerlid heeft gestreefd naar ‘verbinding als antwoord op polarisatie’. Hij wil naar eigen zeggen niet meegaan ‘in het cynisme dat bij veel mensen overheerst in de maatschappij’. Wel schrijft hij begrip te hebben voor ‘teleurstelling en begrip voor de zorgen van burgers over het feit dat de uitvoering van verschillende gezamenlijke opgaven stroperig verloopt. Dit kan en moet anders’.

Reden van vertrek: ‘Ik had graag gehoopt vervolg te geven aan deze missie binnen dit huidige mandaat, echter heeft de ontstane situatie mij aan het denken gezet. Het blijft een gevoelskwestie, maar ik heb besloten mij niet opnieuw te kandideren.’ Wat Amhaouch hierna gaat doen, is nog niet bekend.

Vrijdag 11 augustus

Steven van Weyenberg (D66)

Lid Tweede Kamer sinds 2012. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Van Weyenberg is voor D66 woordvoerder financiën. Hij heeft onder meer pensioenen, inkomensbeleid en belastingen in zijn portefeuille. Was in het kabinet-Rutte III korte tijd demissionair staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. Voordat hij de Tweede Kamer inging, werkte hij jarenlang op het ministerie van Economische Zaken.

Van Weyenberg blijft de komende maanden nog in de Tweede Kamer. Wat hij daarna gaat doen, weet hij naar eigen zeggen nog niet. Wel schrijft Van Weyenberg dat ‘de publieke zaak’ al heel zijn werkzame leven een rode draad is en dat zal blijven.

Reden van vertrek: Van Weyenberg schrijft op het sociale medium X, voorheen Twitter: ‘Het is tijd voor een nieuw avontuur, en ik maak in de D66-fractie graag plaats voor nieuw talent.’

Woensdag 9 augustus

Jorien Wuite (D66)

Lid Tweede Kamer sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Wuite was eerder (in 2018 en 2019) minister van Onderwijs, Cultuur, Jeugd en Sport van Sint Maarten namens de Verenigde Democraten. Ook was ze namens Sint Maarten gevolmachtigd minister binnen de raad van ministers van het Koninkrijk in Den Haag. Om die reden verhuisde ze naar Nederland. In 2019 eindigde haar ministerschap door een aangenomen motie van wantrouwen tegen vijf ministers. In 2020 werd Wuite lid van D66 en in 2021 stelde ze zich kandidaat voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ze wilde zich inzetten voor de cultuursector en betere verhoudingen tussen de verschillende landen van het Koninkrijk. Wuite werd gekozen en was daarmee het eerste Tweede Kamerlid met een Sint Maartense achtergrond ooit.

Wuite heeft Cultuur en Koninkrijksrelaties in haar portefeuille en is voorzitter van de commissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Ze stelt zich hard te hebben gemaakt voor o.a. de invoer van een speciaal sociaal minimum voor Caribisch Nederland.

Reden van vertrek: Wuite stelt dat de verkiezingen vroeg komen, maar een nadere toelichting wilde ze niet geven.

Maandag 7 augustus

Sjoerd Sjoerdsma (D66)

Tweede Kamerlid sinds 2012. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Sjoerdsma maakte zich gedurende zijn Kamerlidmaatschap onder meer druk over de historische canon van Nederland (daarin moest meer aandacht vrouwen komen), Rusland (hij was een van de felste critici van Poetin en na 2014 een havik in het conflict Rusland-Oekraïne) en Oeigoeren in China (hij kreeg voor elkaar dat de Nederlandse regering uitsprak dat er genocide tegen hen gepleegd wordt). China plaatste hem vanwege zijn kritiek op een sanctielijst. In 2021 nam de Tweede Kamer een motie van Sjoerdsma’s hand aan die opriep tot het gratis verstrekken van een internationaal geldige coronatest aan alle Nederlanders. In 2022 werd een motie van Sjoerdsma aangenomen die als strekking heeft dat Nederland de Defensie-uitgaven naar 2% van het BNP moet laten groeien.

Tijdens de laatste kabinetsformatie ontstond ophef toen Sjoerdsma samen met D66-voorlichters de roddel verspreidde dat informateur Johan Remkes teveel gedronken zou hebben tijdens een onderhandeling. Het leidde tot gezichtsverlies voor D66 en partijleider Sigrid Kaag zag zich genoodzaakt excuses aan te bieden voor de gang van zaken.

Reden van vertrek: Sjoerdsma noemt specifiek als reden ‘omdat ik nog optimistisch en vol vertrouwen ben. Dat blijf ik graag en daarom is het voor mij tijd voor wat anders.’ Wat hij gaat doen is nog niet bekend.

Woensdag 2 augustus

Olaf Ephraïm (Lid Ephraïm)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Ephraïm werd Kamerlid voor FvD en in splitste zich in 2021 samen met Wybren van Haga en Hans Smolders af van de FvD-fractie. Hij gaat tot de verkiezingen verder als zelfstandig Kamerlid en splitst zich nu ook van Van Haga af.

Reden van vertrek: Van Haga weigerde Ephraïm op de lijst van zijn eigen partij BVNL te zetten wegens Ephraïms verleden in de financiële sector.

Dinsdag 1 augustus

Jan Klink (VVD)

Lid Tweede Kamer sinds 2021. Keert niet terug op de VVD-lijst.

In 2018 was Klink korte tijd gemeenteraadslid in Wijdemeren. Op 9 mei van dat jaar werd hij wethouder in die gemeente. In 2021 trad hij af omdat hij de Tweede Kamer inging, aanvankelijk als vervanger van Bas van ’t Wout en later (door het aftreden van Dilan Yeşilgöz als Kamerlid) permanent. Klink is woordvoerder internationale handel en ontwikkelingssamenwerking en lid van de vaste kamercommissies Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en voor Europese Zaken, alsook van het Benelux-parlement.

Reden van vertrek: Klink stelt dat een termijn van nog eens vier jaar met ‘mijn vier jonge kinderen van 6, 4, 2 en 0’ nog ‘een hele lange periode’ is. Spreekt wel een ambitie uit: ‘Hopelijk mag ik – Deo Volente – over enkele verkiezingen, als de kinderen groter zijn, nog eens terugkeren als Kamerlid.’

Henk Nijboer (PvdA)

Lid Tweede Kamer sinds 2012. Keert niet terug op de gecombineerde PvdA-GL lijst.

Was voorzitter van de parlementaire ondervragingscommissie fiscale constructies en leverde daardoor een bijdrage aan het transparanter krijgen van de werking van brievenbusmaatschappijen en de trustsector. Verder had hij een groot deel van zijn Kamerlidmaatschap de portefeuille Volkshuisvesting. In die hoedanigheid diende hij met Pieter Grinwis (CU) een door de Tweede Kamer aangenomen initiatiefwetsvoorstel in, dat een einde maakt aan tijdelijke huurcontracten. Als Groninger was Nijboer erg betrokken bij het dossier rond de aardgaswinning in die provincie.

Reden van vertrek: Nijboer heeft zorgen ‘over de politieke koers’ van PvdA en GroenLinks. ‘Solidariteit kan niet zonder grip op de grenzen, de aanpak van klimaatverandering vereist meer draagvlak en op financieel-economisch terrein geldt voor mij nog altijd het adagium van Drees: “niet alles kan, en zeker niet alles tegelijk.”‘

Zondag 30 juli

Hans Smolders (BVNL)

Lid Tweede Kamer sinds 2021. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Smolders was als gelegenheidschauffeur van Pim Fortuyn getuige van de moord op die politicus op 6 mei 2002. Hij zat in 2002 en 2003 in de Tweede Kamer namens de LPF. Daarna werd hij actief in de Tilburgse gemeentepolitiek. Hij sloot zich aan bij de Tilburgse Ouderen Partij (TOP), maar vertrok daar al snel weer wegens een conflict. Van 2006 tot 2010 zat hij namens zijn eigen partij Lijst Smolders Tilburg in de gemeenteraad van Tilburg. In 2010 verliet hij de politiek, naar eigen zeggen wegens gezondheidsproblemen. In 2014 deed hij met Lijst Smolders Tilburg weer mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in Tilburg en keerde hij terug. In 2018 werd zijn partij de grootste van Tilburg.

In 2019 werd Smolders tevens voor FvD met een recordaantal voorkeursstemmen gekozen in Provinciale Staten van Noord-Brabant. Zijn gemeenteraadszetel gaf hij daarbij niet op. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 stond hij op de vierde plaats van de FvD-lijst en maakte zijn rentree in de Tweede Kamer. Al op 13 mei van dat jaar splitste hij zich samen met Olaf Ephraïm en Wybren van Haga af van de FvD-fractie.

Reden van vertrek: ernstige gezondheidsklachten. Smolders geeft aan dat hij wegens longkanker al vier keer een zware longoperatie heeft ondergaan. Hij wil nog wel graag lijstduwer zijn voor BVNL en voor deze partij lid zijn van de selectiecommissie.

Dinsdag 25 juli

Peter Kwint (SP)

Tweede Kamerlid sinds 2017. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Kwint was eerder gemeenteraadslid van Amsterdam (van 2014 tot 2017) en maakte van een sjofele kledingstijl zijn handelsmerk: pakken maken geen deel uit van zijn garderobe, obscuur beletterde t-shirts (die grote tatoeages op zijn armen zichtbaar maken) daarentegen wel. Hij was lid van de parlementaire enquêtecommissie naar de Aardgaswinning in Groningen. Met Roelof Bisschop (SGP) diende Kwint in 2019 een initiatiefwetsvoorstel in tot afschaffing van het lerarenregister en het registervoorportaal. Met Lisa Westerveld (GL) diende de SP’er een initiatiefwetsvoorstel in om te voorkomen dat het niet betalen van de vrijwillige schoolbijdrage door ouders leidt tot het buitensluiten van leerlingen bij activiteiten zoals een schoolreisje. Dit voorstel werd aangenomen.

Reden van vertrek: ‘Ik ben er niet langer van overtuigd dat ik op dit moment de beste persoon ben om in de Kamer een belangrijk onderdeel te zijn’, stelt Kwint, van ‘het beste vehikel voor systeemverandering’ zoals hij de SP noemt.

Maandag 24 juli

Sylvana Simons (BIJ1)

Lid Tweede Kamer sinds 2021 en fractievoorzitter van Bij1. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Eerder was Simons gemeenteraadslid te Amsterdam (van 2018 tot 2020) en lid van DENK, een partij die ze in 2016 verliet omdat ze zich er niet veilig zei te voelen. In de Tweede Kamer wist ze een motie aangenomen te krijgen die oproept tot onderzoek naar de oprichting van een constitutioneel hof. Simons is lid van de Parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening, die was opgezet als gevolg van het toeslagenschandaal. Belangrijke thema’s zijn voor Simons o.a. racisme en discriminatie en het kapitalisme (waarvan ze verklaard tegenstander is).

Reden van vertrek: een matige gezondheid en de verkiezingen die eerder dan verwacht komen. Tevens rommelt het in haar partij. Amsterdamse raadsleden van Bij1 klaagden recentelijk over een ‘toxische en structureel onveilige werkomgeving’. Simons zou niet voldoende ingrijpen. ‘Ik moet nu campagne voeren op een bed van onware frames. Ik kan zo niet de generaal zijn die haar troepen naar de overwinning leidt’ stelde Simons.

Farid Azarkan (DENK)

Lid Tweede Kamer sinds 2017 en voorzitter van de fractie DENK. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Profileerde zich als voorvechter van gedupeerden van het toeslagenschandaal en zette zich in tegen discriminatie door overheidsorganisaties.

Reden van vertrek: Azarkan wilde nog geen nadere toelichting geven op de reden voor zijn besluit.

Mark Strolenberg (VVD)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Wil na de verkiezingen niet terugkeren in de Tweede Kamer.

Was eerder gemeenteraadslid in Hoogeveen (van 2009 tot 2021), lid van het algemeen bestuur van waterschap Drents Overijsselse Delta (van 2016 tot 2021) en eerder (vanaf 2004 tot 2009) van waterschap Reest en Wieden. Strolenberg is lid van de Kamercommissies voor Binnenlandse Zaken en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Reden van vertrek: Strolenberg stelt dat ‘de huidige politieke ontwikkelingen (…) in mij het proces van reflectie en vooruitkijken versneld’ hebben. Hij vraagt zich af of hij in deze omgeving ‘de meeste toegevoegde waarde kan leveren voor mijn kiezers’. Ook noemt hij het vak ‘intensief’ en stelt zich ‘in een grimmig politiek klimaat’ te bevinden. ‘Als ik de balans opmaak is de conclusie voor mij helder.’

Mahir Alkaya (SP)

Tweede Kamerlid sinds 2018. Wil na de verkiezingen niet terugkeren in de Tweede Kamer.

Hield zich voornamelijk bezig met financiële en economische onderwerpen, verkeer en ICT. In een initiatiefnota pleitte hij voor een parlementair onderzoek naar de mogelijkheid van een publieke betaal- en spaarbank. Verder diende hij een motie in om een dergelijke bank op te richten, een voorstel dat door vrijwel de gehele oppositie werd gesteund. Ook staat hij bekend als een parlementariër die vaak waarschuwt voor de gevolgen van digitaal geld en de invloed van grootmachten als China en technologiebedrijven op betalingsverkeer.

Reden van vertrek: Alkaya gaat niet in op de vraag waarom hij vertrekt, maar geeft aan dat er genoeg talentvolle mensen klaarstaan om het stokje over te nemen.

Zaterdag 22 juli

Romke de Jong (D66)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Keert niet terug op de lijst van D66.

De Friese ondernemer en politicus De Jong was actief in de gemeentepolitiek van Opsterland tussen 2010 en 2017 en vanaf 2019 tot 2021 D66-fractievoorzitter in PS van Friesland. Als Kamerlid riep hij op tot stijging van het belastingtarief in box 2, op inkomen uit aanmerkelijk belang. Verder stelde hij staatsgaranties voor op leningen voor de verduurzaming van het mkb. Ook lanceerde De Jong samen met Thierry Aartsen (VVD) een plan om een garantiefonds van €150 miljoen op te richten voor microfinanciering van duurzaamheidsprojecten.

Reden van vertrek: zijn voornemen om niet nog eens vier jaar te dienen vanwege tijd die hij wil vrijmaken voor zijn jonge gezin.

Woensdag 19 juli

Joba van den Berg (CDA)

Tweede Kamerlid sinds 2017. Wil eventueel terugkeren als lijstduwer van het CDA, maar verlaat de actieve politiek.

Gedurende haar Kamerlidmaatschap presenteerde Van den Berg de initiatiefnota’s Zorg in de regio (2019), Naar minder ziekte en betere zorg (2021), de Initiatiefnota Mondzorg (2021) en Geneesmiddelen weer binnen bereik (2023); die laatste met voorstellen om het medicijntekort aan te pakken. Ze wilde zich inzetten voor bereikbaarheid van zorg in de regio en had naast VWS tevens het thema Koninkrijksrelaties in haar portefeuille.

Reden van vertrek: Van den Berg geeft aan ruimte te willen maken voor een nieuwe generatie.

Dinsdag 18 juli

Corinne Ellemeet (GroenLinks)

Tweede Kamerlid sinds 2014. Keert niet terug op een lijst.

Ellemeet diende drie initiatiefwetten in: de initiatiefwet Zeggenschap zorgverleners (binnen zorg­instellingen mag niks over de vakinhoud en beroepsontwikkeling van de zorgverlener worden besloten, zonder deze daarbij te betrekken), Legale medicamenteuze afbreking zwangerschap (laagdrempelig te verkrijgen abortuspillen) en het voorstel tot afschaffing van de verplichte beraadtermijn van vijf dagen bij abortus.

Reden van vertrek: Ellemeet laat weten het besluit tot vertrek al eerder te hebben genomen. Ze vindt dat ze lang genoeg gediend heeft en dat het tijd is voor een nieuwe generatie.

Vrijdag 14 juli

Bart Smals (VVD)

Tweede Kamerlid sinds 2019. Keert niet terug op de VVD-lijst.

Hield zich voornamelijk bezig met de arbeidsmarkt en pensioenen en was voorzitter van de Kamercommissie VWS.

Reden van vertrek: stelt na jaren in de politiek een andere weg te willen inslaan. Op de reden daarvoor geeft hij geen nadere toelichting.

Liane den Haan (fractie Den Haan)

Tweede Kamerlid sinds 2021. Vertrekt uit de politiek.

Verliet in mei 2021 50Plus, waarvoor ze lijsttrekker was, en begon een eenmansfractie. Doordat ze het enige gekozen 50Plus-lid was, heeft die partij geen Kamerleden meer.

Reden van vertrek: naar eigen zeggen ‘opportunisme en populisme (…), (vrouwen)haat, schelden en bedreigingen’.

Woensdag 12 juli

René Peters (CDA)

Tweede Kamerlid sinds 2017. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

In de Kamer zette hij zich in voor sociale zaken, jeugd, onderwijs, zorg en participatie. Agendeerde het thema ‘mobieltjes in de klas’ en kreeg zo voor elkaar dat telefoons uit basis- en middelbare scholen worden geweerd. Was eerder wethouder in zijn woonplaats Oss.

Reden van vertrek: de wissel die het Kamerwerk trekt op zijn gezin, en zijn voornemen om niet meer dan twee termijnen te dienen.

Maandag 10 juli

Pieter Heerma (CDA)

CDA-fractievoorzitter sinds 2019. Tweede Kamerlid sinds 2012. Keert niet terug in de Tweede Kamer.

Was secondant van CDA-leiders tijdens de formaties in 2017 en 2021. Speelde een belangrijke rol in de coalities tijdens de kabinetten-Rutte III en IV. Was eerder (2002-2011) fractievoorlichter.

Reden van vertrek: het CDA-gebruik om maximaal drie termijnen volksvertegenwoordiger te zijn.

Bewindslieden

11 september

Maarten van Ooijen (CU)

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport sinds 2022. Komt niet op de CU-lijst.

In 2014 werd Van Ooijen gemeenteraadslid in Utrecht en in 2018 wethouder. Sinds januari 2022 is hij staatssecretaris. In zijn portefeuille heeft hij o.a. Gezondheidsbevordering (leefstijl), preventie en Jeugdbeleid, Jeugdwet en jeugdgezondheidszorg.

Reden van vertrek: Van Ooijen stelt zelf dat hij liever gaat ‘voor de beste ChristenUnie-lijst dan voor mijn eigen positie.’ Hij vindt dat er al zeer gekwalificeerde mensen in de Tweede Kamer zitten namens zijn partij, die nu ook voor een groot deel de top van de lijst uitmaken.

Vrijdag 14 juli

Carola Schouten (CU)

Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen en vicepremier sinds 2022. Vertrekt uit de politiek.

Loodste als minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen de nieuwe Pensioenwet door het parlement, de grootste sociale hervorming in decennia. Was eerder landbouwminister (2017-2021) en Tweede Kamerlid (2011-2017). Kreeg als landbouwminister veel kritiek vanwege haar terughoudende stikstofaanpak.

Reden van vertrek: ze noemt zelf dat ze twaalf jaar in de politiek zat en dat er een nieuwe generatie klaarstaat in haar partij.

Marnix van Rij (CDA)

Staatssecretaris voor Fiscaliteit en Belastingdienst sinds 2022. Vertrekt uit de politiek.

Kreeg als staatssecretaris al snel te maken met een zeldzaam ingrijpend arrest van de Hoge Raad over box 3. Was van 1999 tot 2001 CDA-partijvoorzitter, en daarvoor wethouder en gemeenteraadslid in Wassenaar. Was van 2015 tot 2019 lid van de Eerste Kamer en werd in 2021 opnieuw partijvoorzitter. Was regeringscommissaris van Sint Eustatius in 2020 en 2021.

Reden van vertrek: stelde dat er een nieuwe generatie klaargestoomd is in zijn partij.

Woensdag 12 juli

­Sigrid Kaag (D66)

Minister van Financiën en vicepremier sinds 2022, partijleider D66 sinds 2020. Vertrekt uit de politiek.

Spendeerde als minister van Financiën − buiten de reguliere begrotingscyclus om − grote bedragen voor onder meer klimaat en stikstof. Was eerder minister voor Buitenlandse Handel (2017-2021). Werd minister van Buitenlandse Zaken in mei 2021, maar trad vier maanden later af. De Kamer nam een motie van afkeuring aan, omdat ze laat actie ondernam bij de evacuatie van Afghanen na de Taliban-overname van Kabul.

Reden van vertrek: noemde zelf de stroom aan bedreigingen en negatieve reacties aan haar adres en de impact daarvan op haar gezin. Ook de voor D66 slechte peilinguitslagen zullen wellicht een rol spelen.

Maandag 10 juli

Mark Rutte (VVD)

Minister-president sinds 2010, partijleider VVD sinds 2006. Vertrekt uit de politiek.

Smeedde als politieke duivelskunstenaar coalities met CDA, PvdA, D66 en ChristenUnie, het begrotingsakkoord in de lente van 2012 en gedoogconstructies in beide Kamers met onder meer SGP, GroenLinks en PVV. Zijn positie verzwakte door onder meer de Toeslagaffaire, de aardgaswinning Groningen en het herhaaldelijk onvolledig informeren van het parlement. Werd in 2002 Staatssecretaris van Sociale Zaken en vervolgens van Onderwijs. Werd in 2006 voorzitter van de VVD-Kamerfractie.

Reden van vertrek: volgens hemzelf zit er geen diepe rationele gedachte achter. ‘Soms moet je je hart en buik volgen.’

Wopke Hoekstra (CDA)

Minister van Buitenlandse Zaken en vicepremier sinds 2022, partijleider CDA sinds 2020. Keert niet terug als CDA-lijsttrekker.

Ontwikkelde het Nationaal Groeifonds (ook wel ‘Wopke-Wiebesfonds’), breidde in het geheim de Nederlandse invloed binnen Air France-KLM uit en verzette zich fel tegen eurobonds. Was eerder senator (2011-2017) en minister van Financiën (2017-2022).

Reden van vertrek: wil geen partijleider of parlementslid worden. Ook genoemd worden de slechte peilingen en verkiezingsresultaten en felle kritiek vanuit de CDA-achterban. Daarnaast zag Hoekstra zichzelf meer als bestuurder dan als politicus. Sluit een terugkeer als minister niet uit.

Zaterdag 8 juli

Hugo de Jonge (CDA)

Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening sinds 2022. Keert niet terug op de CDA-lijst.

Was als minister van Volksgezondheid (2017-2022) een van de gezichten van het coronabeleid. Verdedigde het voorgenomen maar nooit uitgevoerde 2G-beleid, waarbij alleen mensen die zijn genezen of gevaccineerd toegang krijgen tot horeca, evenementen, cultuursector en pretparken. Gaf opdracht tot de beruchte ‘mondkapjesdeal’ met partijgenoot Sywert van Lienden, en stelde later ten onrechte niet hierbij betrokken te zijn geweest. Lanceerde als minister voor Volkshuisvesting het ambitieuze plan om tot 2030 elk jaar 100.000 woningen te bouwen. Tot nu toe lukte dat niet.

Reden van vertrek: wil geen partijleider of parlementslid worden. Sluit een terugkeer als minister niet uit.

Dit overzicht wordt aangevuld wanneer meer politici hun vertrek aankondigen.