Decennialang leek de junkie uit het Nederlandse stadsbeeld te verdwijnen. Inmiddels tekent zich een kentering af, zo blijkt uit een reportage van EW in Rotterdam-West.
Het Trimbos-instituut signaleerde maart vorig jaar al dat veel gebruiksruimten ‘een duidelijke toename’ waarnemen van het aantal (arbeids)migranten uit Midden- en Oost-Europa. Gebruiksruimten in de buurt van asielzoekerscentra zien een toename van drugsgebruikende ‘veiligelanders’, zo meldde ook Omroep Rijnmond onlangs.
Daarmee zijn de jaren tachtig en negentig nog niet terug. Maar zo’n bijeenkomst met boze Rotterdammers is een slecht teken. Er gaat iets niet goed.
Problemen Rotterdam-West nemen zichtbaar toe
Pascal Lansink-Bastemeijer (48), fractievoorzitter van de VVD in de Rotterdamse raad, woont in Rotterdam-West en zat daar al in de deelraad toen de Keileweg nog ‘open’ was. Hij ziet met een lichte huivering nog al die auto’s met kinderzitjes langs de ‘heroïnehoertjes’ van de Keileweg rijden. ‘Hoe later het werd, hoe meer er kon. Ik heb nooit begrepen dat de overheid dat toestond.’
Lansink: ‘Gelukkig zijn we dat kwijtgeraakt. Maar sinds een jaar, en vooral de laatste maanden, zie ik verschijnselen terugkeren. Bedelaars – echt maffia, in georganiseerde groepen. En een nieuwe groep drugs- en alcoholverslaafden, vooral uit Polen en Bulgarije.’
De problemen nemen sinds een jaar inderdaad zichtbaar toe, bevestigt Arwin Siermans (40), ‘stadsmarinier’ voor Rotterdam-Centrum. Hij houdt kantoor in de Chinese wijk van Rotterdam, aan de straat die decennialang het centrum van de straathandel was in Rotterdam, de West-Kruiskade. En pal naast wijkpark Oude Westen, waar deze zomer veel overlast was van agressieve, in de bosjes bivakkerende gebruikers en dealers. Nu staat er een toezichtspost.
De indruk was eerst dat de toename van problematische buitenslapers een ‘normaal’ inhaaleffect van de twee coronajaren was, zegt Siermans. De arbeidsmigratie kwam weer op gang, en dus ook het aantal Oost-Europese arbeidsmigranten dat op straat bivakkeert.
De arbeidsmigrant die – in, zeg, het Westland – zijn baan kwijtraakt, raakt ook zijn tijdelijke huisvesting kwijt, niet zelden slechts een schofterig duur matras in een gedeelde kamer. De meeste immigranten gaan dan niet terug, maar blijven. En overnachten op straat of in een park, zoals het Zuiderpark of Het Park bij de Euromast. Naar gelang de seizoensvraag naar arbeid toe- of afneemt, zijn er minder of meer buitenslapers.
Hoe wrang ook, dit is een ‘normaal’ patroon in Rotterdam. Dus in eerste instantie, zegt Siermans, ‘maakte ik me geen enorme zorgen. Maar het werd niet beter. Integendeel.’ Opvangorganisaties als de Pauluskerk en Stichting Ontmoeting meldden in augustus een verdubbeling van het aantal mensen in de opvang.
Straathandel, bedelaars, bedreigingen
Lansink-Bastemeijer zag de toename bij het uitlaten van zijn hond in Het Park bij de Euromast: veel meer tentjes met Oost-Europeanen.
En er voegde zich een nieuwe groep bij de ‘traditionele’ buitenslapers: de “ouderwetse” junks’, zoals burgemeester Ahmed Aboutaleb hen half juli noemde in een brief aan bewoners in Rotterdam-West. Stadsmarinier Siermans: ‘Het escaleerde in een paar maanden van zeg maar de bekende dronken Pool in het wijkpark naar wat dan junkies worden genoemd. Geharde, agressieve buitenslapers. Op straat zien we een toename van heroïne- en crackgebruik. We vinden weer naalden en base-pijpen. Dat hebben we lang niet gezien.’
Waar deze escalatie opeens vandaan komt? Dat is nog aftasten, blijkt uit de gesprekken die EW met betrokkenen voerde. Wethouder Ronald Buijt (Leefbaar) van Zorg: ‘Onze indruk is dat het gaat om vooral import-junkies, die een uitzichtloos leven in Warschau of Boekarest verruilen voor een iets minder uitzichtloos leven in Rotterdam-West. Voor sommigen werd de grond te heet onder de voeten. De terugkeer van heroïne komt uit deze groep.’
De invoering van statiegeld op blikjes per 1 april dit jaar verschaft daklozen de nodige middelen van bestaan: 30 tot 40 euro per dag, schatte de wijkagent. Die indruk past bij het dagelijkse straatbeeld van daklozen die rondzeulen met grote Action- of Aldi-tassen stampvol blikjes.
Maar de gemeente laat weten geen aanleiding te zien om te denken dat de invoering van het statiegeld een factor is in de toename van het aantal problematische daklozen.