De kabinetsformatie zal naar verwachting nog maanden duren. Dat valt op te maken uit het eindrapport van verkenner Ronald Plasterk aan de Tweede Kamer, schrijft Carla Joosten.
Een informateur moet onderzoeken of PVV, VVD, NSC en BBB het eens kunnen worden over het waarborgen van de Grondwet, grondrechten en democratische rechtsstaat, schrijft Plasterk. Dit voorstel komt uit de koker van NSC-leider Pieter Omtzigt. Daarna kunnen de partijen praten over ‘een reëel perspectief op het bereiken van overeenstemming’ over thema’s als migratie, bestaanszekerheid, klimaat en landbouw.
Kabinetsformatie: Wilders moet informateur aanstellen met afstand tot politiek
Plasterk schrijft dat PVV-leider Geert Wilders een informateur moet voorstellen met afstand tot de politiek. Die informateur kan op verzoek van de vier partijen ook spreken met andere partijen die daartoe bereid zijn. Doel is een zo breed mogelijk draagvlak in parlement en samenleving.
Als dit is gelukt, moeten de partijen bekijken of een stabiele vorm van politieke samenwerking mogelijk is, adviseert Plasterk. Deze ‘korte informatieronde’ zou zich moeten afspelen in december 2023 en januari 2024.
Plasterk stelt voor dat de informateur uiterlijk begin februari een verslag aanbiedt aan de Kamervoorzitter. Pas daarna kunnen de inhoudelijke onderhandelingen beginnen.
Ook afspraken over uitlatingen Wilders
Volgens Plasterk moet Wilders deze week een nieuwe informateur voorstellen aan de Tweede Kamer. Dat doet Wilders vermoedelijk woensdag, als de Kamer debatteert over Plasterks eindverslag.
Bij dit verslag zit een ‘concept-fractievoorzittersmanifest’. Een dergelijk manifest maakte eerder dit jaar deel uit van het coalitieakkoord in Flevoland waar de PVV ook in de coalitie zit. Op voorstel van BBB-leider Caroline van der Plas is dit manifest in aangepaste vorm ook naar de Tweede Kamer gestuurd. Er staan afspraken in over bijvoorbeeld de vrijheid van meningsuiting, de godsdienstvrijheid, het demonstratie- en betogingsrecht, bescherming van de persoonlijke levenssfeer en lichamelijke integriteit, onderwijsvrijheid en de scheiding der machten.
‘Uitlatingen binnen en buiten het parlement zijn hiermee in overeenstemming,’ schrijven de fractievoorzitters, doelend op beledigende uitspraken door Wilders over bijvoorbeeld rechters.
Scherp maar beschaafd meningsverschillen uiten
‘We hebben respect voor elkaar in al onze verscheidenheid, en handelen daarnaar,’ staat verder in het manifest. Ook zou moeten worden onderschreven dat alle inwoners, ‘binnen de grenzen van onze rechtsstaat, het recht hebben om te zijn wie ze zijn, en te geloven wat ze geloven en niet geloven.’
Politici zouden hun meningsverschillen moeten uiten op het scherp van de snede, maar wel beschaafd.
Plasterk licht zijn verslag woensdag toe in het parlement. Daarna zit zijn taak als verkenner er naar eigen zeggen op. Het is niet uitgesloten dat Wilders hem vraagt zijn werk als informateur voort te zetten.
