Debatpodia en theaters moeten soms smeken om beveiliging wanneer bedreigde personen een podium krijgen.
Naast supermarkten, horecagelegenheden en festivals, zijn de V-speldjes ook te zien voor de deuren van filmhuizen, theaters en debatcentra. Zodra op de agenda een spreker, film of voorstelling staat die ‘omstreden’ heet.
Zelfs voor kleine dingen
‘Dat komt door de polarisatie en de intolerantie die toenemen,’ zegt Yoeri Albrecht (57), directeur van debatcentrum De Balie in Amsterdam. Maar hij ziet ook een paniekerig klimaat ontstaan: ‘Als de vraag is gesteld of er beveiliging moet komen, zegt niemand meer “nee”. Dat geldt voor de burgemeester, de directeur en de agent. In de huidige afrekencultuur durft niemand dat risico aan. Begrijpelijk.’
De Balie geeft jaarlijks ‘honderdduizenden euro’s’ uit aan beveiliging, ‘van extra firewalls en servers tegen cyberaanvallen tot de bekende V-tjes bij de deur’. De meesten zijn inmiddels bekende gezichten voor de medewerkers van het debatcentrum.
‘Die jongens staan er soms meerdere keren per week. Of een avond nu gaat over Ridouan Taghi, Wit-Rusland, de Berbers in Marokko of lentekriebels. Zelfs voor kleine dingen als een vertoning voor 40 man van een film van een Israëlische maker, is beveiliging nodig.’
Optreden met risico
Dan kan zo’n avond toch nooit winstgevend zijn? ‘Wij maken de keuze om die kosten toch te maken,’ zegt Albrecht, ‘Maar er zijn genoeg instellingen die het niet kunnen en ook niet wíllen betalen.’
Dat ziet ook Lale Gül (26), die openhartig schrijft over haar jeugd in een conservatief, Turks-islamitisch gezin waarmee zij radicaal heeft gebroken. Gül is een veelgevraagd spreker geworden, maar wordt ook geregeld geïntimideerd en bedreigd.
Optreden in het openbaar is voor haar dus niet zonder risico. ‘Soms betaalt een organisatie de beveiliging, als er budget voor is. Maar vaak is dat er niet, dan moet ik het zelf regelen. Ik kan dat makkelijk doen, maar er zijn genoeg mensen die dat niet kunnen of willen.‘
De samenwerking met de Amsterdamse politie is de afgelopen tien jaar, onder de burgemeesters Eberhard van der Laan en Femke Halsema, wel beter geworden, volgens Albrecht. De Balie krijgt gasten over de vloer die in het buitenland zwaar worden bewaakt, door politieagenten met wapens. ‘Het kost flink wat moeite om de diensten in Nederland te overtuigen van het levensbelang van het vrije woord, juist voor de meest bedreigde personen.’
Burgerparticipatie
Maar al zet de politie agenten voor de deur, zij gaat niet over de veiligheid binnen.
Tijd voor actie, vindt Albrecht: ‘We leven in een democratische samenleving met mensen die denken dat we vanwege een kostenafweging het publieke debat kunnen smoren. Terwijl mensenrechtenactivisten uit Sri Lanka of Ankara hier niet veilig kunnen spreken, wordt haatimams, opgeleid in Saudi-Arabië, geen strobreed in de weg gelegd.’
Dat betogers de boel komen verstoren, is soms lastig. Maar, zegt Albrecht, ‘demonstreren is een vorm van burgerparticipatie. En voor ons is het een compliment dat we ertoe doen.
‘Enger is de bedreiging van staatsterrorisme, vanuit Teheran, Moskou of Ankara. Of van de zware misdaad. Dan gaat het niet alleen over drugs. Bij een avond over prostitutie kwamen ineens allemaal pooiers intimiderend voor de deur staan. Dan ben je wel blij met een beveiliger op de stoep!’
Schrijf u in voor onze ochtendnieuwsbrief
Abonneer u op de gratis nieuwsbrief EW Ochtend en start de dag scherp met de belangrijkste artikelen over politiek, economie en buitenland.
