PVV-leider Geert Wilders wees ex-PvdA’er Dick Schoof (nu partijloos) aan als premierskandidaat. De topambtenaar kent alle spelonken van Den Haag en is deskundig op het terrein van immigratie en veiligheid, schrijft Carla Joosten.
Dick Schoof verkeert al zijn professionele leven lang in of in de nabijheid van de ministeriële torens die de Haagse skyline domineren. De topambtenaar van 67 jaar kon met pensioen, maar wilde nog drie jaar door en kreeg daarvoor toestemming. Dat het zou zijn als premier, had hij niet kunnen bevroeden.
Schoof stond al in zijn vorige rol ontspannen tegenover de politieke omwenteling die 22 november haar beslag kreeg met de overwinning van de PVV. In tegenstelling tot veel Haagse ambtenaren raakte hij niet in paniek.
Hij gelooft in een gezonde verhouding tussen ambtenarij en politiek. De politicus is altijd de baas, zei Schoof eerder dit jaar tegen De Groene Amsterdammer. Hij wees erop dat ook op het departement van Justitie en Veiligheid aanhangers van de PVV werken. Van alle ambtenaren verwacht hij een open, professionele houding tegenover politici van welke kleur dan ook.
Schoof ziet rechtsstaat niet zomaar omvallen
De in 1957 in het Noord-Hollandse Santpoort geboren Schoof vreest ook niet voor het omvallen van de rechtsstaat of de aantasting van de democratie, zoals sommigen in Den Haag menen nu er een kabinet met de PVV aantreedt. De rechtsstaat is volgens hem ijzersterk. De vrijheid van meningsuiting en het gelijkheidsbeginsel zijn volgens hem cruciale waarborgen van de rechtsstaat.
Hij was zelf jarenlang lid van de PvdA, maar zegde dat lidmaatschap op 1 januari 2021 op. Op de vraag van EW waarom hij dat deed, antwoordde Schoof op zijn persconferentie dat hij zich niet meer verwant voelde met de partij.
Dick Schoof maakte alle immigratiediscussies mee
Zijn opvattingen klinken eerder pragmatisch dan ideologisch. Hij zat begin deze eeuw met zijn neus bovenop de Fortuyn-revolte, maakte in diverse functies de discussies mee over het vreemdelingenbeleid, de immigratie en de pogingen om de toestroom van asielzoekers in te dammen, hoofdthema van het kabinet in spe.
Zelf was hij baas van de Immigratie- en Naturalisatiedienst, maar ook van de veiligheidsdiensten AIVD en NCTV. In die functies heeft hij ook veel persoonlijk met de al jaren beveiligde Geert Wilders te maken gehad. Hij waarschuwde in het verleden eens voor indoctrinatie op islamitische scholen.
De laatste jaren verkeerde hij als hoogste ambtenaar van Justitie en Veiligheid in de nabijheid van minister Dilan Yeşilgöz: zij is op de achtste etage van dat ministerie zijn buurvrouw.
EW-columnist Afshin Ellian hekelde in 2015 Schoofs kijk op het salafisme. Dick Schoof was ‘onthutsend naïef’ over de radicaal-islamitische stroming, schreef Ellian. Een jaar later gaf Dick Schoof in EW zijn visie op de strafrechtelijke aanpak van terugkeerde IS-strijders en had hij de strafdossiers voor hen al klaarliggen.
‘Veranderkracht’, daar gelooft Dick Schoof in
Dick Schoof ziet dat de kritiek op de overheid toeneemt. Daarover zei hij in De Groene Amsterdammer: ‘Ik lees kranten, volg sociale media en kijk nog zelfs af en toe tv, al is dat een vergaarbak van ellende. Op mijn manier ben ik activistisch. Ik geloof nog steeds in de veranderkracht. Misschien naïef, maar ik denk dat we als overheid echt iets kunnen betekenen voor deze samenleving. Daarbij ben ik wel heel bezorgd over de eindeloze verwachtingen.’
De burger verwacht te veel van de overheid en denkt dat alle onheil is te vermijden, maar dat kan volgens Schoof niet. Een aanslag is altijd mogelijk. De overheid kan hoogstens proberen de risico’s zo klein mogelijk te houden.
Dat Wilders en de leiders van VVD, NSC en BBB hem hebben gevraagd als premier, duidt erop dat er niet zwaar wordt getild aan vlekjes die Dick Schoof op zijn conduitestaat heeft. Zo zou hij zich ten onrechte hebben bemoeid met de conclusies het MH-17-onderzoek en in een andere zaak burgers hebben laten volgen door nepaccounts.
Een voormalig medewerker noemt Schoof ‘snel, een virtuoos voorzitter, goed in thinking ahead en formidabele regisseur. Hij is uiterst flexibel en verbaal hoogbegaafd.’
Dick Schoof(Santpoort, 1957) studeerde planologie in Nijmegen, werd beleidsmedewerker onderwijs bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en stapte 1988 stapte hij over naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW).
In 1996 werd Dick Schoof plaatsvervangend secretaris-generaal op het ministerie van Justitie.
Vanaf die tijd zou hij altijd functies op of nabij dit ministerie hebben. Van 1999 tot 2003 was Schoof hoofddirecteur van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en later ook project-directeur-generaal Vreemdelingenwet 2000.
Daarna werd Dick Schoof directeur-generaal Openbare Orde en Veiligheid bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) waar hij het initiatief nam voor een Strategie Nationale Veiligheid en de aanpak van radicalisering naar zich toe trok, eigenlijk een terrein van ministerie van Justitie.
In zijn vrije tijd mag Schoof graag marathons rennen, zoals op bovenstaande foto.
Achtereenvolgens werd hij directeur-generaal Openbare Orde en Veiligheid, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2003-2010), directeur-generaal Politie, ministerie van Veiligheid en Justitie (2010-2013), Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, (2013-2018), directeur-generaal AIVD (Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst) (2018-2020). Sinds maart 2020 is hij secretaris-generaal op het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
