Anti-Israël-activisten belegeren universiteiten. Marc Salomon, decaan van de Business School van de Universiteit van Amsterdam, maakt zich zorgen om de veiligheid van Joodse studenten en onderzoekers. Hij wil meer steun en regie van de overheid.
EW Was u verrast door de ongeregeldheden de afgelopen dagen?
Marc Salomon: Nee, totaal niet. Het zat eraan te komen. De situatie aan Amerikaanse universiteiten werkt inspirerend voor een bepaalde groep. Ik was wel geschokt door een tweet van Esther Voet waarin ze aangaf dat mensen die maandag langs het tentenkamp wilden lopen, gevraagd werd of ze zionist waren.
‘Zo dichtbij had ik het probleem op de campus van de Universiteit van Amsterdam nog niet zien komen.
‘Ik ben wel trots op de burgemeester van Amsterdam en het UvA-bestuur, dat nu eindelijk eens handelend heeft opgetreden. Yanki Jacobs, de studentenrabbijn, schreef er een goede tweet over.
‘In de loop der geschiedenis wordt de samenleving herhaaldelijk op de proef gesteld met de vraag: “Voeden we het lammetje aan de wolf in de ijdele hoop dat zijn honger eindelijk gestild is?” Alleen al daarom was het optreden maandagavond bij de UVA de juiste beslissing.’
EW Hebben de Amsterdamse autoriteiten toen verstandig gehandeld?
Marc Salomon: Zeker. Hoewel ik in de berichtgeving nog wel miste dat het tentenkamp was afgebroken omdat demonstraties niet thuishoren op een universiteitscampus. De berichtgeving ging nu veelal over onveilige situaties.
‘Ik was verder wat bezorgd over een bericht in de krant dat de universiteit onder druk van de demonstranten gedeeld had met welke Israëlische organisaties wordt samengewerkt.
‘Ik vind het enerzijds goed dat de universiteit daarover open is, maar zorgelijk dat dit onder druk van demonstranten gebeurt. Welke informatie is er precies met de demonstranten gedeeld? Ook welke onderzoekers met Israëlische organisaties samenwerken? Ik hoop dat iemand zich om de veiligheid van de betrokken onderzoekers bekommert!
EW Maar dinsdag greep de driehoek in Amsterdam niet in.
Marc Salomon: Dat is inderdaad een zwalkend beleid. Ik vind dat je een duidelijke grens moet trekken en stevig moet ingrijpen bij agressieve demonstraties.
EW Er liepen ook medewerkers van de universiteit mee.
Marc Salomon: Bij dergelijke agressieve demonstraties vind ik dat niet kunnen. De universiteit zou een goed gesprek met hen moeten voeren.
EW In NRC schreef u in november dat Joodse studenten en docenten zich onveilig voelden. Is dat daarna nog erger geworden?
Marc Salomon: Ik heb onlangs een gesprek met de minister gehad en daar was ook een aantal Joodse studenten bij.
‘Een van de studenten gaf aan dat ze regelmatig haatmail ontving en dat medestudenten tijdens de colleges snerende opmerkingen maakten. Ze werd onder meer uitgemaakt voor kindermoordenaar. Ze maakt het laatste jaar van haar Bachelor hier af en gaat daarna een Masters in het buitenland volgen.
‘Een andere student die zich onveilig voelde, gaf aan dat er door de leiding van zijn faculteit was voorgesteld om een mailgroep in te stellen voor Joodse studenten en ook anderen, zodat ze bij dreigend gevaar zouden worden gewaarschuwd en niet naar de campus hoefden te komen.
‘Goedbedoeld en pragmatisch, maar heel gevaarlijk. De maatregel doet terugdenken aan een zwarte bladzijde uit onze historie.
EW Schittert de minister van Onderwijs nog steeds door afwezigheid, zoals u in NRC schreef?
Marc Salomon: De minister is geïnteresseerd. We hadden laatst een bijzonder goed en fijn gesprek met hem. Maar ik mis nog steeds regie en steun. Een veroordeling van antisemitisme en een duidelijke uitspraak dat universiteiten een veilige plek voor iedereen moeten zijn waar geen ruimte is voor demonstraties.
‘Universiteitsbesturen voelen zich naar mijn mening nu onzeker. Ze spreken zich wel uit voor een sociaal veilige omgeving, maar durven niet in te grijpen. Ik denk om escalatie te voorkomen. Maandagavond was dus een tegenvoorbeeld.
EW Wat kunnen en moeten universiteiten doen?
Marc Salomon: Hierover zijn de meningen een beetje verdeeld binnen de groepen waar ik contact mee heb. Een deel vindt dat we veel debatten moeten organiseren, een ander deel vindt dat hard opreden de beste aanpak is.
‘Ik denk zelf dat een combinatie van beide het beste werkt.
‘Debatten zijn goed, maar debatteren met de harde kern van de demonstranten heeft geen enkele zin. Een ander probleem bij het debat is dat Joodse mensen zich er niet veilig voelen. Ik zou er zelf alleen maar naartoe gaan als ik niet in de minderheid zou zijn en de veiligheid gegarandeerd. Dat is helaas niet zo.
EW In hoeverre hebben de acties tegen het optreden van Israël in Gaza een antisemitisch karakter?
Marc Salomon: Ik vind het moeilijk om daar objectief iets over te zeggen. Ik heb zelf Joodse wortels en voel de leus From the river to the sea bijvoorbeeld wel als iets antisemitisch. Maar misschien dat iemand die hier meer objectief naar kijkt, anders zou oordelen.
EW Zou de leus From the river to the sea verboden moeten worden?
Marc Salomon: Ik denk het wel, omdat hij ook wordt gebruikt om aan te geven dat Israël vernietigd zou moeten worden.
EW Verwacht u dat de demonstraties zich naar meer Nederlandse universiteiten uitbreiden?
Marc Salomon: Dat gebeurt toch al? Overigens bekommer ik mij zeker niet alleen om het lot van Joodse mensen. Ik doneer ook aan goede doelen voor mensen uit Gaza. Het is verschrikkelijk wat daar gebeurt en iedere onschuldig burger die omkomt, is er één te veel.
‘Wat mij wel opvalt, is dat tal van Joodse mensen, onder wie ikzelf, kritiek uiten op wat in Israël gebeurt. Maar ik hoor eigenlijk nooit Palestijnse mensen die zich kritisch uitlaten over Hamas. Dat is toch wel een gemis, vindt u niet?’