De naam van Ronald Plasterk als beoogd premier zoemt al dagen door de Haagse wandelgangen. PVV-leider Geert Wilders laat dat tot het allerlaatste moment in het midden, maar Plasterk lijkt een logische keuze.
Waarom Plasterk?
In de eerste plaats is het een oude truc van Frits Bolkestein (VVD), die midden jaren negentig de kans kreeg om voor het eerst iemand uit eigen gelederen naar voren te schuiven als voorzitter van de SER. Toenmalig VVD-leider Bolkestein geloofde helemaal niet in het poldermodel en kandideerde PvdA-econoom Eduard Bomhoff. Die dacht lang na, maar accepteerde de positie uiteindelijk niet. Bij de PvdA waren ze onthutst. Het voelde daar alsof Bolkestein een inbraak pleegde bij de PvdA. Daar had het kleine kringetje VVD’ers rond Bolkestein – onder wie de talentvolle jongste medewerker Geert Wilders – groot plezier in.
Een paar maanden geleden, in een Kamerdebat na zijn periode als kabinetsinformateur, kwamen de oude stekeligheden weer naar boven. Tussen PvdA-leider Frans Timmermans en Ronald Plasterk ontspon zich een vinnige discussie over de teloorgang van de PvdA als echte arbeiderspartij. Wilders genoot: ‘Dit kan me niet lang genoeg duren.’
In de tweede plaats beschouwen Wilders en Plasterk elkaar als vrienden. Ze ontmoeten elkaar geregeld op de Antillen, waar Plasterk een huisje heeft.
Eerherstel Plasterk
In de derde plaats heeft Plasterk behoefte aan een soort eerherstel. Hij was twee keer vakminister. Van 2007 tot 2010 zat hij op Onderwijs , maar toen werd weinig van hem vernomen. Van 2012 tot 2016 was hij minister van Binnenlandse Zaken en verantwoordelijk voor de inlichtingendienst AIVD. Plasterk maakte een grote fout door op tv te beweren dat Amerikaanse inlichtingendiensten in Nederland dataroof pleegden. Later bleek dat zijn dienst daaraan zelf meewerkte en het ministerie er goedkeuring aan gaf.
Plasterk is nu op een leeftijd dat hij zich nog één keer echt kan bewijzen. Hij werd destijds afgeschilderd als een brekebeen, maar dat is typisch een kwalificering van alfa-mensen. In werkelijkheid is Plasterk een breed georiënteerde bèta, die in zijn lange politieke carrière – tussen 2007 en 2016 was hij financieel woordvoerder van de PvdA-Kamerfractie – objectief bleef redeneren en zijn mening overigens wel met zwier wist te verkondigen.
Bedankt voor de eer
De vierde reden waarom Plasterk premier kan worden, zit hem in de lengte van de kabinetsformatie. Het had niet veel langer moeten duren, of Plasterk had bedankt voor de eer. Hij is een vooraanstaand wetenschapper in de microbiologie en de genetica. Voor zijn ministerschap gaf hij een belangrijke academische positie op.
Nadien richtte hij bedrijven op en zat hij in de top van bedrijven voor de ontwikkeling van kankermedicijnen. Hij verkocht die belangen om een nieuw bedrijf te starten.
Een bron dicht bij Plasterk zegt dat hij twijfelde over wat zijn grootste bijdrage aan de samenleving kan zijn: het premierschap of een bedrijf beginnen dat de overlevingskansen van kankerpatiënten zou kunnen verbeteren. Voor zijn nieuwe bedrijf was Plasterk al naar de notaris geweest. Hij voerde de afgelopen weken sollicitatiegesprekken met mensen die misschien met hem het avontuur van het nieuwe bedrijf wilden aangaan.
Ook had hij gesprekken met investeerders. Eenmaal de knoop doorgehakt – baan opgezegd voor een positie bij het nieuwe bedrijf van Plasterk of eenmaal de investeringen vastgelegd – dan was er ook voor Plasterk geen weg terug meer. Dan moest hij van start met zijn bedrijf en was hij verloren voor de politiek.
Het lijkt erop dat het Regeerakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB net op tijd kwam om Plasterk naar voren te schuiven.
Door PvdA in de steek gelaten
Ten slotte is er nog het PvdA-lidmaatschap. Beweerd wordt dat Plasterk dat moet opzeggen, dan wel dat de partij hem zal royeren omdat hij zich leent voor een door Wilders aangestuurd kabinet. In de rangen van GroenLinks-PvdA zullen de druiven zuur zijn, maar voor Plasterk telt dat nauwelijks.
Hij is sinds zijn studententijd in Leiden lid van de PvdA. Hij heeft het gevoel dat hij de oude arbeiderspartij altijd trouw is gebleven, maar dat de PvdA – in haar aandacht voor klimaat en woke, plus de fusie met GroenLinks – hem in de steek heeft gelaten. Als de fusie echt een feit wordt, zou Plasterk niet meegaan en zou zijn partijlidmaatschap automatisch eindigen.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
