De zetelverdeling van het kabinet-Schoof is rond. De ministersploeg van PVV, VVD, NSC en BBB telt een partijloze premier en vijftien ministers, van wie de PVV er vijf mag leveren. VVD en NSC krijgen vier ministersposten. De BBB moet genoegen nemen met twee ministers.
De coalitie heeft in de Tweede Kamer 88 zetels. Met 16 ministers heeft een partij ‘recht’ op 1 minister voor elke 5,5 Kamerzetels: 88 delen door 16 is 5,5. De staatssecretarissen zijn wisselgeld.
Met 37 Kamerzetels zou Wilders volgens de oude proportionaliteitsregel zeker 6 ministers kunnen claimen. De VVD heeft met 24 Kamerzetels een claim op 4 ministers. NSC moet met 20 zetels qua evenredigheid bijna 4 ministers krijgen. BBB (7 Kamerzetels) kan iets meer dan 1 minister opeisen.
De onderhandelingen over de samenstelling van het kabinet-Schoof duurden extra lang, omdat de beoogd minister president – een voormalig PvdA’er – er namens de vier partijen zit en de PVV in de overeengekomen verdeling (5-4-4-2) slechts 5 departementen bemachtigt.
Forse concessie
Aangezien de PVV met 37 zetels verreweg de grootste coalitiepartij is, doet Wilders dus een forse concessie. Maar dat is de prijs die de grootste partij in onderhandelingen altijd moet betalen. Wilders bemachtigt 5 departementen, waaronder het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Wilders blijft hoe dan ook degene die minister-president Schoof heeft aangewezen. De anderen vinden dat een perfecte premier, maar ze weten ook dat Wilders hem als een veilige keus beschouwt. Wilders zou nooit een premier accepteren die op termijn een electorale bedreiging voor hem zou kunnen vormen. Bij de 67-jarige en partijloze Schoof is dat praktisch uitgesloten en dus was hij voor Wilders een prudente keuze.
In veel media werd de afgelopen maanden gespeculeerd over een premierschap voor Mona Keijzer – omdat Wilders geen andere kandidaten zou hebben. Dat was een totale onderschatting van Wilders’ politieke vernuft: zijn PVV is groot geworden door naaste concurrenten – Rita Verdonk, Bram Moszkowicz, Thierry Baudet, Wybren van Haga en al die anderen – consequent te negeren. Zou hij dan een BBB-premier op de electorale troon zetten?
No way! Je hoort het Wilders al zeggen.
De VVD krijgt het ministerie van Financiën voor Eelco Heinen, het financiële geweten van de fractie. Een weeffout. Partijleider Dilan Yeşilgöz zit met een compleet verdeelde fractie en is zelf geen financieel expert. Hoe goed Heinen ook is, hij zou in de fractie moeten blijven als steun en toeverlaat voor Yeşilgöz. Als het klopt dat ook Ruben Brekelmans naar het kabinet gaat – in zijn geval naar Defensie – dan mist Yeşilgöz straks twee belangrijke pijlers in haar fractie: de financiële expert en de migratie & asielwoordvoerder.
Landbouw én Visserij
BBB krijgt twee ministers. Dat is reëel, al had BBB graag drie ministers willen hebben op grond van haar positie in de Eerste Kamer als grootste partij. Natuurlijk krijgt BBB wel het ministerie van Landbouw en Visserij. Caroline van der Plas en haar partijgenoten doen daar zo opgetogen over – Visserij! – dat het kennelijk dubbel telt.
BBB levert ook de minister van Volkshuivesting en Ruimtelijke Ordening. Volgens de laatste stand van zaken in Den Haag gaat die functie naar Mona Keijzer. Ze kon gisteren nauwelijks verbergen hoe opgetogen ze was. In het slot van de corona-episode werd ze bruut door premier Rutte en coalitiepartij CDA uitgerangeerd. Nu keert ze terug in een kabinet.
En hoe. Ze wordt vicepremier. Misschien niet op Economische Zaken, zoals aanvankelijk werd gedacht, maar op een belangrijk departement. Zij kan de ‘wooncrisis’ter hand nemen.
Overigens is dat ook een weeffout: BBB zit straks niet in de ‘gevarendriehoek’ (de premier met zijn ministers van Financiën, Economische Zaken en Sociale Zaken). Die essentiële posten gaan naar VVD, PVV, respectievelijk NSC.
NSC heeft het goed voor elkaar
NSC komt er goed uit: vier ministers inclusief de minister van Sociale Zaken – vermoedelijk voor Pieter Omtzigts vertrouweling Eddy van Hijum. Hij mag de ‘bestaanszekerheid’ borgen. NSC krijgt ook Buitenlandse Zaken: naar alle waarschijnlijkheid Caspar Veldkamp, een voormalig ambassadeur in Israël en Griekenland en een man die je om een boodschap kunt sturen.
Pas in de loop van de week wordt het definitieve namenlijstje bekend. In Den Haag gonsde het dinsdag 11 juni van de speculaties. De genoemde namen komen bijna allemaal uit de Haagse kaasstolp, terwijl het toch echt de bedoeling is dat de helft van de bewindslieden van buiten komt.
Schrijf u in voor onze ochtendnieuwsbrief
Abonneer u op de gratis nieuwsbrief EW Ochtend en start de dag scherp met de belangrijkste artikelen over politiek, economie en buitenland.
