Wat verandert er aan uw pensioen en moet u er mogelijk ook deze maand al mee aan de slag?

Veel werknemers hebben bij diverse werkgevers pensioen opgebouwd. Drie of vier potjes bij een aantal fondsen of verzekeraars, is geen uitzondering. Vaak heeft het zin om die pensioenen samen te voegen. Dat maakt het toekomstige pensioeninkomen meteen een stuk overzichtelijker.

Belangrijker dan dat is de vraag of het samenvoegen van die regelingen ook financieel interessant is. Leveren ze apart meer op, of juist samengevoegd? Die vraag is dringend, want deze zogeheten waardeoverdracht zal door de naderende pensioenhervorming lange tijd niet in alle gevallen mogelijk zijn. Terwijl het juist kan lonen om voorafgaand aan de hervorming pensioenen samen te voegen. EW zet op een rij wanneer dat financieel voordelig is.

Pensioen gaat bij een waardeoverdracht altijd van oud naar nieuw: van de potjes van de uitvoerders van de vorige werkgevers naar de uitvoerder van de huidige werkgever. ‘Voorheen moest je binnen zes maanden na een wisseling van baan beslissen over waardeoverdracht. Maar ben je na 2015 gewisseld van baan, dan geldt die termijn niet meer,’ zegt Kim Thönissen (42), Specialist Pensioen bij het Tilburgse advies­bureau Mutsaerts.

Veel werknemers hebben dus de mogelijkheid om de waarde van alle opgebouwde pensioenvermogens alsnog over te dragen naar de uitvoerder van hun huidige werkgever. Op enkele uitzonderingen na. Thönissen: ‘Als de dekkingsgraad van het pensioenfonds onder 100 procent ligt, dan mag een fonds geen vermogen overboeken. Ze hebben dan te weinig geld.’ Maar dit komt momenteel bijna niet voor. Voor verzekeraars geldt deze voorwaarde niet.

De dekkingsgraad geeft weer hoe hoog het belegd vermogen is ten opzichte van alle nog uit te keren pensioenen. Hoe hoger de dekkingsgraad, hoe rijker het fonds is, want dan heeft het meer reserves. Als het pensioenfonds van de nieuwe werkgever een hogere dekkingsgraad heeft, dan is waardeoverdracht al snel verstandig.

Pensioenhervorming

Ongeveer 80 procent van de werknemers bouwt een zogeheten middelloonpensioen op. De uitkering is gebaseerd op het gemiddelde loon en het aantal gewerkte jaren. Ook verzekeraars bieden dit type pensioen aan. Bij hen is de uitkering gegarandeerd, bij de fondsen niet.

‘De fondsen geven zachte garanties. Zij mogen de uitkering verlagen, als de dekkingsgraad te laag is,’ zegt Thönissen. ‘Een verzekeraar mag dat niet, maar die kan failliet gaan. Daar gelden overigens wel garanties voor.’ Wie pensioen van een verzekeraar overhevelt naar een fonds, ziet die uitkeringsgaranties vervallen, maar krijgt mogelijk wel een hogere uitkering. Die stijgt mee met de inflatie.

De komende jaren staan in het teken van de pensioenhervorming. Middelloon vervalt, premiepensioen komt ervoor in de plaats. De premies worden gestort op een eigen rekening bij het fonds. De rendementen die het fonds haalt op de beleggingen, worden bijgeschreven. Hoe hoger het saldo, hoe hoger de pensioenuitkeringen zijn. Maar die worden vanaf dan wel meer afhankelijk van de beleggingsresultaten van de fondsen en de stand van de rente.

Vrijwel alle grote fondsen gaan pen­sioenen ‘invaren’. Dat wil zeggen dat de werknemer de waarde van zijn tot dan toe opgebouwde pensioen als een eerste storting terugziet op zijn pensioenrekening. Ook verdeelt het fonds een deel van zijn reserves onder de deelnemers, de ‘invaarbonus’.

‘In aanloop naar het nieuwe stelsel is het vaak slim om te kiezen voor het fonds met de hoogste dekkingsgraad. Want daar is de invaarbonus waarschijnlijk het hoogst,’ zegt Anne Laning (53), die als interne auditor en toezichthouder is verbonden aan diverse pensioenfondsen.

Als het verschil in dekkingsgraden klein is, dan is vooral het toekomstige beleggingsbeleid van belang, legt Laning uit. Welk fonds heeft straks het meest aansprekende beleggingsbeleid? Wat past het best bij de risico’s die een werknemer wil nemen? Zeker voor jongere werknemers, die nog heel lang pensioen opbouwen, is dat belangrijk.

Vaste uitkeringen

Een klein deel van de fondsen kiest ervoor om niet in te varen. Het opgebouwde middelloonpensioen blijft dan staan en er is geen invaarbonus. Nieuw pensioen wordt bij het nieuwe fonds of een verzekeraar opgebouwd. Wie bij een fonds zit met een hoge dekkingsgraad dat niet invaart, kan het opgebouwde vermogen vaak zonder zorgen bij zo’n zogeheten ‘gesloten fonds’ achterlaten.

Pensioenfondsen mogen straks een ‘solidaire regeling’ of een ‘flexibele regeling’ aanbieden. In die laatste regeling zit een variant met vaste uitkeringen, maar de hoogte ervan wordt pas vastgesteld op het moment dat de werknemer met pensioen gaat. Verzekeraars hebben ook een variant met vaste uitkeringen.

Veel pensioenfondsen moeten nog kiezen welke regeling zij straks gaan uitvoeren en wanneer ze invaren. Een klein deel begint al per 2025 aan het ombouwen van de pensioenen. Zij mogen vanaf dan tijdelijk niet meewerken aan waardeoverdrachten, aldus Laning. ‘En dat mag ook niet als het ene fonds al over is en het andere nog niet.’

Het traject van een waardeoverdracht kan vele maanden tot soms wel anderhalf jaar duren. Fondsen die per 2025 overstappen, stoppen al in oktober met waardeoverdrachten. Voor aangesloten werknemers is dat een stok achter de deur om snel en nog eens goed naar hun pensioenvermogen te kijken.