Het aantal mensen dat het lef heeft zelf een huis te bouwen is in drie jaar tijd met 40 procent gedaald naar 6000. De hoge bouwkosten, bureaucratische vergunningstrajecten en schaars bouwpersoneel schrikken mensen af. EW portretteerde drie doorzetters die hun eigen droomhuis realiseren.
Hans Klanker (49) en Sanne Marx (44)
WikiHouse in Doetinchem
Het is het verhaal van de architect die bouwer werd. Architect Hans Klanker en zijn vriendin Sanne Marx wilden al jaren een eigen huis bouwen en weg uit de Randstad. Het werd Doetinchem. Daar kregen ze een bouwkavel van 550 vierkante meter in het nieuwbouwproject Wijnbergen de Kwekerij. Het is het tweede huis van het project.
Twee maanden geleden begonnen ze met de bouw, en Klanker is er dag en nacht mee bezig. Ze kamperen in een caravan op de bouwplaats, zonder elektra en water. De bouw duurt zeker een jaar, is de verwachting. Het wordt een biobased, duurzaam huis van 140 vierkante meter. De grondprijs was 200.000 euro en het huis kost nog eens 450.000 euro, betaald uit de overwaarde van hun oude huis in Voorschoten. ‘Als een aannemer dit huis bouwt, zou het 150.000 euro duurder zijn’, zegt Klanker.
Ze kozen voor een WikiHouse, waarbij de houten puzzelstukken op pallets worden aangeleverd en vervolgens in elkaar moeten worden geklikt en geschroefd. ‘Er zijn maar twee soorten schroeven: korte en lange,’ zegt Klanker. Als het huis af is, kan het zelfs worden verwarmd met een föhn, aldus de architect. De bouw gaat tot nu toe vlot, al zorgen de regen en de wind soms voor problemen. ‘Alles in mijn lijf doet wel pijn.’ Vooral het aanleggen van de 5 meter hoge spanten kostte moeite – zonder hulp was dat niet gelukt.
Klanker plaatst online oproepen voor mensen die interesse hebben in deze manier van bouwen. Zij doen dan op zijn bouwplaats ervaring op en hij heeft extra handjes. ‘Het is een sociaal gebeuren,’ zegt Sanne Marx. Ze ziet wel op tegen de winter in de caravan en het gemis van hun twee kinderen. Die logeren al die tijd bij haar ouders in Doetinchem.
Pauline van Brederode (42)
Zelfbouw op IJburg
Toen de buren van Pauline van Brederode met het plan kwamen om zelf een huis te bouwen, omdat het anders niet lukte om iets betaalbaars te vinden in Amsterdam, was ze meteen enthousiast. Nu woont ze nog op 60 vierkante meter in een huurhuis met haar vriend en dochter (7) in Amsterdam-West.
In 2021 vormen ze met vier andere gegadigden een bouwgroep. Het zoeken naar een kavel duurde even, maar op Amsterdam IJburg, waar op het Centrumeiland 70 procent van de bouwgrond voor zelfbouwers is, vonden ze de laatste kavel die nog beschikbaar was.
Ze lieten zes andere bouwgroepen achter zich die hun plannen aan de gemeente presenteerden. Met informatie-avonden groeide de bouwgroep tot achttien huishoudens. De bouw begon afgelopen maart en is begin volgend jaar klaar, maar binnen moet alles dan nog worden gedaan. Brederode verwacht zomer 2025 in haar huis te kunnen.
Het gebouw is energieneutraal en heeft een gezamenlijke ruimte om te koken, borrelen, voetbal te kijken en te werken. Er zijn een logeerkamer en een garage voor tien auto’s. ‘Dus we hebben niet voldoende parkeerplaatsen voor iedereen’, zegt Van Brederode. De jongste deelnemer is 25, de oudste 69 jaar.
Van Brederode en haar partner wilden eerst een appartement van 90 vierkante meter, maar door gestegen bouwkosten moesten ze hun ontwerp wat laten krimpen. Het werd 82 vierkante meter. Kosten: 435.000 euro. Maar, zegt ze stralend, het is volgens een taxatierapport nu al 515.000 euro waard. Het is nog niet eens af, maar er is al overwaarde.
Ze zou het zo weer doen, zegt ze. ‘Het is een lange rit, maar je leert wel je buren goed kennen.’
Richard Meinders (60)
Crisis in Emmeloord
Het zelfbouwhuis van ondernemer Richard Meinders is sinds voorjaar 2024 helemaal af. Maar hij zit nog vol verhalen over hoe ellendig de bouw ging. Hij en zijn vrouw wilden een levensloopbestendig en gasloos huis. In de nieuwbouwwijk Emmelhage kochten ze eind 2020 een kavel van 620 vierkante meter. De aannemer beloofde het huis van 153 vierkante meter in vier maanden te bouwen. Maar de bouw werd steeds uitgesteld, want de bouwer had het druk en de omgevingsvergunning werd maar niet afgegeven. De welstandscommissie keurde het ontwerp twee keer af.
Ook duurde het lang voordat ze werden aangesloten op het elektriciteitsnet. Uiteindelijk begon de bouw bijna een jaar later dan gepland, en duurde deze zeven maanden. Meinders was des duivels. ‘Afspraken werden geschonden, en mijn vrouw werd er bijna overspannen van.’
Intussen stegen de bouwkosten fors, en leveranciers wilden meer geld. Pas een dag voor oplevering werd het huis aangesloten op het riool – dat was de aannemer vergeten.
Toen het huis er stond en het stel eindelijk op de bank zat, scheurde de nieuwe houten tafel met een harde knal doormidden. Het was veel te droog in huis. De warmte-terugwin-installatie bleek verkeerd ingesteld. Daardoor bleef het koud in de studeerkamer en in de huiskamer heel droog. De kosten liepen op. De prijs voor de kavel was 165.000 euro, de bouwkosten werden begroot op 450.000 euro. Maar met de afwerking van het huis en meerkosten bedroegen de kosten in totaal 825.000 euro.
Twee ton over budget. ‘Dat was een harde les,’ zegt Meinders. ‘Ik had greep moeten houden op het project, door alle afspraken op papier vast te leggen. Mondelinge afspraken werkten niet.’
