Hoe politici hun achterban verloren en alles vloeibaar werd

03 oktober 2024Leestijd: 2 minuten
Geert Wilders samen met zelfstandig ondernemer uit de kermisbranche Ráchel van Meetelen. Foto: Sem van der Wal/ANP

Door Den Haag jaagt een gure wind. De rusteloze politieke cultuur lijkt vergiftigd. Hoe anders was dat veertig jaar geleden? EW-redacteur Eric Vrijsen beschrijft zijn jaren aan het Binnenhof aan de hand van zeven ontwikkelingen. Met de voorspelling dat de democratie een nieuw evenwicht zal vinden. Vandaag de derde aflevering: De achterban verdween.

Ophef hoort bij Den Haag. Verontwaar­diging is van alle tijden. Anno 2024 mis ik politici die doorgronden dat ophef slechts een korte onderbreking is van stabiel bestuur.

Eric VrijsenEric Vrijsenwerkte bijna 45 jaar in de journalistiek. Na een stage bij NRC Handelsblad begon hij in 1980 bij het Eindhovens Dagblad/Brabants Dagblad. Sinds 1990 werkt hij voor Elsevier/EW.

 

In 1981 werd hij Haags verslaggever. Met onderbrekingen als buitenlandcorrespondent, binnenlandredacteur en economieredacteur, werkte hij in totaal 34 jaar op het Binnenhof.

 

Deze terugblik is het laatste artikel van Vrijsen voor EW. Het is een dankwoord aan zijn Haagse bronnen en vooral aan de trouwe lezers van EW.

Pasgekozen Kamerleden, ja zelfs pasbenoemde ministers, moeten zich meteen bewijzen, liefst met verhitte kwesties. Wel of geen verbod op koranverbrandingen, wel of geen harde aanpak van XR-demonstranten op de snelweg?

Het parlement als toegangspoort tot de talkshows. Alsof de democratie stante pede definitief beslist over het onderwerp van de dag. Misleidend, want politiek is veeleer een traag tikkend raderwerk met tandwieltjes die in elkaar grijpen, zodat concrete belangen van de achterban hun weg naar boven vinden en uitmonden in goed bestuur.

Loslopend publiek

Dat woord hoor je zelden meer: achterban. Want het beeld dat politici koesteren van hun kiezers, veranderde. Het is nu een loslopend publiek dat snakt naar vertier.

Den Haag raakte verslaafd aan scherp onderscheidende, symbolische kwesties. Wie heeft politici wijsgemaakt dat hun kiezers de transgenderwet, of het schrappen ervan, véél belangrijker vinden dan de bizar hoge heffingen van de waterschappen? Logisch dat het politieke midden uit elkaar wordt getrokken.

In 2010 was Geert Wilders (PVV) op weg naar zijn eerste verkiezingszege: van 9 naar 24 zetels. Wat was zijn succesformule?

Ik schreef toen dat er nu eenmaal behoefte is aan iemand in Den Haag die de verveling verdrijft.

Dat is nog altijd het geval – maar het schiet door. Politici en media scheppen hiervoor de entourage. Door de honger naar opwinding vergeten ze dat politiek vooral hard werken is.

Morgen leest u in deel 4 van deze serie over het ‘Tweede Kamercabaret’ en hoe met de vaste achterban ook de zelfspot uit Den Haag verdween.

Eric Vrijsen
Redacteur Eric Vrijsen (1957) volgt voor EW sinds 1994 de Nederlandse politiek.
Lees meer
Eric Vrijsen