De rechtbank op Schiphol wil opheldering over de ‘spookjihadist’ Soufiane Z. Hij zou volgens mediaberichten zijn omgekomen in Syrië, maar het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt hem toch.
‘Niemand zit te wachten op een spookproces’, zeiden de rechters donderdag tijdens de eerste pro forma-zitting, waarin ook de jihadisten Anis Z. (de broer van Soufiane), Hatim R., Oussama C., Rudolph H. en Azzedine Choukoud terechtstaan. Het Openbaar Ministerie verdenkt hen ervan naar Syrië te zijn afgereisd om in de frontlinie mee te doen aan de jihad van terroristische organisaties als Islamitische Staat (IS) en Al-Nusra.
Vernederend
Van Anis Z. en Hatim R. is, evenals bij de ‘spookjihadist’, niet bekend waar ze zijn. Door het OM wordt er wel van uitgegaan dat ze nog leven. Het is de eerste keer dat Syriëgangers bij verstek (in afwezigheid) worden vervolgd. Dit geldt niet voor Oussama C., Rudolph H. en Azzedine Choukoud: zij zitten in Nederland in voorarrest en zouden deel uitmaken van een bekend Haags jihadistennetwerk. Ze waren echter niet bij de pro-formazitting aanwezig: ze zitten op de terroristenafdeling en moeten bij vertrek en terugkeer worden gevisiteerd, en vinden dat te vernederend.
Alle verdachten maken uit van het zogenoemde Context-onderzoek naar jihadisten. Op 7 september begint voor tien van die verdachten de inhoudelijke behandeling van hun zaak. In totaal is in het Context-onderzoek onderzoek gedaan naar zeventien mensen. Context ging in april 2013 van start.
Harde bewijzen
Het OM liet weten dat het ondanks het protest van de rechters toch wil doorgaan met de vervolging van Soufiane Z. De media berichtten eerder dat Soufiane Z. zou zijn gesneuveld bij een Amerikaans bombardement op de Syrische stad Kobani.
Afgezien van de mediaberichten zijn er namelijk geen harde bewijzen dat hij echt dood is. Soufiane Z. verwierf bekendheid met de propagandafilm Oh, Oh, Aleppo, over het leven als Nederlandse Syriëganger.
De rechtbank bepaalde dat de zaak tegen Soufiane Z. voor onbepaalde tijd wordt aangehouden. De rechtbank wil zowel van het OM als van Z.’s advocaat, Bart Nooitgedagt, opheldering. Nooitgedagt heeft al laten weten dat hij geen opheldering kan geven.
Het Openbaar Ministerie vindt het ‘niet de taak van het OM’ om te bewijzen of Z. al dan niet is overleden. Wel probeert het OM al langere tijd met behulp van DNA-onderzoek de identiteit van omgekomen jihadisten vast te stellen. Vanwege de aanhoudende oorlogsomstandigheden in Syrië en Irak is dit echter niet altijd mogelijk.
Ook de zaak tegen de broer van Z., Anis wordt tijdelijk stopgezet. Bij de derde verdachte Hatim R. was het de rechtbank niet gelukt hem tijdig op de hoogte te stellen van zijn vervolging, waardoor de rechter de dagvaarding tegen hem nu nietig heeft verklaard.