Regeringspartijen VVD en PvdA gunden elkaar altijd al veel. Ze blijven dat doen nu ze met het oog op 2017 de eigen achterban gaan bedienen.
Moet de overheid nog een werkloosheidsvoorziening in stand houden of kan dit aan de markt worden overgelaten? Dat laatste kan best, vinden de VVD-Kamerleden Anoushka Schut en Sjoerd Potters. Dat wil zeggen: ooit.
Als ze het nu zouden willen, zou de PvdA steigeren. Een coalitiepartner die de Werkloosheidswet bij het vuilnis zet – dat trekken de toch al gepijnigde sociaal-democraten niet.
Op Nyenrode in Breukelen discussieerde de VVD Partijraad afgelopen zaterdag over de toekomst van de arbeidsmarkt. Welke sociale arrangementen zijn nodig nu de arbeidsmarkt razendsnel verandert en ‘hoe moet het als straks de Polen op zijn?’ zoals europarlementariër Cora van Nieuwenhuizen inbracht.
De discussie moest voeding opleveren voor het VVD-programma dat volgend jaar wordt geschreven met het oog op de Kamerverkiezingen in 2017.
Geen krimp
Om die landelijke verkiezingen draait het vanaf nu in Den Haag. VVD en PvdA hebben samen nog 76 zetels in de 150-koppige Tweede Kamer. Sinds 2012 zijn er drie verkiezingen geweest, waarin beide partijen telkens kiezers verloren. De VVD wist het verlies steeds te beperken. De PvdA eindigde bij de Provinciale Verkiezingen in maart als zesde partij.
Reden tot veel speculatie over het lot van het kabinet, maar dat geeft geen krimp. Het Regeerakkoord is bijna helemaal uitgevoerd. Toen dat in 2012 werd gemaakt, gunden de coalitiepartijen elkaar veel en ze hielden zich sindsdien keurig aan de afspraken.
Die onzelfzuchtigheid is er nog steeds en valt op nu de partijen ook buiten het Regeerakkoord om hun eigen gezicht tonen. Ook dat gaat soepel.
Blos op de wangen
Al voor de provinciale verkiezingen van 18 maart informeerde de VVD de PvdA dat de liberalen na die verkiezingen met een asielplan zouden komen. Een pleidooi om vluchtelingen in de regio op te vangen. Gevolgd door een visie van VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra op een welwillender omgang met dictators in de wereld.
Ook de PvdA probeert blos op de wangen te krijgen. Europarlementariër Agnes Jongerius waarschuwde dat de PvdA nooit zal instemmen met het Europese vrijhandelsakkoord met Amerika als wordt getornd aan de sociale verworvenheden. In de Tweede Kamer brieste Henk Nijboer over de bankiersbeloningen.
PvdA-leider Diederik Samsom lanceerde een aanval op de zorgverzekeraars die de wijkverpleegkundigen het leven zuur zouden maken.
Eén keer kwam het tot een botsinkje tussen de coalitiepartners, namelijk over de databank waarmee minister van Onderwijs Jet Bussemaker (PvdA) meer topvrouwen in het bedrijfsleven wil krijgen. ‘Geen overheidstaak,’ vond VVD-Kamerlid Tamara van Ark.
Mopperen
Maar voor de achterban van de PvdA is het allemaal niet genoeg. Het lukt Samsom niet om over te brengen dat zijn partij verantwoordelijkheid neemt bij de noodzakelijke verbouwing van Nederland. Afgelopen zaterdag hield hij zijn in Nieuwegein verzamelde mopperende leden voor dat ze zelf hadden ingestemd met het verkiezingsprogramma dat nu grotendeels wordt uitgevoerd.
Die avond plaatste PvdA-Kamerlid Michiel Servaes op Facebook: ‘Zou er een andere partij zijn die te midden van draaiende tv-camera’s de eigen prestaties en problemen evalueert? Waar partijgenoten elkaar bestoken met kritische vragen en lijvige manifesten? Waar op een zaterdagmiddag even veertig pagina’s met moties worden doorgeakkerd? Waar de eensgezindheid over waarden en idealen, maar ook de worsteling met de politieke en maatschappelijke realiteit zo groot is?’
De VVD scoort intussen met onversneden rechtse thema’s en ging alweer omhoog in de peilingen. De partij heeft het voordeel dat de eigen achterban de voorzichtige economische opleving zelf ervaart: op de beurs is het feest.
Geen gouden bergen
De PvdA-achterban merkt daar minder van. Zo wil de werkloosheid maar niet dalen en weet vooral de oppositie de indruk te wekken dat het kabinet de zorg kapot maakt.
Samsom belooft geen gouden bergen. Eerzaam, maar kiezers willen ook zien dat hun zorgen worden opgepakt. In Nieuwegein kreeg hij de boodschap zich nadrukkelijker links te profileren. De randen van het Regeerakkoord opzoeken, schuren. Een politieke partij die dreun op dreun krijgt, kan niet werkeloos toekijken.
De VVD heeft de coalitiegenoot de weg gewezen. De liberalen weten echt wel dat het asielplan moeilijk uitvoerbaar is, maar lijdzaam toezien hoe de PVV er wel mee scoort, terwijl die in de praktijk ook niets bereikt, kost alleen maar kiezers. Die willen klaroenstoten.
Een partij die knokt voor de eigen idealen. Op het gevaar af dat alleen voor de bühne te doen. Best moeilijk regeren.
Elsevier nummer 16, 18 april 2015