Het ‘kalifaat’ heeft een sterke aantrekkingskracht op jihadisten in Nederland. Zo’n tweehonderd potentiële terroristen zijn vanuit Nederland naar Syrië en Irak gereisd.
Eind vorig jaar stond de teller nog op 180, schrijft de inlichtingendienst AIVD in haar jaarverslag dat woensdagochtend werd gepresenteerd. Vorig jaar kwamen zeker twintig jihadisten om het leven in het strijdgebied van de Islamitische Staat.
Elsevier.nl zet vijf opvallende bevindingen van de AIVD op een rij.
1. Thuisblijvers zijn ook gevaarlijk
Niet alleen jihadstrijders in Syrië en Irak vormen een bedreiging, maar ook mensen die thuis blijven. Volgens de AIVD kunnen ook jihadisten in Nederland vanuit hun woonkamer radicaliseren. Ze hebben bijvoorbeeld contact met jihadistische groepen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten.
De propaganda van de Islamitische Staat is koren op hun molen en dankzij sociale media kunnen zij direct contact onderhouden met vrienden en bekenden in het kalifaat. Dat heeft een wervende en radicaliserende werking. Achter de aanslagen in Parijs en Kopenhagen zaten bijvoorbeeld thuisblijvers.
2. Syrië populairder onder vrouwen
Steeds meer vrouwen trekken naar het Midden-Oosten om zich te voegen bij de strijd: vorig jaar meer dan veertig. Een kwart van de jihadgangers uit Nederland is vrouw, zegt de AIVD. Zij gaan vaak naar Syrië om te trouwen met een strijder en een gezin te stichten.
Ook proberen steeds vaker hele gezinnen te vertrekken. In de strijdgebieden zitten zeker 30 kinderen van Nederlandse jihadisten die jonger zijn dan tien, van wie de helft daar geboren is.
Dé jihadist bestaat niet, zegt de AIVD. Jihadisten zijn er van hoogopgeleiden tot vroegtijdige schoolverlaters, van diepreligieuze mensen tot avonturiers. Wel heeft een meerderheid een Marokkaanse achtergrond.
3. Aanslagen in Nederland voorkomen
De AIVD en andere diensten hebben vorig jaar een aantal plannen voor aanslagen onderkend en in de kiem weten te smoren. Jihadistische groepen in Syrië hebben volgens de veiligheidsdienst expliciet de bedoeling om aanslagen in het Westen te plegen.
Zoals Khorasan, een groep die nauwe contacten heeft met Al-Qa’ida. ‘Met de grote hoeveelheid westerse jihadisten, die in principe makkelijk naar Europa terug kunnen, heeft de Khorasangroep een grote hoeveelheid potentiële rekruten tot haar beschikking’, schrijft de AIVD. Ook Al-Qa’ida zelf heeft nog altijd intenties en plannen om in Europa aanslagen te plegen.
4. Niet alle terugkeerders zijn een bedreiging
De meeste Syriëgangers willen volgens de AIVD niet terug naar Europa, maar vechten voor IS of sterven in de strijd. De 35 die het afgelopen jaar wel terugkeerden, vormen ook niet allemaal een bedreiging voor onze veiligheid, zegt de inlichtingendienst.
Een deel is teleurgesteld over de gevechten die minder glorieus blijken te zijn dan verwacht. Ook zet IS sommige sympathisanten in voor de huishouding of koken als zij niet geschikt zijn om te vechten. Terug in Nederland kunnen zij wel verder radicaliseren en anderen aanmoedigen om deel te nemen aan de strijd.