Het kabinet en de ‘constructieve’ oppositiepartijen verliezen hun meerderheid in de Eerste Kamer. Volgens de voorlopige uitslagen van de Eerste Kamerverkiezingen krijgen VVD, PvdA, D66, ChristenUnie en SGP samen 36 zetels.
De coalitie komt daarmee twee zetels te kort om samen met de ‘C3’ plannen door de senaat te krijgen. De uitslag is nog niet officieel, die maakt de Kiesraad donderdagmiddag pas bekend.
Als de berekening klopt, levert de VVD drie zetels in. De partij houdt er dertien over. De PvdA wordt de zesde partij in de Eerste Kamer, met acht zetels. Het CDA is met twaalf leden de grootste partij na de VVD. Daarna volgen D66 (tien zetels, nu vijf), de PVV (negen zetels, nu tien) en de SP (negen zetels, nu acht). ChristenUnie en SGP, die zich tot nu toe ook constructief opstelden, halen samen vijf zetels. Zij hebben er nu drie.
Geen meerderheid, geen 38 zetels, maar wel 36 voor coalitie en constructieve drie. Dat wordt dus flink polderen @EersteKamer
— Carla Joosten (@Else4WBDenHaag) May 26, 2015
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ondanks het verlies zegt premier Mark Rutte (VVD) door te willen gaan met regeren. ‘Ik ben ervan overtuigd dat voor verstandig beleid altijd meerderheden zijn te vinden,’ zegt hij. Dat betekent wel dat het kabinet voor elk voorstel minstens vier oppositiepartijen nodig heeft om het door de Eerste Kamer te krijgen. Rutte gaat daarvoor op zoek naar ‘de steun van verstandige partijen’.
‘Constructieve’ oppositie
D66-leider Alexander Pechtold zegt in een reactie dat de houding van zijn partij niet verandert. ‘Wij blijven kritisch-constructief. De politieke verhoudingen zijn wel veranderd, dus Rutte zal extra zijn best moeten doen om meerderheden voor zijn plannen te krijgen. Zoek naar nieuwe meerderheden, kom met nieuwe plannen, dan denkt D66 graag mee.’
‘Kabinet zal op bescheiden wijze moeten zoeken naar breder draagvlak voor beleid,’ twittert fractievoorzitter Arie Slob van de ChristenUnie. Hij laat weten dat VVD en PvdA een besluit moeten nemen over de gaswinning in Groningen. ‘Dat is een harde voorwaarde voor de komende weken. Anders ga ik niet onderhandelen.’
De drie ‘constructieve’ partijen zeiden vorige week nog dat zij niet van plan zijn om verder te onderhandelen met het kabinet. Dat heeft geen zin, zeggen zij, zonder meerderheid in de senaat. D66, ChristenUnie en SGP zegden toen een afspraak met minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën (PvdA) af. Dijsselbloem wilde met de C3 praten over de begroting voor 2016.
Onderhandelingen
De voorlopige uitslag verschilt niet van de prognoses. Doorgaans stemmen Statenleden op hun eigen partij, maar zij zijn dit niet verplicht. Sinds lijstverbindingen bij de Eerste Kamerverkiezingen zijn afgeschaft, onderhandelen partijen vooraf achter de schermen, vooral met provinciale partijen. Dat kan voor verrassingen zorgen.
De meeste Statenleden van een provinciale partij stemden op de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF). Het Limburgse Statenlid Jos van Rey stemde op zijn oude partij, de VVD. Van Rey werd vorige maand geroyeerd als VVD-lid omdat hij wordt vervolgd wegens corruptie, omkoping en witwassen.