Om 20.00 uur precies is in heel Nederland twee minuten stilgestaan bij de oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en erna. Op de Dam in Amsterdam woonden koning Willem-Alexander en koningin Máxima de nationale dodenherdenking bij.
Het koninklijk paar legde voorafgaand aan de twee minuten stilte een krans bij het monument in de hoofdstad. Prinses Beatrix was niet bij de herdenking aanwezig. Na het stiltemoment klonk het eerste couplet van het Wilhelmus.
Gedicht
De veertienjarige Isa Hamerlinck droeg dit jaar een gedicht voor. Ze was de winnares van de jaarlijkse poëziewedstrijd voor jongeren, Dichter bij 4 mei. Vervolgens nam minister-president Mark Rutte (VVD) het woord.
Hij memoreerde zijn vader, die in Nederlands-Indië woonde toen de oorlog begon. In de meidagen van 1940 kreeg zijn vader een kaartje van zijn ouders uit Rotterdam. Rutte: ‘Wij hebben de hel gezien’, staat er letterlijk. Ik heb dat kaartje nog. En ik koester het, als een herinnering die is doorgegeven.’
Machtig wapen
Dat soort herinneringen zijn volgens de premier waardevol omdat ze troost bieden, maar ook omdat ze ‘een machtig wapen zijn’ in de strijd tegen onvrijheid en onrecht, die ‘altijd en overal gevoerd moet worden. Ook in het hier en nu. Ook in Nederland. Want achter elke uiting van antisemitisme, achter elke vorm van extremisme die onze vrijheid ontkent, achter elke daad van geweld die het fundament van onze rechtsstaat aantast, dreigen nog steeds die woorden van toen. Wij hebben de hel gezien.’
Behalve de koning en koningin legden onder anderen de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer, commandant der strijdkrachten Tom Middendorp en burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) van Amsterdam een krans. Zeventig kinderen van basisscholen uit Amsterdam-Noord legden bloemen neer.
Grebbeberg
Prinses Margriet en haar man Pieter van Vollenhoven hebben maandagavond de herdenking op begraafplaats Militair Ereveld Grebbeberg bij Rhenen bijgewoond. Ook hun zoon prins Pieter-Christiaan was bij de plechtigheid aanwezig. In totaal kwamen er volgens de organisatie tussen de 4.000 en 5.000 mensen af op de bijeenkomst.
Tijdens de plechtigheid werden de beroepsmilitairen en dienstplichtigen herdacht die sinds 1940 waar ook ter wereld voor het koninkrijk zijn omgekomen.
Prinses Margriet en haar man bezochten maandagochtend ook de dodenherdenking op de Canadese begraafplaats in Holten. Een aantal Canadese veteranen en de Canadese premier Stephen Harper waren daarbij ook aanwezig.
Westerbork
Onder grote belangstelling zijn maandag bij het Nationaal Monument Westerbork de oorlogsslachtoffers herdacht. Duizenden bezoekers luisterden volgens de organisatie naar een overdenking van kampoverlevende Jules Schelvis en een bijdrage van Ro Horneman, die ook op het kamp verbleef, met haar dochter en kleinzoon. Zangeres Ellen ten Damme zong twee nummers.
Jongeren speelden ook een belangrijke rol in het programma. Een van de winnaars van de jaarlijkse gedichtenwedstrijd van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Joy Schroevers, droeg haar gedicht voor.
Het museum van kamp Westerbork trok ook overdag een recordaantal bezoekers. In totaal kochten 2300 mensen een kaartje.