Om tegenwicht te bieden aan de propaganda van de Islamitische Staat, heeft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) een nota uitgebracht over dagelijks leven het kalifaat.
Waar IS-aanhangers er vaak op hameren dat er in het kalifaat genoeg eten is, vrouwen voor weeskinderen kunnen zorgen en het leven erg prettig is, schetsten verhalen van gevluchte Syriërs en burgerjournalisten het afgelopen jaar een andere praktijk.
Mythe
Ook de AIVD wil een ander perspectief bieden op de jihadistische propaganda die jongeren naar het kalifaat moet lokken. ‘Klachten over het dure eten, smerige huizen, slechte medische voorzieningen of de activiteiten van het veiligheidsapparaat bereiken slechts zeer zelden jihadistische kringen in Nederland, omdat het simpelweg te gevaarlijk is om vanuit Syrië en Irak het kalifaat af te vallen.
In Leven bij IS, de mythe ontrafeld schetst de veiligheidsdienst op basis van inlichtingenonderzoek een minder idyllisch beeld van het dagelijks leven. Zo wil IS uit angst voor infiltratie dat aspirant-jihadisten iemand in IS-gebied kennen die voor hen garant wil staan.
Wie binnenkomt, moet trouw zweren aan de opperste leider Abu Bakr al-Baghdadi en wordt eerst uitgebreid ondervraagd. Daarna krijgen de mannen training, waarna ze kunnen kiezen uit een ondersteunende taak, actief zijn als strijder (in de praktijk gaat het vaak om bewaking van een grenspost), of het plegen van een zelfmoordaanslag. Maar als het nodig is, moet iedere man meevechten.
Vrouwen mogen niet strijden, maar dienen wel hun zoons op te voeden tot IS-strijders. Ook wordt van hen verwacht dat zij vriendinnen en familie rekruteren om naar IS-gebied te komen, dat zij meehelpen met het produceren van IS-propaganda en soms optreden als zedenpolitie en lijfstraffen uitdelen aan andere vrouwen.
Zwangere vrouwen mogen alleen door vrouwelijk medisch personeel geholpen worden – waar een tekort aan is. Veel vrouwen overlijden daardoor tijdens de bevalling. Ongetrouwde vrouwen wonen verplicht in één van de ‘vrouwenhuizen’ – waar vaak te weinig eten is – en mogen slechts één keer per week het huis verlaten.
Onrust
Volgens de AIVD bevinden zich op het moment zeventig Nederlandse kinderen in IS-gebied. Zonen kunnen vanaf hun negende jaar worden verplicht tot deelname aan jihadistische trainingskampen voor kinderen, terwijl dochters vanaf hun negende niet meer ongesluierd over straat mogen.
‘Wat vooral westerse jihadisten tegenstaat, is het dagelijks leven in een oorlogsgebied. Zo is het erg zwaar om te leven met de angst voor bombardementen. Ook het leven met slecht eten, ondermaatse huisvesting en gebrekkige gezondheidszorg is voor veel uitgereisde jihadisten een zware beproeving’, aldus de AIVD.
Veel huizen verkeren in slechte staat en moeten gezinnen regelmatig gedwongen verhuizen om plek te maken voor IS-leden met een prominentere positie. Ook zijn er grote schommelingen in de prijzen van levensmiddelen en de hoogte van salarissen, waardoor er onrust onder de strijders heerst. Om massa-desertie te voorkomen, maakt IS het strijders en gezinnen steeds moeilijker te vertrekken.
Opvallend detail: de AIVD noemt in haar publicatie de aanslagen van afgelopen november in Parijs ‘de eerste vanuit Syrië aangestuurde, grootschalige ISIS-aanslag in Europa’. Andere aanslagen zoals die op het Joods Museum in Brussel en de redactie van Charlie Hebdo worden gekwalificeerd als ‘ogenschijnlijk door ISIS geïnspireerd’.