Het nieuwe boek van Mick van Wely dwingt de lezer zich af te vragen waar levenslang voor dient. Is vergelding het belangrijkste doel of bescherming van de samenleving? Voor mij is één ding duidelijk: levenslang moet letterlijk levenslang zijn.
‘De enige straf die bij dit ernstige misdrijf past, is levenslang!’ Elke keer als ik in de rechtszaal levenslang hoor uitspreken, probeer ik mij te verplaatsen in de veroordeelde.
Als het vonnis tot bij de hoogste rechter overeind blijft, komt hij – in verreweg de meeste gevallen is het een man – nooit meer vrij. De rest van je leven achter de tralies!
Recht op terugkeer
Levenslang is in Nederland letterlijk levenslang, tenzij gratie wordt verleend. De laatste keer was in 2009, toen betrof het een stervende Turkse crimineel. Dat was eerder strafonderbreking dan gratie. De laatste ‘echte’ gratie was in 1986, aan seriemoordenaar Hans van Zon.
Medelijden met de ‘levenslangen’ heb ik niet. De meesten zitten voor lustmoorden of liquidaties en hoeven wat mij betreft nooit meer vrij te komen. Door hun misdrijven hebben zij het recht op terugkeer in de samenleving verspeeld.
Indrukwekkend
De doodstraf vind ik net een stap te ver. Bovendien loop je het risico dat iemand ten onrechte is veroordeeld – denk aan de zaak van ‘zuster des doods’ Lucia de Berk.
Op dit moment hebben 31 gevangenen levenslang. Over hen en alle andere criminelen die eerder levenslang kregen, schreef onderzoeksjournalist Mick van Wely van het Dagblad van het Noorden een indrukwekkend boek: Levenslang! De straf en de daders.
Vierhonderd pagina’s boordevol feiten en duiding.
Ultieme straf
Het boek begint met een gedetailleerde beschrijving van vier zaken: de dodelijke schietpartij in het Rotterdamse café Inn & Out (2005), de ‘zwerversmoord’ in Enschede (2003), de lustmoord op de zevenjarige Chanel Naomi Eleveld in Assen (1999) en de moord op oud-onderwijzer Gerard Meesters in Groningen (2002).
Door de vele details en vooral de indringende gesprekken met nabestaanden krijgt de lezer zicht op het drama achter de ultieme straf.
Wie dit aanricht, moet nooit meer vrijkomen. Toch houdt Van Wely in navolging van het Forum Levenslang de deur open voor een tussentijdse toetsing.
Vergelding
Na twintig jaar zou de rechter moeten kijken of iemand op termijn in aanmerking kan komen voor gratie, bijvoorbeeld omdat hij niet meer gevaarlijk is en nabestaanden of slachtoffers geen moeite hebben met vrijlating.
Het is goed dat Van Wely de lezer dwingt zich af te vragen waar levenslang voor dient. Is vergelding het belangrijkste doel of bescherming van de samenleving? Moeten mensen tot hun dood blijven vastzitten? Zijn boek biedt volop stof tot nadenken en is ideaal om zaken nog even snel op te zoeken.
Geen genade
Mijn antwoord is simpel: levenslang moet letterlijk levenslang zijn. Ik zie geen reden voor medelijden met gestoorde types als Koos Hertogs en Jan Stoffers. Zij hebben onschuldige meisjes misbruikt en vermoord.
Ook een huurmoordenaar als Jesse Remmers verdient in mijn ogen geen genade. Die had hij ook niet toen hij voor geld de trekker overhaalde.