Opvallend in de discussie over Zwarte Piet zijn de heftige reacties van ‘blanke’ Nederlanders op afwijzing van ‘hun’ Zwarte Piet. Dat wijst wellicht op enig, terecht, ongemak.
Het is nog niet eens half oktober of de discussie over Zwarte Piet is al weer losgebarsten. Het is een jaarlijks ritueel, net als de viering van dat mooie kinderfeest zelf.
Blijkbaar is de figuur van Zwarte Piet kwetsend voor veel Nederlanders die uit de Antillen, Suriname of Afrika komen. Ze voelen zich afgebeeld als een clowneske knecht en de associatie met de slavernij ligt al snel voor de hand.
Afwijzen
De uitleg dat Zwarte Piet helemaal niet ‘zwart’ is, maar zwart is van het roet in de schoorsteen, helpt niet echt. Want waarom heeft hij dan kroeshaar en niet een paar zwarte vegen op een blanke snuit?
Wat de laatste jaren opvalt, is dat vooral ‘blanke’ Nederlanders nogal heftig reageren op het afwijzen van ‘hun’ Zwarte Piet. Zo verloor maandag de kandidaat-burgemeester van Utrecht Henk Westbroek zijn zelfbeheersing in een televisiedebatje over Zwarte Piet met de (zwarte) kunstenaar Quinsy Gario, die zelf heel rustig bleef.
Gemakkelijk
Westbroeks reactie is een typerende reactie: zwarten moeten zich niet beledigd voelen, want zo is het niet bedoeld. Maar dat is iets te gemakkelijk.
‘Als jij een karikatuur van iets of iemand maakt, dan is het niet aan jou om te beslissen of dat beledigend is of niet,’ zei de Javaans-Surinaamse schrijfster Karin Amatmoekrim vorig jaar in Elsevier over deze kwestie.
Intocht
Dat Nederlanders nogal hysterisch kunnen reageren, moest Quinsy Gario twee jaar geleden ervaren toen hij door drie agenten tegen de grond werd gewerkt toen hij bij de intocht van Sinterklaas in Dordrecht een T-shirt droeg met de tekst: ‘Zwarte Piet is racisme’.
Wellicht wijzen de heftige reacties op het afwijzen van ‘onze’ Zwarte Piet toch op enig, terecht, ongemak.