Ziekenhuizen blijken niet bereid om zelf voldoende inzicht te geven in sterftecijfers, daarom is het terecht dat minister Edith Schippers (VVD) van Volksgezondheid openbaarmaking oplegt. De patiënt krijgt eindelijk de informatie waarop hij recht heeft.
Afgelopen vrijdag stuurde de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) een brief aan alle ziekenhuisbestuurders en hun belangenorganisaties met een kordaat besluit: per 1 maart 2014 moeten de ziekenhuizen hun sterftecijfers zelf openbaar maken, en aanleveren bij de Nza.
Met name dat laatste zal voor commotie zorgen, want tot nu toe was de lobby van bestuurders en specialisten erin geslaagd om de buitenwacht te laten denken dat zij zelf wel tot openbaarmaking zouden overgaan. De afspraak ligt er sinds 2009, sterftecijfers worden zelfs al gemeten sinds 2005.
Patientkenmerken
Lang niet alle ziekenhuizen komen die afspraak na, en vorig jaar maakten ze er helemaal een potje van. Dat rechtvaardigt het verzoek van de minister aan de Nza om in te grijpen ten volle.
Voor de precisie: het gaat om twee soorten cijfers, het gestandaardiseerde gemiddelde sterftecijfer (HSMR) en het gestandaardiseerde cijfers per diagnosegroep (SMR), ofwel de sterfte bij groepen patiënten met eenzelfde aandoening.
De HSMR zet de werkelijke sterfte in een ziekenhuis af tegen de sterfte die op basis van patiëntkenmerken te verwachten is. Dus het gaat niet om het aantal overledenen op zich.
Onnodig risico
Zo komt het antwoord dichterbij op wat iedere patiënt wel wil weten: waar loop je onnodig risico als je aan je hart, darmkanker of andere aandoeningen moet worden geopereerd? Een veelgehoord bezwaar tegen openbaarmaking is dat een leek sterftecijfers niet kan duiden. Maar daar kan de huisarts of verzekeraar te hulp schieten.
Om openbaarmaking tegen te houden, hebben medische wetenschappers meer bezwaren aangevoerd. Die moeten natuurlijk serieus worden genomen.
Het belangrijkste probleem is dat het lastig tellen is als een patiënt thuis of in een hospice overlijdt, en niet in het ziekenhuis waar hij werd behandeld. Dat is niet alleen een kwestie van statistiek, maar ook van afspraken maken wat telt en niet telt.
Oplossing
De belangrijkste winst is dit. Tot nu toe signaleerden de tegenstanders alleen de problemen, en wachtten daarna af tot de bui zou overdrijven. Als straks alle sterftecijfers verplicht openbaar zijn, is het eindelijk mogelijk problemen expliciet te benoemen èn te zoeken naar een oplossing.
De patiënt heeft het recht om te weten waar de ziekenhuiszorg goed is. Omdat niemand onnodig fysieke of geestelijke schade wil lijden, en omdat elke euro die omgaat in de zorg uiteindelijk wordt betaald uit zijn duur betaalde belastingen en verzekeringspremies.