Het is van een enorme tragiek: respect opbrengen voor jihadisten die uit ‘idealisme’ gruwelijke misdaden plegen. Als je op die manier naar de wereld kijkt, kan eigenlijk alle kwaad wel worden gelegitimeerd.
Generaal b.d. Peter van Uhm, ex-commandant der strijdkrachten, heeft respect voor Syriëgangers. Ik dacht eerst dat het een grap was. Om Van Uhm recht te doen, citeer ik uit zijn interview met de Volkskrant:
‘Met de programmamakers [van Radio 1] reisde de voormalige commandant der strijdkrachten naar militaire begraafplaatsen in de Vlaamse Westhoek om een antwoord te vinden op de vraag: moeten we trots zijn op of treuren om jonge mannen die ten strijde trekken? In principe moeten we trots zijn, vindt Van Uhm, althans als ze uit puur idealisme zijn gaan strijden. In Syrië bijvoorbeeld tegen de onderdrukker Assad en om een einde te maken aan het lijden van vrouwen en kinderen. Hij weet dat onder Syriëgangers ook jongeren zijn die slechts het avontuur zoeken of alleen maar de behoefte hebben zich los te maken van “de comfortzone van de familie”.’
Trauma
Hoe moeten we dit duiden? Zijn zoon, eerste luitenant Dennis van Uhm, kwam in april 2008 op 23-jarige leeftijd om het leven in Afghanistan, bij een aanslag met een bermbom.
Is dit de manier waarop de oud-generaal zijn trauma verwerkt, door de geestverwanten van de moordenaar van zijn zoon te waarderen als respectabele strijders, als idealisten?
Volgens hem zijn het jongeren die ‘op de een of andere manier ervaren dat ze iets moeten doen om de wereld beter te maken’. Hun wereldbeeld steunt hij niet.
Al-Qa’ida
De programmamakers vroegen Van Uhm of hij het moeilijk vindt als zij zijn zoon gelijkstellen aan een Syriëstrijder. ‘Ik kan mij voorstellen dat de gedrevenheid van mijn zoon en van zo’n jonge man best te vergelijken is. Wat niet te vergelijken is, is het beeld waar ze voor gaan,’ antwoordde hij.
Nee, dit is geen trauma en Van Uhm is waarschijnlijk niet ontoerekeningsvatbaar. Hij vergelijkt zijn eigen zoon met aan de Al-Qa’ida gelieerde personen die in Syrië strijden. De Nederlandse Syriëgangers sluiten zich aan bij de Islamitische Staat in Irak en Levant (ISIS) en bij Jabhat al-Nusra. Weet hij wat deze twee groepen in Syrië aanrichten?
‘Ik kan me ook niet vinden in hun modus operandi,’ aldus Van Uhm in de Volkskrant. Hij vindt verder dat ‘te makkelijk’ over hen wordt geoordeeld.
‘De vraag of hun omgeving en onze maatschappij wel hun best hebben gedaan om deze mensen in de goede richting te houden, wordt te weinig gesteld. Je moet deze jonge mensen proberen te begrijpen, anders kun je ze ook niet verder helpen. Ook in de moslimwereld in Nederland zijn er genoeg mensen die met deze vragen worstelen, niet in de laatste plaats hun ouders.’
Afgehakte hoofden
Van Uhm houdt respect voor ‘jongelui die hun nek uitsteken voor een betere wereld en daarbij – als ze pech hebben – sneuvelen’.
Wat een tragiek, wat een tragische generaal. Gelukkig kan Van Uhm zich niet vinden in de modus operandi van Al-Nusra en ISIS. Khalid uit Almere staat nu bekend als een koppensneller, hij liet zich fotograferen met een paar afgehakte hoofden. Wat een idealisme!
Christenen werden gemarteld en onthoofd; zo moet de wereld worden verbeterd. Syrische alawitische moslims of andersdenkende moslims worden gemarteld en op gruwelijke wijze gedood door deze ‘idealisten’. Ze zijn daar in de eerste plaats om een thuisbasis te vestigen voor het islamitische terrorisme.
Datzelfde doen ze in Jemen en in Afghanistan, waar de zoon Van Uhm om het leven kwam. Van Uhm weet het beter dan u en ik.
Hitler
De Taliban die een klein meisje, Malala, door het hoofd schoten, zijn ook idealisten: ze geloven dat ze de idealen van de ware islam verdedigen.
Van Uhm heeft respect voor de islamitische terroristen omdat ze idealen hebben. Dan moet Van Uhm consequent zijn: Hitler en een groot deel van zijn aanhang waren ook idealisten. Ook zij hanteerden wrede vormen van modus operandi.
Stalin en zijn mensen waren ook idealisten. Mao idem dito. En moeten we ook respect hebben voor de nazi’s die uit zuivere idealen omkwamen in Rusland, Frankrijk, Polen of Nederland? Inderdaad meneer de generaal, deze vergelijking is even lachwekkend als de uwe.
Grote generaals
In de antieke tijd hadden de strijders respect voor elkaar. De oorlogen werden niet uit idealisme gevoerd, maar vanwege politieke en fiscale belangen. Daardoor waren de drijfveren gelijkwaardig bij het voeren van een oorlog.
Nu worden de strijders weleens gedreven door idealen bij het voeren van een oorlog of deelname aan een gewapend conflict – en zijn daarom ongelijkwaardig. Dennis van Uhm en Mohammed de koppensneller zijn allebei gedreven soldaten, maar niet alleen de modus operandi maar ook de idealen scheiden de strijders van elkaar.
De grote generaals zullen zich omdraaien in hun graf: Patton, Eisenhower, Montgomery en Schwarzkopf.
Nihilisme
Imam Khomeini, de moorddadige leider van Iran, was bezeten door idealen. En dat was precies het probleem: te veel idealen zijn niet gezond voor een mens.
Van Uhm legt met zijn uitspraak het Europees nihilisme bloot op militair niveau. Voor het Europese nihilisme bestaat immers geen onderscheid meer: alle idealen en waarden lijken op elkaar.
Voor de generaal is de wereld plat. Het Europese nihilisme is de grootste bedreiging voor de toekomst van Europa.