Rutte en Teeven hadden beter moeten weten met hun opmerkingen dat Volkert van der Graaf wat hen betreft zijn hele straf zou uitzitten. Het oordeel over de moordenaar van Pim Fortuyn is aan de rechter, dus ook wanneer het gaat over de voorwaarden van zijn vrijlating.
Dat Volkert van der Graaf niet langer een enkelband hoeft te dragen, is een logische versoepeling van de voorwaarden bij zijn vrijlating. De rechter heeft de moordenaar van Pim Fortuyn in een kort geding deels gelijk gegeven.
Ondanks een eis van levenslang kreeg Van der Graaf ‘slechts’ achttien jaar. Na tweederde had hij recht op voorwaardelijke vrijlating. De harde woorden van premier Mark Rutte (VVD) en staatssecretaris Fred Teeven (VVD) van Justitie dat hij zijn straf volledig zou moeten uitzitten, waren loze woorden.
Aanslag op de democratie
Een van de voorwaarden was dat Van der Graaf onder meer niet in Rotterdam, Hilversum en Tilburg mocht komen. Daardoor mocht hij niet overstappen op Rotterdam CS en kon hij niet op bezoek bij zijn broer in Tilburg. De rechter vindt zo’n locatieverbod een te grote beperking van de bewegingsvrijheid.
Natuurlijk had hij levenslang moeten krijgen: de moord op Fortuyn was ook een aanslag op de democratie. Voorwaarden achteraf mogen niet als extra straf gelden. Dat hij een kort geding aanspande, was zijn goed recht. Zijn handtekening onder de voorwaarden was de enige manier om vrij te komen.
Onrust
Overigens blijven de meeste voorwaarden gewoon gelden: reclasseringstoezicht, verplicht contact met een gedragskundige, een mediaverbod en een contactverbod met de nabestaanden van Fortuyn en chauffeur Hans Smolders. Mocht zijn gedrag grote maatschappelijke onrust veroorzaken, dan kan alsnog een locatieverbod worden opgelegd.
Het Openbaar Ministerie gaat in beroep. Het oordeel is uiteindelijk aan de rechter, niet aan politici of de samenleving. Rutte en Teeven hadden beter moeten weten.