Commercie, tv-makers, scholen, verenigingen, Sinterklaascomités, ouders: zij zijn het die de traditie van onderop vormgeven. Zij bepalen of Zwarte Piet verandert of niet.
De Verenigde Naties hebben gesproken, althans het VN-Comité voor de Eliminatie van Rassendiscriminatie (CERD): Zwarte Piet is een discriminerende traditie. Dat die diepgeworteld is in de Nederlandse samenleving, is geen rechtvaardiging.
Nederlanders ‘van Afrikaanse komaf’ (zoals Surinamers en Antillianen) nemen er vaak aanstoot aan. Voor hen is Zwarte Piet een krenkend restant van de slavernij.
Beeldspraak
Zowel politiek als maatschappelijk was er met enige spanning naar het rapport uitgekeken. Hoe machteloos die organisatie vaak ook is, het zijn toch de VN. Nu het oordeel er is, wat kunnen we ermee? Niet zo heel veel, eerlijk gezegd. Er staat niks in dat we niet zelf hadden kunnen verzinnen.
Eigenlijk valt het – als je door alle politiek-correcte grootspraak heenprikt – ook wel mee. Het Comité vermijdt zorgvuldig het woord ‘racistisch’ en roept de overheid op ‘actief te promoten’ dat de Zwarte Piet-traditie van haar ‘negatieve stereotyperingen’ wordt ontdaan.
Over de gewenste zwartheid van Zwarte Piet zegt het rapport niks. ‘Vrijblijvend’ is het woord dat zich opdringt.
Zwarte Piet
Dat geldt zeker voor de enige concrete oproep: de overheid die een andere Piet-traditie moet bevorderen. Het kabinet-
Rutte heeft dit, terecht, meteen afgewezen. Er zijn tal van tradities waarbij de overheid een sturende rol heeft, maar niet bij Zwarte Piet.
Commercie, tv-makers, scholen, verenigingen, Sinterklaascomités, ouders: zij zijn het die de traditie van onderop vormgeven. Zij zijn het dus ook die nu bepalen of ze Zwarte Piet moeten aanpassen of niet.
Even wennen voor een land dat altijd meteen naar de overheid kijkt, maar zo zal het gaan en zo hoort het ook te gaan bij diepgewortelde tradities. Elke stad, elk dorp, elke buurt geeft die lekker helemaal zelf vorm.
Elsevier nummer 36, 5 september