Angela Merkel en François Hollande preekten in Straatsburg voor eigen parochie: meer geld en bevoegdheden naar Europa, weg van de nationale democratie.
Voor het Europees parlement was het een regelrechte hoogmis. Na meer dan een kwart eeuw stonden woensdag weer een Duitse bondskanselier en een Franse president samen voor het parlement in Straatsburg.
En gezamenlijk kwamen Angela Merkel en François Hollande met een pleidooi dat bij het overgrote deel van dat parlement op veel enthousiasme kan rekenen: meer Europa!
Hollande zocht het in dreigende dramatiek: ‘De vraag is niet meer of minder Europa, het gaat om de bevestiging van Europa of het einde van Europa’.
Merkel: ‘Juist nu hebben we meer Europa nodig’.
Berlijnse Muur
Of Merkel en Hollande hetzelfde bedoelen, is de vraag. Dat was een kwart eeuw geleden ook al zo, toen bondskanselier Helmut Kohl en president François Mitterrand hun gezamenlijke Europese geloofsbelijdenis aflegden in Straatsburg.
Toen was net de Berlijnse Muur gevallen, tot vreugde van Kohl, maar tot ontzetting van Mitterrand.
Mitterrand vreesde een nieuw, groot Duitsland. Voor Kohl was die eenwording juist het absolute hoogtepunt. Om de pijn voor Mitterrand te verzachten, gaf Kohl de Duitse mark op. Zo werd de euro geboren.
De afgelopen jaren verdeelde het redden van de euro Noord- en Zuid-Europa, met Duitsland aan de noordelijke en Frankrijk aan de zuidelijke kant. En weer gaf Duitsland toe: in juli volgde Merkel Hollande, waarop Griekenland een nieuw miljardenpakket toebedeeld kreeg.
Solidariteit
Daarna was het de beurt aan Hollande om iets terug te doen. Nadat Duitsland te maken kreeg met een enorme toestroom van asielzoekers, riep ze de Europese solidariteit van Hollande in.
Die stemde erin toe dat Brussel de mogelijkheid krijgt een deel van de asielzoekers over Europa te verdelen (en Duitsland te ontlasten). Maar Hollande zit er ook weer niet op te wachten dat Frankrijk de asielzoekerslast van Merkel overneemt.
Het patroon bij de migratiecrisis is hetzelfde als bij de eurocrisis. De crisis ontstaat, omdat bestaande afspraken niet worden nagekomen.
Door die afspraken wordt vervolgens een streep gehaald. En de remedie luidt dan: meer geld en bevoegdheden naar Europa, weg van de nationale democratie.
Registreren
Er waren ook over asielzoekers duidelijke afspraken. Landen waar asielzoekers aankomen, registreren die en vangen ze op, de binnengrenzen van de Europese Unie zijn in beginsel open en de buitengrenzen worden bewaakt door landen die zo’n grens hebben.
Maar Griekenland en Italië hielden zich er – evenmin als bij de euro – niet aan, lieten ‘hun’ asielzoekers doorstromen naar Noord-Europa en de buitengrenzen bleken zo lek als een mandje. Waarop Merkel eigenhandig de bestaande afspraken als achterhaald bestempelde en nu samen met Hollande om ‘meer Europa’ roept.
Dat ‘meer Europa’ bestaat in de ogen van Merkel uit het koesteren van een ‘vriendelijk gezicht’ naar de wereld, het via Brussel over de Europese Unie verdelen van wie daarop afkomt, het opzetten van een Europees buitenlands beleid en het Europees concentreren van ontwikkelingshulp op landen waar migranten vandaan komen.
Donderwolken
Als de wensen van Hollande en Merkel worden opgeteld, leidt dat tot een Europees ministerie van Financiën, Europese belastingen, Europese staatsleningen, een echte Europese minister van Buitenlandse Zaken en een heuse Europese minister van Defensie.
Het falen van Europa, voornamelijk door bestaande afspraken niet na te komen, wordt beloond met meer Europa. En dat alles overgoten met dramatische donderwolken.