De PvdA heeft haar opvattingen over migratie radicaal gewijzigd, maar niemand die het ziet – of wil zien. Het geloof in de sociaal-democraten is verdwenen.
De PvdA viert haar zeventigste verjaardag. Sociaal-democraten zijn een onuitwisbaar onderdeel van het politieke spectrum, in hun lange geschiedenis hebben ze verschillende crises moeten overwinnen.
De inherente crisis van de sociaal-democratie wordt gevoed en in stand gehouden door de linkerflank. Al aan het eind van de negentiende eeuw werd de Europese sociaal-democratie verscheurd door de aanhangers van Karl Marx en Friedrich Engels.
In de eerste helft van de twintigste eeuw kwam de definitieve breuk. Gedurende de Eerste Wereldoorlog moesten de Europese sociaal-democraten beslissen aan wiens kant ze stonden. Aan de kant van de nationale staten? Of waren ze solidair met arbeiders van oorlogvoerende landen?
Mensenrechten
Vladimir Lenin (1870-1924), de leider van de Russische revolutie, en zijn bolsjewistische vrienden kozen voor neutraliteit, dus tegen bemoeienis met de imperialistische oorlogen. Dit uitgangspunt wordt nog steeds gevolgd door de SP.
Die zijn daarom tegen elke militaire interventie, zelfs ter bescherming van de mensenrechten en ter voorkoming van genocide. Evenals de Russische Federatie en China is de SP consequent voor het respecteren van de rechten van de soevereine staten, ongeacht hun soms tirannieke karakter.
De PvdA heeft, als onderdeel van de Europese sociaal-democratie een bewogen geschiedenis achter de rug. En die geschiedenis duurt voort.
Anti-EU
Ook nu, in de 21ste eeuw, wordt de sociaal-democratie bedreigd door de linkerflank. Het is echter anders dan vroeger. De dreiging komt niet alleen van traditionele, extreem-socialistische, bijna communistische bewegingen, maar de Europese sociaal-democraten worden ook bedreigd door de nationalistische partijen die juist voor het electoraat van de sociaal-democraten opkomen.
Die partijen willen de verzorgingsstaat beschermen; die zien ze als verworvenheid van Europa. Daarom zijn ze in dit opzicht ook anti-Europese Unie omdat ze, net als de SP, in de Europese Unie de vijand van de verzorgingsstaat herkennen.
Neutraliseren
Tegelijkertijd nemen de nieuwe partijen stelling tegen de toestroom van niet-westerse migranten. In de toename van het aantal migranten uit niet-westerse landen zien zij twee bedreigingen, die zich voornamelijk richten op de verzorgingsstaat en het Europese waardenstelsel. De grootste zorg omtrent het Europese waardenstelsel komt tot uitdrukking in begrippen als de islamisering van Europa.
De sociaal-democratie heeft in de negentiende en twintigste eeuw wel geleerd hoe zij de linkerflank kan neutraliseren. Maar de nieuwe linkerflank verbindt het links-economische denken met nationalistisch-protectionistische idealen. En die zijn moeilijk te bestrijden voor de sociaal-democraten. Zij zijn immers de vandaaldragers van het Europese kosmopolitisme dat soevereine staten ziet als een belemmering voor de ontwikkeling van de mensheid.
Wouter Bos
Het was geheel niet toevallig dat PvdA-leider Diederik Samsom vorige week via de media de militarisering van de buitengrenzen van de EU verdedigde met een beroep op het behoud van de verzorgingsstaat: een verzorgingsstaat zonder grenzen kan nooit functioneren.
Daarom steunt de PvdA strenge maatregelen ter bestrijding van de migratiecrisis. Dit is een radicale verandering, maar de vraag is of het kosmopolitische deel van de PvdA deze verandering aanvaardt.
Ooit verdedigde oud-PvdA-leider Wouter Bos de legalisatie van 26.000 illegalen op grond van humaniteit. Maar nu schrijft diezelfde Wouter Bos over het indammen van aantallen migranten teneinde de verzorgingsstaat te beschermen. Het kan snel gaan.
Ongeloofwaardigheid
Deze radicale verandering van de sociaal-democratie wordt door velen niet opgemerkt, omdat ze er simpelweg niet in geloven. De PvdA wordt door velen niet geloofwaardig geacht. Weinigen geloven dat de PvdA deze lijn kan vasthouden.
Er resteren nog enkele prangende kwesties over de EU en islamisering. Daar zien we nog geen wezenlijke verandering in het sociaal-democratische denken. Ook deze houding draagt bij aan de ongeloofwaardigheid van de sociaal-democratie.
Wie de verzorgingsstaat meent te beschermen, wil ook dat de identiteit van de samenleving waarop de verzorgingsstaat is gebaseerd, wordt beschermd. Wie op die manier kijkt, ziet de oplossing in het inperken van de islam en de Brusselse macht.
Feestje
Dat is de opdracht aan de huidige PvdA-leiding: beperking van de EU en van de islamisering van Europa. Dat is en blijft een buitengewoon ingewikkeld vraagstuk. Een deel van kaders en aanhang van de PvdA bestaat juist uit islamitische migranten.
De PvdA moet concurreren met twee linkerflanken: de SP en de PVV. Dat is lastig, omdat ook de PvdA niet over de kaders beschikt die deze concurrentie kunnen aangaan. De linkerflanken van de PvdA – namelijk de SP en de PVV – hebben het feestje van de sociaal-democraten verpest. Zij moeten concurreren met zowel de SP als de PVV.