Veiligheidsinstructies waren altijd een verplicht onderdeel van de vliegreis. Stewards en stewardessen voerden een suf toneelstukje op met een heupgordel, een zuurstofmasker en een zwemvest. De passagiers namen het niet al te serieus en schonken – hooguit uit beleefdheid – hun aandacht.
Opeens is alles anders. Aan boord krijg je tegenwoordig cabaretvoorstellingen; Lord of the Rings-filmpjes; spectaculair voetbal of vakkundige computeranimaties. Veiligheid lijkt secundair; airlines willen vooral de reizigers plezieren. De uiteenzetting over wat te doen bij een noodlanding mondt uit in een hilarische show. De airlines zijn niet alleen verwikkeld in een keiharde concurrentiestrijd om de klant, maar ook in een competitie wie op youtube de meeste kijkers scoort.
Elsevier zocht naar de leukste filmpjes en de voorlopige rangorde is als volgt:
Air New Zealand met een mini-versie van The Hobbit. ‘Welcome to Middle Earth’. Heerlijk om naar te kijken en een enorme investering voor de luchtvaartmaatschappij door de inzet van vrijwel alle acteurs uit de filmreeks Lord of the Rings.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Schattig is het al sinds 2009 bestaande filmpje van de Britse chartermaatschappij Thomson Airways. Hier spelen kinderen de rol van stewardess, captain of passagier. Ze doen het zo serieus dat je er met een grote glimlach naar blijft kijken en – ook heel belangrijk – de voorschriften toch nog tot je door laat dringen.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Qatar Airways is shirtsponsor van FC Barcelona. Vandaar dat aanvaller Lionel Messi, verdediger Gerard Piqué en andere balkunstenaars uit het elftal in de safety film figureren om de reizigers te vermaken. Uiterst professioneel gemaakt.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Concurrent Emirates deed – kennelijk om te plagen – het omgekeerde. Op het filmpje laat een stewardessen spelersteam de veiligheidsprocedures zien in het stadion van FC Benfica te Lissabon. ‘Dit stadion heeft 32 uitgangen; 65 duizend fans en 2 goals.’ Emirates scoort op youtube ruim 2,6 miljoen hits. Qatar Airways ruim 16 miljoen.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
KLM begint het filmpje in een atelier waar Delfts Blauw tegeltjes worden vervaardigd en schakelt dan over op videoanimatie die via deze tegeltjes alle gebruikelijke aanwijzingen geeft. Verfrissend en knap gedaan, vooral omdat de maatschappij hier met zoiets saais als de veiligheidsroutine toch een nationale snaar weet te raken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De video’s die op youtube circuleren van SouthWest airlines purser Marty Cobb vloeien niet voort uit een kapitaalkrachtige marketinginspanning van de luchtvaartonderneming, maar zijn het resultaat van haar persoonlijke initiatief: ‘Ik vind het gewoon leuk om mensen te laten lachen.’ Nadat ze tien jaar zure en sombere gezichten tegenover zich zag, gooide ze het bij het voorlezen van de instructies over een andere boeg. Ze presenteert zich aan boord van elke Boeing 737 als een stand-up comedian en de reizigers proesten het uit. ‘Let u even op. Mijn ex-man, mijn nieuwe vriend en hun echtscheidingsadvocaat demonstreren nu hoe u de gordel losmaakt.’ In plaats van te spreken over het gele veiligheidsvest, heeft ze het – vrij naar de hit van Caterina Valente uit de jaren 60 – over de ‘teenie weeny yellow polkadot bikini’. En later: ‘Als je voor deze vlucht 2000 dollar wilt betalen, steek dan even in het toilet een sigaret op.’
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Delta Airlines grossiert ook in komische video’s. Geestig is die voor de Boeing 737-800. Passagiers houden kennelijk van zelfspot. De stewardess presenteert alles heel neutraal, maar op het moment dat ze uitlegt wat er allemaal in de bagagebakken moet worden opgeborgen, zie bij voorbeeld een kok die er heel zorgvuldig een pizza in deponeert. En als ze de regels voor het gebruik van elektronica aan boord behandelt, zie je hoe iemand schielijk een slagroommixer opruimt. Delta Airlines blijft serieus bezig met het onderwerp, maar laat toch doorschemeren dat de video is verworden tot een methode om de sympathie van de passagiers te veroveren. Er is ook een speciale kerstvideo:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook het persoonlijke initiatief van een de bemanningsleden. Alle instructies gezongen op de wijze van John Denvers ‘Leaving on a jetplane’. Gratis aan boord van Spirit Airlines in de Verenigde Staten. Grappig is vooral dat de pursur nog even de draak steekt met de vliegtarieven.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Virgen Atlantic schudt de reiziger letterlijk wakker door te beginnen met de gebruikelijke instructies en de hoofdpersoon in het filmpje in slaap te laten vallen. Dan droomt hij een serie filmscènes. Perfecte persiflage. Heerlijk om te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ben je eindelijk uitgelachen qua inflight safety en begin je je af te vragen wat nou eigenlijk ook weer de bedoeling was van zo’n vertoning? Kijk dan naar de veiligheidsfilm van Lufthansa voor de Boeing 747-800. Aangename animatiefilm met heldere aanwijzingen. Maar het gevaar bestaat dat je na alle hilariteit ook van deze Duitse degelijke correctheid – ‘Sauerstoffmasken fallen automatisch aus der Kabinendecke’- denkt dat het is bedoeld om je aan het lachen te maken. Dat is het niet.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Vliegtuigongevallen doen zich zelden voor, maar als ze zich voordoen is dat doorgaans tijdens start of landing. Wie handelt volgens de instructies heeft een statistische kans van 94% om het er heelhuids vanaf te brengen. Om met comédienne Marty Cobb van SouthWest te spreken: ‘Doe nou maar gewoon wat we zeggen, anders raken hier nog mensen gewond.’ Maar dat dreigement was dan weer om te kunnen lachen.