Politici willen dat we ze gaan vertrouwen: het zou ook logisch zijn als zij, de politici ook vertrouwen zouden hebben in ons, kiezers, schrijft Afshin Ellian. Om Nederland echt te democratiseren, moet een aantal bestuurlijke kernfunctie worden gedemocratiseerd.
Je ziet ze overal. Ze willen uw stem. Ik zag Mona Keijzer bij Eva Jinek die kennelijk niet meer alleen mag presenteren. De VARA-broer, de grote broer moet erbij zijn, en vooral tijdens de verkiezingen. Nu heet het dus Jinek en Pauw. Nou, gezellig!
Kloppende hart van regentenheerschappij
Toen ik Mona Keijzer zag, moest ik willekeurig denken aan de CDA’er Hanja Maij-Weggen. Zij was Kamerlid, europarlementariër, minister van Verkeer en Waterstaat en tenslotte commissaris van de Koningin Noord-Brabant. De christendemocratie met de sociaaldemocratie vormen samen het kloppende hart van de regentenheerschappij. Er is geen morele crisis in Nederland, maar een democratisch tekort.
Mona Keijzer heeft nog een lange weg te gaan, om de status van Hanja Maij-Weggen te kunnen evenaren. En precies hier ligt het bestuurlijke probleem van Nederland dat ooit door Pim Fortuyn op de agenda werd gezet: de politiek als een banenmachine voor een beperkte groep mensen.
De regentencultuur is uiteindelijk een antidemocratisch element in de Nederlandse politieke cultuur. Terecht wil Forum voor Democratie (FVD) van Thierry Baudet het partijkartel doorbreken. Het partijkartel verdeelt de bestuurlijke functies onder de regenten. De kiezer heeft niks te zeggen. Het politieke establishment beslist wie waarvoor geschikt is. Wij allen zijn ongeschikt. En wanneer de verkiezingen aanbreken, worden we als kiezers gewaarschuwd (en eigenlijk bedreigd): als je niet op het politieke establishment stemt, breekt hel en verdoemenis uit.
Tichelaar is product van partijkartel
De banenmachine draait op volle toeren. Deze machine is zelf een product van het partijkartel. Jacques Tichelaar (PvdA), commissaris van de Koning in Drenthe, moest aftreden. Nou, dat ging niet vanzelf. Hij schond de integriteitsregels voor politieke bestuurders.
Aanvankelijk ontkende hij dat hij het bedrijf van zijn schoonzus had aangedragen voor een ontwerpopdracht inzake de renovatie van het monumentale Huize Tetrode in Assen. Ook in 2013 ging hij in de fout. Tichelaar tichelde door. Het was de publieke opinie die een einde bracht aan de PvdA-regent.
De Eerste Kamer (indirect), de Tweede Kamer, gemeenteraden en de Provinciale Staten worden door burgers gekozen. Al in de twintigste eeuw zou dit als een zeer zuinig democratisch model worden gezien. Ook toen al sprak men van het democratisch tekort. Dit systeem is geschikt voor de beginnende democratieën in de derdewereld. Om het systeem te hervormen, werd een politieke partij opgericht.
D66 werd eigenlijk opgericht om Nederland verder te gaan democratiseren. Dat was toen de kroonjuweel van D66. Dat is er niet meer. D66 is immers lang geleden toegetreden tot het politieke establishment. Dat rebellenclubje is ook een onderdeel van de banenmachine geworden.
Uiteindelijk is gebleken dat de regentencultuur over een zeer effectief zelfbeschermingsmechanisme beschikt. Daarom leest of ziet u in de zogenaamde kwaliteitskranten of de massamedia geen kritiek op dit regenteske systeem van besturen.
Philip van Tijn: Typisch Nederlands dat krabbelaar Tichelaar het veld moest ruimen
Regentencultuur veranderen
Nu zijn we al bijna twee decennia in de eenentwintigste eeuw. Maar we leven nog steeds in de negentiende-eeuwse cultuur van wijze regenten die ons richting vrede en welvaart besturen. De partij van Thierry Baudet wil dit systeem afbreken. Maar ze kiezen voor een verkeerd middel, namelijk het referendum.
Wat ze moeten willen veranderen, is de regentencultuur die zonder een democratisch mandaat in naam van het goede ons bestuurt. Om Nederland te democratiseren, moet een aantal bestuurlijke kernfunctie worden gedemocratiseerd: de gekozen burgemeester, de gekozen Commissaris van de Koning, de gekozen Eurocommissaris, en de gekozen premier.
D66 heeft de D van de democratiehervormingen opgegeven. Helaas zijn de oorspronkelijke idealen van D66, en die van wijlen D66-politicus Hans van Mierlo dood. Ze zullen niet op structurele wijze tot leven komen. Fortuyn heeft geprobeerd de rebellie van het oorspronkelijke D66 over te nemen. Daaraan maakte Volkert van der Graaf een einde. Een lange tijd werd het stil.
Kloof tussen politiek en burger overbruggen
Forum voor Democratie is nu de jonge, maar ook de dynamische opvolger van D66 voor de democratische hervorming van Nederland. Onze democratie zou uiteindelijk stabieler worden, wanneer de Nederlandse democratie aan de eisen van de twintigste en eenentwintigste eeuw voldoet. Daardoor zullen bestuurders aan de macht komen, die rechtstreeks door burgers worden gekozen. Dit bevordert ook de legitimiteit van overheidsbesluiten. Zodoende kan men ook de kloof tussen burgers en politici overbruggen.
Nu denken politici dat ze vooral in gesprek moeten treden met burgers om de kloof te dichten. Dat is goed, maar niet voldoende. Politici moeten zich laten verkiezen door burgers. Dat is de enige manier waarop een politicus naar burger luistert. De legitimiteit van de macht berust in de eerste plaats op de stemmen van burgers. Tichelaar tichelde door zonder de noodzakelijke legitimiteit.
De banenmachine van de regentencultuur produceert Tichelaar en Maij-Weggen. Zij zijn het symbool van de kloof tussen politiek en burgers. We moeten dus dit doortichelen van het regenteske establishment afbreken.
Thierry Baudet is de Van Mierlo van de eenentwintigste eeuw. Politici willen dat we ze gaan vertrouwen: het zou ook logisch zijn als zij, de politici ook vertrouwen zouden hebben in ons, kiezers