Nederland heeft een wel heel ‘ongemakkelijke’ relatie met asielzoekersland Eritrea. Kort voor Pasen werd een vierdaagse conferentie van de jeugdbeweging van de Eritrese dictator Isaias Afewerki in Veldhoven na ongeregeldheden verboden. Meer dan honderd betogers tegen de bijeenkomst werden gearresteerd.
Maar waarom subsidieert Nederland het Eritrese bewind dat jaarlijks duizenden asielzoekers genereert? En waarom mogen die asielzoekers blijven, ook als ze zich hier bij de partij van de dictator aansluiten?
Lange afscheidingsoorlog
Eritrea bestaat nog maar een kwart eeuw als zelfstandig land, na een lange afscheidingsoorlog met Ethiopië. Zoals dat in Afrika gangbaar is kwam de ‘bevrijdingsbeweging’ aan de macht, om die niet weer uit handen te geven. Eritrea kent nauwelijks mensenrechten, maar wel een quasi-eindeloze dienstplicht die probleemloos als slavernij kan worden betiteld, als ook hele enge gevangenissen. Willekeur en intimidatie bepalen de Eritrese rechtsstaat.
Een vijfde van de Eritreeërs woont niet in Eritrea
Het is dus niet zo gek dat veel Eritreeërs het land verlaten. In dertig jaar verdubbelde de bevolking van Eritrea tot 6 miljoen maar een vijfde van de bevolking woont in het buitenland. Ten tijde van de afscheidingsoorlog vertrokken de vrienden van de bevrijdingsbeweging. Nu vertrekken de echte en vermeende slachtoffers van de huidige machthebbers – de eerdere bevrijders dus.
Eritreeërs zijn al enkele jaren – na de Syriërs – in grootte de tweede groep asielzoekers die Nederland binnenkomen. Er wonen zodoende al meer dan 20.000 Eritreeërs in Nederland. Nederland gaat in Eritrea door voor een favoriete bestemming, samen met Zweden, Zwitserland en Duitsland. Nederland is vooral favoriet omdat hier snel gezinshereniging – nareizigers – kan worden geregeld.
De integratie van de Eritreeërs in Nederland verloopt uitgesproken beroerd. De statushouders zijn doorgaans laagopgeleid, spreken nauwelijks iets buiten de deur, zijn moeilijk in beweging te krijgen en komen hun eigen groep nauwelijks uit.
Eritreeërs in Nederland betaling belasting aan… Eritrea
Wat zeker ook niet helpt, is dat de Eritrese vluchtelingen in Nederland nauwlettend in de gaten worden gehouden door het regime dat ze zijn ontvlucht, dat er een belasting van 2 procent wordt opgelegd en dat wie zich niet volgzaam gedraagt de familie in Eritrea problemen bezorgt.
Dat is de ene kant van het verhaal. Er duiken ook verhalen op dat Eritreeërs hun land niet zozeer als politiek vluchteling verlaten, maar aangetrokken worden door de vrijwel altijd verleende asielstatus in Nederland. Feit is, dat Eritrese asielzoekers hier altijd als vluchteling worden erkend. Hooguit worden ze naar een ander Europees land terugverwezen als ze daar al waren geregistreerd als asielzoeker.
Het lijkt er op dat Eritreeërs uit Nederland ook weinig in de weg wordt gelegd als ze, tijdelijk doorgaans, terugkeren naar Eritrea. Zo hardvochtig is de dictatuur dus ook weer niet. Volgens het meest recente ambtsbericht dat het ministerie van Buitenlandse Zaken opstelde over Eritrea dienen terugreizigers slechts de 2 procent ‘diasporataks’ te betalen, een spijtbetuiging te ondertekenen en zich te onthouden van anti-regeringsactiviteiten.
Terugkeren naar Eritrea als vrije en gerespecteerde burger
Volgens de Amerikaanse Eritrea-specialiste Jennifer Riggan hebben Eritrea-ontvluchters er ook helemaal niet zo’n moeite mee de diasporataks te betalen, omdat ze dan beter worden behandeld dan de reguliere Eritrese bevolking. Je ontvlucht zo Eritrea om terug te keren als vrije en gerespecteerde burger. Als onderdeel van dat proces zouden veel Eritreeërs in het buitenland zich hebben aangesloten bij de eenheidspartij van dictator Isaias Afewerki en de jeugdafdeling van die partij.
EU geeft Eritrea miljoenen euro’s
De gekkigheid gaat verder. De dictatuur Eritrea krijgt namelijk ook ontwikkelingshulp van Nederland, zij het via de Europese Unie. Die ontwikkelingshulp – 200 miljoen, voor enkele jaren – werd eind 2015 ook nog eens stevig verhoogd en wordt besteed aan duurzame energie en aan – lach niet: good governance. Aan goed bestuur, dus. In een land zonder democratie, zonder onafhankelijke rechters, zonder verkiezingen, zonder grondwet geeft de Europese Unie geld voor good governance.
Volgens de jongste ontwikkelingen kan het Eritrese regime nog meer subsidie uit Brussel krijgen, als het meewerkt aan een programma dat leidt tot minder asielzoekers. Dat is nogal merkwaardig, want iedereen weet dat het Eritrese regime goed verdient aan de illegale emigratie en de diaspora-belasting. Veel effect zal het dus niet hebben.
Zo is het allemaal nogal merkwaardig, wat zowel de Europese Unie in het algemeen als Nederland in het bijzonder met Eritrea en zijn asielzoekers doet. Geen wonder, dat het kabinet-Rutte vooraf ‘ongemak’ voelde over de bijeenkomst in Veldhoven en dan vooral over het bezoek van regime-topper Yemane Gebreab.
Banden met het regime: dan geen vluchtelingenstatus
Nederland geeft iedereen die uit Eritrea zegt te komen een verblijfsvergunning als vluchteling, maar subsidieert intussen hetzelfde regime met zijn goede governance en zijn zogenaamde bijdrage aan het inperken van de migratie die het zelf veroorzaakt.
Iedere bezoeker van de conferentie in Veldhoven behoorde tot de partij van de president van Eritrea en wie banden heeft met dat regime behoort geen asielstatus te hebben. Dat vindt zelfs Vluchtelingenwerk Nederland.
De YPFDJ die in Veldhoven zou vergaderen wordt ook door de Amsterdamse rechtbank beschouwd als de lange arm van het dictatoriale regime en als spionage-instrument voor dat regime. Al wie in Veldhoven zou aanschuiven zou de verblijfsvergunning als ‘statushouder’ moeten verliezen. Als het oude kabinet-Rutte daar niets aan doet, hoort dat één van de eerste taken van het nieuwe kabinet-Rutte te zijn.