Records in de politiek zijn belangrijk voor de geschiedenisboekjes. Mark Rutte (VVD) werd in 2010 net niet de jongste premier ooit. Zijn eerste kabinet kwam iets te laat voor de toen 43-jarige Rutte. Ruud Lubbers (CDA) was 43 jaar en 6 maanden toen hij in 1982 aantrad, Rutte in 2010 43 jaar en 8 maanden.
Maar zondag 20 augustus gaat Rutte Lubbers dan toch verslaan en wel als premier van het langstzittende naoorlogse kabinet. Lubbers’ derde kabinet regeerde 1.749 dagen. Daar gaat Rutte zondag overheen.
Stevig in het zadel
Dat Ruttes kabinet er na ruim vierenhalf jaar nog steeds zit, is bijzonder, want de kabinetten vielen deze eeuw bij bosjes. Wim Kok (PvdA) was in 1998 de laatste die het lukte een kabinet de rit tot het einde te laten uitzitten. Zijn opvolger Jan Peter Balkenende (CDA) liet vier kabinetten sneven.
Rutte II bleef de afgelopen jaren stevig in het zadel. Dat is deels te danken aan zijn eigen behendigheid, maar ook aan de bestuurlijke vaardigheden van de PvdA’ers in het kabinet en aan de trouwe, inmiddels vertrokken PvdA-leider Diederik Samsom, die zijn kikkers in de kar hield.
De duur van regeren hangt onder meer samen met de verkiezingsdatum. Tweede Kamerverkiezingen zijn doorgaans in maart, behalve als er die maand ook verkiezingen zijn voor de gemeenteraad of Provinciale Staten. Dan zijn de Kamerverkiezingen in mei, zo bepaalt de Kieswet.
Rutte II werd op 5 november 2012 beëdigd. Dat had tot gevolg dat de verkiezingen – één keer in de vier jaar, tenzij een kabinet valt – voor maart 2017 werden gepland. Ook zonder lange kabinetsformatie zou Rutte II lang regeren (bijna vierenhalf jaar) tenzij het kabinet zou vallen.
De val van Lubbers
In tegenstelling tot het kabinet van VVD en PvdA, dat in opmerkelijke pais en vree regeerde, kwam Ruttes concurrent Lubbers met zijn kabinet struikelend aan de meet. Het was de opmaat voor een historische verkiezingsnederlaag van het CDA bij de daaropvolgende verkiezingen in 1994: de partij ging van 54 naar 34 zetels. Lubbers’ CDA belandde in een politieke woestijn.
Toch bevat Lubbers’ palmares nog genoeg waarop Rutte jaloers kan zijn, zoals het record van langstzittende premier (4.307 dagen, bijna 12 jaar). Dat is amper te verbeteren.
Langstzittende kabinetten
Het kabinet van de anti-revolutionair Theo Heemskerk (1908-1913) is het langstzittende kabinet in de parlementaire historie: 2.025 dagen. Dan volgt het kabinet van de liberaal Cort van der Linden (1913-1918) met 1.837 dagen. Het derde kabinet van Ruud Lubbers (CDA) was tot op heden naoorlogs recordhouder met 1.749 dagen. Opmerkelijk is dat het kabinet-Van der Linden steunde op een minderheid in de Kamer. Dat gold ook voor het kabinet-Heemskerk, maar slechts voor het eerste jaar, daarna kreeg dit kabinet meer steun.