Het duurde een paar dagen, maar gisteren kwam de gemeente Amsterdam eindelijk met een brief waarin ze reageert op het artikel van Elsevier Weekblad over de geheime Grijze Campagne van wijlen burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA).
De Grijze Campagne, waarbij een acteur werd ingehuurd die vlogs moest maken waarmee radicale jongeren heimelijk zouden worden beïnvloed om niet verder te radicaliseren, was volgens de gemeente niet meer dan een plannetje. Het was slechts een verkenning en het project was zéker niet geheim, zo was de strekking van de brief van de gemeente.
Bovendien zou burgemeester Van der Laan in de zomer van 2016 na overleg met de hoofdofficier van justitie en de Amsterdamse politiecommissaris zelf al hebben besloten dat een campagne van heimelijke beïnvloeding niet wenselijk was, en het idee hebben laten varen.
Minstens 140.000 euro
De Grijze Campagne is inderdaad nooit online gekomen, maar het was zeker meer dan een plannetje. De gemeente Amsterdam beweert dat het project nooit is uitgevoerd, maar het ligt er maar aan hoe ‘uitvoeren’ wordt geïnterpreteerd.
Er is vanaf 2015 ruim anderhalf jaar lang iemand ingehuurd, er zijn scripts geschreven, er is gefilmd, er is voortdurend overlegd en er is betaald. Het is te hopen dat niet alle ‘plannetjes’ van de gemeente Amsterdam minstens 140.000 euro kosten en zolang doorlopen voor er een beslissing over wordt genomen.
Wel of niet doorgegaan?
Daarnaast beweert de gemeente Amsterdam dat in de zomer van 2016 na het overleg met de veiligheidsdriehoek door Van der Laan is besloten om weliswaar een campagne te ontwikkelen. Maar in de nieuwe filmpjes zou wel duidelijk worden gemaakt dat de gemeente de afzender was. Op dit moment zou de Grijze Campagne zijn overgegaan in een officiële Witte Campagne.
Die bewering klopt niet, zo bevestigen bronnen aan Elsevier Weekblad. Er is inderdaad ook met filmpjes geëxperimenteerd waarin duidelijk moest worden dat de gemeente de afzender was, maar er is in de zomer van 2016 geen beslissing genomen om de Grijze Campagne stop te zetten.
Er werden verschillende filmpjes gemaakt, met en zonder afzender. De beslissing of de gemeente er wel of niet als afzender moest bijkomen, schoof Van der Laan voor zich uit. Bovendien, uit een reconstructie in NRC Handelsblad blijkt dat het experimenteren vooral bestond uit het subtiel laten terugkomen van het logo van de gemeente Amsterdam – bijvoorbeeld door de ingehuurde acteur een telefoonhoesje te geven waar de drie kruisen van Amsterdam op staan.
Wel degelijk geheim
Dan is er nog de vraag in hoeverre de Grijze Campagne geheim was. Volgens de gemeente is dit nooit het geval geweest. Dat doet de vraag rijzen waarom betrokken ambtenaren van de afdeling Radicalisering en Polarisatie zelfs niet met hun directe collega’s over het plan mochten praten.
Waarom mocht er niet per werkmail over worden gecorrespondeerd? Waarom mochten afspraken niet in de agenda? Waarom moest er opzettelijk met een vage opdrachtomschrijving worden gefactureerd? Waarom moest er een apart bedrijf komen voor de facturering? En waarom moest werkelijk alles (correspondentie, administratie én gemaakte filmpjes) over de Grijze Campagne worden vernietigd?
Politieke gevolgen?
Het zijn vragen die ongetwijfeld donderdag opgeworpen zullen worden bij de commissievergadering Algemene Zaken, al zal de rel waarschijnlijk als een nachtkaars uitgaan. Burgemeester Van der Laan is overleden, zijn wethouders wisten van niks en op de afdeling Radicalisering en Polarisatie zit een taskforce om de boel te reorganiseren.
Het is te hopen dat de Grijze Campagne niet exemplarisch is voor de manier van werken in de Stopera en er nog veel meer van dit soort plannetjes blijken te zijn.