De feiten: Wetenschap en minister ruziën over nieuwe ondergrens voor uitstoot stikstof
NOSHet geitenpaadje dat BBB-minister Femke Wiersma meende te hebben gevonden om Nederland van het stikstofslot te halen, is alweer versperd nog voordat de minister het in de Tweede Kamer kon bespreken.
De minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur wil, zoals in het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken, de ‘rekenkundige ondergrens’ voor stikstofuitstoot verhogen. Ze zegt daar juridische en wetenschappelijke argumenten voor te hebben en baseert zich op het oordeel van hoogleraar Arthur Petersen van het University College Londen.
Met een verhoogde ondergrens moet het makkelijker worden om bedrijven uit te breiden, huizen te bouwen of wegen aan te leggen, zolang er maar weinig stikstof bij vrijkomt. Ook zouden PAS-melders, boeren en andere ondernemers die door fouten van de overheid zijn gedupeerd, ermee zijn geholpen.
Wetenschappers, zoals die van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, weerspreken Wiersma’s visie tegen de NOS. Er zou geen sluitende wetenschappelijke onderbouwing voor een rekenkundige ondergrens zijn. De minister debatteert donderdag 20 februari van 15 tot 23 uur over stikstof.
EW's visie: Het land komt zo niet van het stikstofslot af
Politiek redacteur Carla JoostenOpeenvolgende kabinetten slaagden er niet in de stikstofcrisis op te lossen. Sterker, het kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB draaide de klok terug door op verzoek van BBB het stikstoffonds dat boeren in staat moest stellen te krimpen of te stoppen, grotendeels te schrappen.
De ene na de andere rechter oordeelde de afgelopen jaren dat de regering de eigen stikstofdoelen niet haalt. Deze regering lijkt het ook niet te lukken.
Aangezien de veehouderij verantwoordelijk is voor het overgrote deel van die uitstoot, is verkleining van de veestapel onvermijdelijk. Intussen duurt het lijden in de boerensector als gevolg van politiek traineren voort.
Zeker nu Wiersma zelf aankondigde dat ze haar voornemen voor verhoging van de ondergrens eerst wil laten toetsen bij de Raad van State en ook nog bij de bestuursrechter. Dat kost naar schatting anderhalf jaar, aldus de minister zelf.
Boeren en provincies, die al voor dit kabinet aantrad aan de slag waren met inkrimpingsplannen, moeten dan nog langer op hun handen zitten. Dat is onaanvaardbaar.
Zeker omdat al eerder bleek dat een ondergrens complex is. Er is niet lukraak een objectieve, wetenschappelijke waarde vast te stellen, aldus TNO-UvA-onderzoek in opdracht van de provincies. Dat zegt trouwens ook wel wat over de huidige ondergrens.
BBB ziet blijkbaar zelf ook fout in met stikstoffonds
BBB, de partij die het stikstoffonds van 24 miljard euro in de formatie grotendeels liet schrappen, pleit nu toch weer voor meer geld voor de boeren, maar dan nu uit het nog niet bestemde deel van het klimaatfonds. Een bewijs dat deze partij langzaam erkent in de kabinetsformatie een fout te hebben gemaakt.
Wie zegt wat? Wetenschap vindt vaststellen ondergrens stikstof geen wetenschap
Stikstofdeskundige Jan Willem Erisman (Universiteit Leiden) zei tegen de NOS dat ‘je wetenschappers niet om zo’n ondergrens kunt vragen’. Een ondergrens voor een vergunning is volgens hem geen harde wetenschap. ‘Bij zo’n keuze wegen andere factoren mee, zoals het belang van de economie of van de natuur. Het is aan beleidsmakers om de belangen tegen elkaar af te wegen.’
Hoe reageert Wiersma zelf op de kritiek?
Wiersma zelf schreef woensdag 19 februari aan de Tweede Kamer dat het uiteenlopen van inzichten nu eenmaal inherent is aan de wetenschap. Ze kwam bij Arthur Petersen terecht via een rapport van De Nieuwe Denktank. Later werkte hij samen met onderzoekers van TNO-UvA.
Volgens Wiersma kan er vrijwel nooit volledige consensus bereikt worden. ‘De wetenschap adviseert en uiteindelijk moeten het beleid en de politiek een afweging maken.’
Ze wijst er ook op dat iedereen het erover eens is dat de huidige ondergrens niet wetenschappelijk is onderbouwd en leidt tot schijnzekerheid. ‘Ik vind dat een individuele ondernemer daar dan ook niet verantwoordelijk voor kan worden gehouden.’
Eerder kritiseerde het Planbureau voor de Leefomgeving de huidige meetmethode al eens.
Verdieping: Wiersma over ‘kleine beetjes stikstofneerslag in de natuur’
De TelegraafVolgens BBB ‘gloort perspectief voor boeren, bouwers en vooral de PAS-melders die al zo lang klem zitten door de wurgende wetgeving’.
De focus moet verschuiven van rigide rekenmodellen naar realistische, werkbare oplossingen, vindt de partij van Caroline van der Plas. De vergunningplicht voor minimale stikstofbijdragen moet verdwijnen.
BBB-minister Wiersma zelf is optimistisch, bleek uit een interview in De Telegraaf. Met een hogere ondergrens tellen ‘kleine beetjes stikstofneerslag in de natuur – van minder dan 14 gram per hectare per jaar – niet meer mee. Als zo’n ondergrens wordt ingevoerd, betekent dat nogal wat. Vele duizenden bedrijven en projecten hebben dan geen vergunning meer nodig. Heel veel ontwikkelingen die nu stil liggen, kunnen dan dus weer doorgaan.’
Niemand wordt beter van struisvogeldenken, ook de boeren niet