Woningbouw stagneert, terwijl er makkelijk duizenden woningen bij kunnen

De groei van de woningbouw stagneert niet door gebrek aan plannen – want die zijn er echt in grote mate – maar door uitvoeringsproblemen.

De belangrijkste oorzaken:

• Lange bezwaarprocedures: De gemiddelde doorlooptijd van bezwaarprocedures bij de Raad van State is inmiddels opgelopen tot 20 maanden. Als de bezwaren sneller kunnen worden afgehandeld, kunnen er maar liefst 65.000 woningen worden gebouwd.
• Strenge overheidsnormen: Bij nieuwbouw moet twee derde van de nieuwe huizen betaalbaar zijn en dat zorgt ervoor dat veel projecten financieel oninteressant worden voor bouwers en projectontwikkelaars. Ze hebben dan wel een vergunning, maar willen niet bouwen met verlies.
• Gebrek aan effectieve regie: Ondanks de ambities van minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting (BBB) om 100.000 woningen per jaar te bouwen, lukt dat nog altijd niet. Zonder ingrepen zal het stuwmeer van niet-gestarte nieuwbouwwoningen alleen maar groeien.

De Wet betaalbare huur schreeuwt om aanpassing, maar ook bouwers kunnen meer doen door goedkoper en sneller te bouwen. Industrialisatie van de bouw staat nog in de kinderschoenen.

Daarnaast is 66 procent van het land nu voor de landbouw en 7 procent voor wonen. Als landbouw een procentje inlevert en wonen er iets bij krijgt, levert dat heel veel nieuwe huizen op. Maar hak die knoop dan door.

Woningbouwers bouwen niet met verlies

WoningBouwersNL, een vereniging van woningbouwspecialisten, heeft op een rijtje gezet wat er aan bouwplannen zijn in Nederland en laat in de Thermometer Koopwoningen voorjaar 2025 zien dat meer dan twee derde van de vergunde woningen nog steeds niet in aanbouw is.

De problemen zijn glashelder. De eis dat twee derde van de nieuwbouw goedkoop moet zijn, leidt tot aarzeling bij projectontwikkelaars en bouwers.

Hun rentabiliteit komt met de eis van goedkope woningen onder druk te staan. Voorheen was zeker 80 procent van de nieuwbouw voor een duurdere categorie.

Grondprijzen en gemeentes

Gemeentes die jaren geleden grond hebben aangekocht, zouden hun grondprijzen moeten aanpassen, maar dat doen ze niet. Ze willen het verlies niet nemen.

Aan de andere kant stelt Den Haag betaalbaarheidseisen, maar komt niet met genoeg financiële steun om die huizen ook mogelijk te maken.

Woningbouw voorbeeld

Voorbeeld: bouwers die wel goedkope woningen willen leveren, komen met een goedkope woning van 50 vierkante meter voor twee personen. Dat kunnen ze voor die lagere prijs nog leveren. De afnemer – vaak een woningbouwvereniging – vindt dat alleen te klein en wil 70 vierkante meter tegen dezelfde prijs. Bouwers haken vervolgens af.

Er is dan wel een vergunning afgegeven, en toch wordt er niet gebouwd. Onderschat de moeite die het kost om een bouwvergunning te krijgen niet. Vaak duurt het wel zeven jaar voordat zo’n vergunning er is.