Geert Wilders heeft verloren ten opzichte van wat hij volgens de peilingen had kunnen winnen. Hijzelf had gehoopt op een monsterzege, maar dat is niet gebeurd. Tijd voor de PVV om hierop te reflecteren, schrijft Afshin Ellian.
De vreugde in de Europese Unie bij de uitslag van de verkiezingen van 15 maart was enorm. De Duitse regering was blij dat de opmars van het populisme in Nederland was gestopt. Europese media spraken van een trendbreuk. Natuurlijk hebben wij met verbazing kennisgenomen van deze opmerkingen.
Toch behoort de partij van Geert Wilders tot de winnaars van deze verkiezingen. Wilders is niet de enige winnaar. Ook andere partijen hebben winst geboekt: GroenLinks, CDA, D66, Partij voor de Dieren, DENK en ook Forum voor Democratie. De grootste winnaar is Jesse Klaver. De grootste verliezer is de sociaal-democratie.
Lees het laatste nieuws over de formatie: de onderhandelingen liggen voortaan stil op vrijdag, want Jesse Klaver wil een papa-dag >
De PVV boekte een bescheiden winst. Dat neemt niet weg dat de PVV de tweede partij van Nederland is. Toch is de vreugde in Europa niet onbegrijpelijk. Na de bekendmaking van de uitslag zagen we enige teleurstelling op het gezicht van Wilders. In de peilingen stond hij constant heel hoog. In de laatste weken voor de verkiezingen zakte hij. Er was wel degelijk sprake van een tweestrijd tussen Rutte en Wilders.
Wilders heeft verloren ten opzichte van wat hij had kunnen winnen
Geert Wilders heeft verloren ten opzichte van wat hij volgens de peilingen had kunnen winnen. Hijzelf had gehoopt op een monsterzege. Kortom, Geert Wilders heeft verloren van te hooggespannen verwachtingen in de peilingen: een imaginair verlies.
Dat is niet te wijten aan pech of ongelukken binnen de PVV. En ook niet aan vijandige media. Ik heb geen goed georkestreerde campagne tegen Wilders waargenomen. Wat gebeurde er dan wel met Wilders? Ik lees hierover nergens een doordachte analyse. De tegenstanders van Wilders hebben geen zin om zijn imaginaire verlies te analyseren. Ze zijn immers blij dat hij niet de winnaar van de verkiezingen is. De PVV zelf schittert ook niet in zelfkritiek.
Wilders kwam in de campagne niet voor als een strijdlustig politicus. Eigenlijk deed hij niet mee. De concurrenten voerden ruim drie maanden campagne. Wilders verscheen slechts enkele keren in de openbaarheid. Hij probeerde de problemen rond zijn beveiligingsteam uit te buiten. Dat is mislukt. Er is in de media en de politiek gewone brede steunvoor de beveiliging van Wilders.
Wilders verbond zich te veel met Donald Trump
Ook in de media verscheen Wilders niet als vitale politicus. Hij deed slechts mee aan twee debatten. Dat is te weinig. Ook gaf hij slechts één tv-interview. Wilders weigerde om buiten het parlementsgebouw vragen van journalisten te beantwoorden. Deze weigerachtige houding van Wilders is bestraft door de kiezers. Pim Fortuyn was bij alle debatten aanwezig. Ook stond hij veelvuldig media te woord: radio, tv, kranten et cetera. De mediaweigering van Wilders was weinig succesvol. Bovendien is dit beleid niet goed voor de persvrijheid, de controleerbaarheid van politici en het publieke debat.
Wilders verbond zich te veel met Donald Trump, de president van Amerika. Deze eenzijdige verbintenis pakte niet goed uit. Weliswaar vertegenwoordigt Trump vraagstukken die ook in Nederland de gemoederen bezighouden: immigratie, islamitisch terrorisme, mondialisering, internationale handelsverdragen et cetera. Maar de belangen van Amerika en Trump komen niet altijd overeen met de belangen van het Nederlandse volk.
Een goed voorbeeld hiervan is meer bijdragen aan de NAVO. Een hogere bijdrage aan de NAVO betekent minder geld voor de verzorgingsstaat. Er was nog een ander probleem met Trump. De eerste weken na zijn installatie verliepen chaotisch en bijna rampzalig voor de Amerikaanse regering. Velen in Nederland dachten: dit krijg je ook hier als je op Wilders stemt. Wie zijn eigen politieke lot verbindt aan dat van buitenlandse politici, moet continu hopen en bidden dat hun internationale idolen succesvol zijn.
Verbroedering met Marine Le Pen hielp Wilders ook niet
Wilders heeft zich ook verbroederd met Marine Le Pen. Zij is een nationalistisch politiek leider in Frankrijk. Voor haar bestaat de wereld uit Frankrijk en nogmaals Frankrijk. Dat is schadelijk voor ons, voor ons land. Sowieso wantrouwen de noordelijke kiezers zuidelijke politici, die vrij gemakkelijk met geld strooien. Dat is precies het probleem met al die nationalisten. Het nationalisme van de ene natie is niet zelden nadelig voor een andere natie. We moeten nationalisme niet verwarren met de naastenliefde of het internationalisme.
De democratische rationaliteit heeft gewerkt. De kiezers hebben aan Geert Wilders niet meer stemmen gegeven dan strikt genomen nodig is voor een stevige oppositie. Omdat iedereen tenslotte weet dat Wilders niet tot een regering wordt toegelaten, tenzij hij voor een ander beleid kiest of op een andere manier zijn beleid gaat formuleren.
Overigens kan Wilders schade oplopen door het succes van Forum voor Democratie van Thierry Baudet.
Het imaginaire verlies van Wilders moet tot bezinning leiden bij de PVV.