Een beter verkiezingsdebat dan het Kamerdebat over het aftreden van het kabinet als gevolg van de kinderopvangtoeslagen zal er niet meer komen, schrijft Carla Joosten. De in de peilingen overheersende VVD-lijsttrekker Mark Rutte gold als ideale schietschijf.
De meeste woordvoerders van fracties die mede aan de basis stonden van de uit de hand gelopen fraudejacht gaven hun vroegere eenzijdige focus op die jacht toe, maar het parlement verklaarde zichzelf niet incapabel.
Voor PVV-leider Geert Wilders was er maar één verantwoordelijke, en wel demissionair premier Rutte. Hij is immers al tien jaar de opperbaas en stond volgens Wilders aan de basis van alle fouten die de Belastingdienst en andere betrokkenen hadden gemaakt.
Hoe verder met financiering van kinderopvang?
Wilders bestond het om Rutte in een motie te manen op te stappen als VVD-lijsttrekker. Alsof de ex-VVD’er Wilders en niet de VVD – nota bene een partij met leden – en straks de kiezers over het lot van Rutte gaan. Wat Wilders er overigens niet van weerhield de show het hele debat gaande te houden.
De inlichtingenplicht van kabinet richting Kamer moet beleid worden
Ofschoon in de affaire al onvoorstelbare hoeveelheden notities naar de Kamer waren gegaan, kwam er aan de vooravond en zelfs tijdens het debat nog nieuw materiaal boven water. De inlichtingenplicht van de overheid ten opzichte van Kamerleden moest zelfs worden geactualiseerd. En dat terwijl artikel 68 van de Grondwet toch duidelijk is en toenmalig minister Klaas de Vries (PvdA) in 2002 nog uitlegde dat die plicht ook individuele Kamerleden geldt en niet alleen Kamermeerderheden.
Dit zei Pieter Omtzigt (CDA) over het Haagse systeem
‘Wij hebben de Staat zo ingericht dat onze kliek in Den Haag — ik zeg “onze”, maar hoewel ik een van de langstzittende Kamerleden ben, doe ik mijn best om daarbuiten te blijven — meer kijkt naar de partijvoorzitter dan naar de kiezer. Dat zullen we moeten veranderen. Daar ligt een bredere agenda onder dan alleen zeggen: er was één belastingambtenaar. Was het maar één belastingambtenaar, die ik kon vinden. Was het maar één minister. Dat is precies waarom ik al vier jaar zeg: dat opstappen kan me niet schelen. Waarom zeg ik dat? Omdat het niet één persoon is. We hebben een structuur en een systeem gecreëerd waarin van alles centraal staat, maar niet de hardwerkende Nederlandse burger. Die staat alleen centraal in de verkiezingscampagne.’
De papierberg en de grote aantallen gedupeerden (naar schatting 29.000) illustreert de complexheid van de hele kwestie, maar ook de uit zijn administratieve voegen barstende verzorgingsstaat waarin een Belastingdienst niet alleen geld int, maar ook uitdeelt in de vorm van voorschotten waarvan dan later vaak weer een deel wordt teruggevorderd.
Een mix van politieke belangen
in de Kamer
De schuldigen? Voor een groot deel de Kamer zelf. Toen de Wet kinderopvang in 2004 werd behandeld, werden tientallen amendementen ingediend. Samen ‘een grote pot, een mix van politieke belangen hier in de Kamer, waarbij iedereen wat in de pot gooide en er uiteindelijk een wet uitkwam die niet werkte,’ zoals CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt treffend verwoordde.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout