Pim Fortuyns geest waart nog altijd door Nederland

Bijna twintig jaar na de moord op Pim Fortuyn vestigt de televisieserie Het jaar van Fortuyn opnieuw de aandacht op de vermoorde politicus. Afshin Ellian verbaast zich over het positieve beeld dat de serie schetst van toenmalig PvdA-leider Ad Melkert en het gebrek aan aandacht voor hoe Fortuyn is gedemoniseerd.

Pim Fortuyns geest waart nog altijd door Nederland. De moordenaar van Fortuyn is er niet in geslaagd om de stem van Pim te doden. Kinderen van die tijd, zoals schrijfster Lale Gül en historicus Geerten Waling, verwoorden twintig jaar later de stem van Fortuyn in het debat over de multiculturele samenleving.

Eeuwige roem niet alleen door moord, maar ook door Fortuyns ideeën

Afshin Ellian

Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.

Natuurlijk spreken en schrijven zij anders dan Pim Fortuyn. Wel analyseren zij de maatschappelijke vraagstukken even scherp en ongedwongen. Sommigen dachten of hoopten in 2002 dat Fortuyn snel zou worden vergeten. Omdat men ervan uitging dat de bijzondere aandacht voor Fortuyn samenhing met zijn gewelddadige dood. De moord op Fortuyn heeft ongetwijfeld bijgedragen aan zijn eeuwige roem. Desalniettemin gaat het bij de nieuwe generatie Nederlanders ook, of: vooral, om zijn opvattingen.

Fortuyns opmars begon in Rotterdam, en eindigde in Hilversum. Dit jaar wordt herdacht dat Fortuyn op 6 mei 2002 op klaarlichte dag en op brute wijze om het leven werd gebracht door een linkse milieu-activist. Simon Fortuyn heeft een symposium over verdraagzaamheid georganiseerd voor de herdenking van de moord op zijn broer twintig jaar geleden. Het wordt op 6 mei gehouden in het gemeentehuis van Rotterdam en door burgemeester Ahmed Aboutaleb geopend. Er zijn verschillende sprekers, onder wie Geerten Waling en Leonard Ornstein. Ook ik zal daar een lezing houden over de morele grenzen van de vrijheid van meningsuiting.

Fortuyn overschreed de morele grenzen niet, zijn tegenstanders wel

Fortuyn zelf was een beschaafde en fatsoenlijke man die in zijn publieke optredens binnen de morele grenzen bleef van de vrijheid van meningsuiting. Het waren juist tegenstanders als Marcel van Dam die in hun strijd tegen Fortuyn de grenzen van de morele betamelijkheid overschreden. Hetzelfde geldt voor sommige politici. Er verschenen in de voorbije decennia nogal wat politici en opiniemakers die zich ten onrechte als erfgenaam van Fortuyn presenteerden.

Lees ook deze column van Roelof Bouwman: Wat zou Pim Fortuyn zeggen over het Nederland van nu?

Het laatste voorbeeld is Thierry Baudet. Hij staat ver af van de manier waarop Fortuyn dacht, schreef en sprak. Het cruciale verschil ligt in de omgang met feiten. Fortuyn was geen feitenvrije opiniemaker. Alles wat Fortuyn beweerde, was gefundeerd in harde feiten en cijfers. Bovendien was Fortuyn geen complotdenker. Zo bezien is Baudet alles wat Fortuyn niet was.

De tegenstanders van Fortuyn waren feitenvrije politici en journalisten. Wensdenkers en fantasten als Ad Melkert en Thom de Graaf. Kritiek op de multiculturele samenleving en immigratie beantwoordden ze met fantasieën, omdat ze de werkelijkheid zelf helemaal niet kenden. De integratie van minderheden werd, zo stelde Fortuyn, belemmerd door de culturele en religieuze achtergrond van migranten. In dat kader kritiseerde hij het geloof van moslims. Het duurde niet lang voordat zijn kritiek op de islam, en vooral op wat in de wetenschap het islamisme wordt genoemd, voor iedereen herkenbaar werd. Niet alleen de voortdurende reeks aanslagen en de vorming van het kalifaat, maar ook de groei van het salafisme openden de ogen van velen voor de islamkritiek van Fortuyn.

Laden…

Word abonnee en lees direct verder

Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.