Roelof Bouwman: wie heft het CDA op?

Teleurgestelde CDA-kiezers vertrekken massaal naar rechts, schrijft Roelof Bouwman. Maar van de progressief angehauchte protestanten die de partijtop domineren, mag dat niet waar zijn.

Op 15 maart worden Provinciale Statenverkiezingen gehouden, op 30 mei kiezen de leden van Provinciale Staten een nieuwe Eerste Kamer. Zolang er geen uitslagen bekend zijn, hoor je te zeggen dat er nog ‘van alles kan gebeuren’. Toch lijkt één ding al vast te staan: voor het CDA wordt het de slechtste verkiezingsuitslag ooit.

Partij in peilingen naar historisch dieptepunt

In de meest recente peiling van Maurice de Hond keldert het aantal Tweede Kamerzetels van de christendemocraten van 15 naar 7. Onderzoeksbureau I&O Research houdt het op 6, het equivalent van nog maar 3 senaatszetels. Een nieuw historisch dieptepunt voor het CDA.

Nooit eerder in onze parlementaire geschiedenis raakte een voorheen oppermachtige politieke partij zo in verval. Nog maar twintig jaar geleden, in 2003, haalde het CDA onder leiding van premier Jan Peter Balkenende 44 Tweede Kamerzetels. In de jaren tachtig, onder leiding van premier Ruud Lubbers, waren het er zelfs 54.

Lees ook: Betekenen de stikstofplannen de doodsteek voor het CDA?

We kunnen ook nog wat verder teruggaan in de tijd, bijvoorbeeld naar de Tweede Kamerkiezingen van 1963. De drie voorlopers van het CDA (de katholieke KVP, de gereformeerde ARP en de hervormde CHU) sleepten samen 76 zetels in de wacht. Een absolute meerderheid. Niemand keek daar destijds vreemd van op: dat soort scores waren voor de christelijke partijen gebruikelijk, al sinds de invoering van het algemeen (mannen)kiesrecht in 1918.

Zeker: behalve het CDA is ook die andere voormalige volkspartij, de Partij van de Arbeid, geen schim meer van vroeger. Toch is de electorale terugval daar per saldo geringer. Nooit vormden de sociaaldemocraten een oppermachtig blok met decennialang meer dan de helft van de stemmen.