Wat verklaart de landelijke fascinatie met de BoerBurgerBeweging (BBB), vraagt Constanteyn Roelofs zich af. Gezien politiek meer over identiteit gaat dan over taaie dossiers, zit de verklaring dieper dan die van een stem tegen de stikstofklucht van het kabinet.
Het ziet ernaar uit dat de grote winnaar van de verkiezingen van woensdag de BBB gaat worden en dat er dus veel meer mensen op de partij gaan stemmen dan dat je op grond van het aantal boeren in Nederland mag verwachten. De verklaring wordt wel gezocht in het feit dat een stem vóór ‘Lientje’ een stem tegen de stikstofklucht van het kabinet is.
Het lijkt me geen sluitende verklaring: politiek gaat toch meer over identiteit dan over taaie dossiers. Als het al een proteststem is, dan is het een polyvalente middelvinger die niet alleen wordt opgestoken naar ‘de hoge heren in Den Haag’ omwille van de stikstof, maar ook voor de aardbevingsslachtoffers en de toeslagenaffaire. Het is immers al decennia hommeles op dossiers die heel erg lijken op het stikstofdossier of daaraan verwant zijn, en agrarische protesten zijn niets nieuws. Het zit dus dieper.
Stedelijke vervreemding
Misschien is het ook de stedelijke vervreemding die de fascinatie met de BBB drijft. We hebben we allemaal wel eens last van Agraromantik: Marie-Antoinette liet bij Versailles een idyllisch minidorp bouwen zodat ze herderinnetje kon spelen – met geparfumeerde schapen – maar ook de tendens van de middle class om hun stedelijke leventjes wat op te leuken met landelijke elementen is onmiskenbaar. Rijtjeshuizen met landelijke keukens, mensen die in tweed en waxjassen op sojaburgers jagen bij de Albert Heijn, de premiumproducten van de supermarkt met landelijke producten met glimlachende boeren op de verpakking, ga zo maar door. Boer zoekt vrouw en Clarkson’s Farm.
Lees ook: De belofte van een simpel leven zonder computers en hr-meetings maar met eerlijk werk en ouderwetse normen en waarden: het platteland is, een beetje simpel gezegd, de abstracte plek waar we de deugden zouden kunnen vinden die we in de stad (of in het half-verstedelijkte platteland van Nederland, waar mensen in uit de kluiten gewassen kerkdorpen ook gewoon praatbanen hebben) al lang verloren zijn.
De Boer is ook een goede antithese tegen de grootstedelijke elite
Maar ook dergelijke romantiek of een hang naar een deugdzaam luilekkerland achter de snelwegafslag lijkt me geen afdoende verklaring. Is het anti-elitarisme? Als politiek archetype is de eerlijke en noest ploeterende boer ook altijd een mooi contrast met de decadente en slechte mensen aan de top, of het nou de intellectuele stedelijke elite van nu is of de luie aristocraat uit het ancien regime die de opbrengst van zijn pachters verbrast. Als je naar de provincies kijkt waar BBB als grootste partij peilt, krijg je het gevoel alsof het aloude conflict tussen de rest van Nederland en de arrogante Hollanders nu een bliksemafleider vindt in de BBB.
De Boer is trouwens ook een goede antithese tegen de grootstedelijke elite die op het gebied van identiteit en klimaat in een heel ander universum woont en die visie maar al te graag van boven opdringt aan de rest van Nederland. Zeg maar: de wereld waar je kalfjes krijgt door stiertjes op koetjes te zetten tegen whatever ze in Amsterdam aan het doen zijn met eindtijdreligies omtrent de smeltende poolkappen en ‘omtes’.
Lees het interview met de leider van de BoerBurgerBeweging: ‘Ik zie mezelf als Caroline van der Plas die altijd zo was’
Een alternatief voor de liberale technocratie
Hoe het ook zij, ik kom weer terug op mijn oude stokpaardje dat het Nederlandse publiek smacht naar een alternatief voor de liberale technocratie en dat nu ineens bij de spirituele opvolger van Boer Koekoek vindt. Dat is te wijten aan de debatsvernauwing in Nederland en de eenvormigheid van onze bestuurlijke bovenlaag – en daar gaat een enkele handige debater met een kek leren jack waarschijnlijk niet veel aan doen.
Zelf ben ik trouwens niet immuun voor een beetje boerenromantiek: met een dierbare vriendin heb ik nog altijd de droom dat we ooit onze cerebrale yuppenleventjes vaarwel zeggen om in Umbrië een rustiek, zelfvoorzienend boerderijtje te runnen. Gelet op de staat van mijn kamerplanten is dat een uiterst slecht idee. Ik ga in elk geval geen BBB stemmen. Ik blijf tenslotte een snobberige Hollander in een hoog opgeleide, progressieve mediabubbel.