Dat de beveiliging van de broer van de kroongetuige, diens advocaat Derk Wiersum en vertrouwenspersoon Peter R. de Vries achteraf onvoldoende was, wil niet zeggen dat politie en justitie de moorden hadden kunnen voorkomen. Niemand kan absolute veiligheid garanderen, schrijft de Onderzoeksraad voor Veiligheid terecht in een kritisch rapport. De discussie moet het niveau van zwartepieten ontstijgen, vindt Gerlof Leistra.
Een week nadat het Openbaar Ministerie in maart 2018 voortijdig bekendmaakte dat in het Marengo-proces tegen Ridouan Taghi een deal was gesloten met kroongetuige Nabil B., werd diens niet-criminele broer Reduan doodgeschoten. Tijdens de onderhandeling over de deal had Nabil voortdurend gewaarschuwd dat zijn familie gevaar liep. In totaal ging het om veertig familieleden. Begrijpelijk dat hun beveiliging niet op stel en sprong kon worden geregeld. Ten onrechte stonden opsporingsbelang en veiligheid haaks op elkaar.
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier
Een legertje bodyguards
Hoewel ook de moorden op advocaat Derk Wiersum op 18 september 2019 en op vertrouwenspersoon Peter R. de Vries in juli 2021 niet helemaal onverwacht kwamen, gaat het te ver om politie en justitie de schuld te geven. Wiersum en De Vries voelden niets voor persoonsbeveiliging en wilden hun werk blijven doen zonder de permanente aanwezigheid van een legertje bodyguards. De politie surveilleerde wel extra bij hun huizen en overlegde geregeld over aanvullende maatregelen.
Dat niet alle informatie over dreiging intern werd gedeeld, lijkt te wijzen op een chaotische organisatie. Maar ook dat is te simpel. Uit angst voor lekken en om informanten te beschermen, blijft sommige informatie begrijpelijkerwijs zoveel mogelijk vertrouwelijk. Bovendien is niet altijd duidelijk hoe hard informatie is.
Zorgplicht van de overheid
De overheid kan onmogelijk iedereen beschermen. Pas als de bedreiging levensgroot is en mede voortvloeit uit optreden van diezelfde overheid, is sprake van een zorgplicht. Principiële vraag is of de overheid Wiersum en De Vries had kunnen dwingen om akkoord te gaan met persoonsbeveiliging. Dat kan wel in het geval van bedreigde politici en bestuurders. De noodzakelijke discussie over die vraag ontstijgt zo het niveau van zwartepieten achteraf.