Demograaf Jan Latten las het deze week verschenen rapport ‘Eigentijdse ongelijkheid’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau en miste iets. De invloed van partnerkeuze. Ongelijkheid blijft in stand doordat mensen partners kiezen die ook sociaal gezien bij hen passen. Wil je dat uitbannen, dan kom je al snel uit bij communistische methoden.
Vindt u zichzelf aantrekkelijk? En denkt u dat anderen u ook aantrekkelijk vinden? Zo ja, dan bezit u extra ‘persoonlijk kapitaal’. Uit een analyse van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat uw subjectieve overtuiging meeweegt in dat persoonlijk kapitaal. Hoe aantrekkelijker u zichzelf vindt, hoe hoger u kunt scoren op persoonlijk kapitaal. Als u dat bovendien weet te stapelen met de juiste vrienden, diploma’s en inkomen is de kans groot dat u behoort tot de maatschappelijke bovenlaag in de ‘eigentijdse ongelijkheid’, aldus het SCP.
Eigentijdse klassentegenstellingen
Simpele statistiek over ongelijkheid begint bij tweedelingen: arm versus rijk, jong versus oud. Maar hoe meer persoonlijke gegevens digitaal worden opgeslagen, hoe verfijnder indelingen worden gemaakt. Voor zijn nieuwste analyse van maatschappelijke ongelijkheid heeft het SCP beschikbare objectieve databestanden zelfs weten uit te breiden met informatie over hoe respondenten zichzelf beoordelen.
Bijvoorbeeld met het feit dat mensen zichzelf aantrekkelijk vinden. Maar ook met de gepercipieerde beoordeling daarvan door anderen. De stelling in de enquête van de analyse luidde: de meeste andere mensen vinden mij er goed uitzien. De antwoordschaal liep van 1 (dat vindt niemand) tot 10 (dat vindt iedereen). De antwoorden voeden de dimensie ‘wie je bent’ (persoonskapitaal: gezondheid en aantrekkelijkheid). Daarnaast vormden de dimensies ‘wie je kent’ (sociaal kapitaal) en ‘waar je bij past’ (cultureel kapitaal) aanvullingen op de gangbare objectieve kenmerken, zoals opleiding, beroep, inkomen en financieel vermogen (dimensie economisch kapitaal).
Lees het commentaar van Gertjan van Schoonhoven over het SCP-rapport: Ongelijkheid in Nederland: het verschil tussen een zeventje en een acht
Zo ordende het SCP de inwoners van Nederland in 7 ongelijke categorieën die lopen van een werkende bovenlaag, via een werkende middengroep, tot een categorie met de ongunstigste uitgangspositie in de samenleving: het precariaat. Voor precariaat en onzekere werkenden (samen 16,3 procent van bevolking) vallen de uitkomsten niet mee. Ze hebben relatief de meeste achterstanden. Er is een werkende bovenlaag van 19,9 procent die juist veel mee heeft, uitmondend in een voorsprong op de rest. Het SCP concludeert dat de maatschappelijke tegenstellingen groot zijn en hardnekkig standhouden.
Een partner als investering in jezelf
Toch vergeet het SCP iets in de analyses. De hardnekkige tegenstellingen zijn immers voor een deel gebaseerd op onze individuele drijfveren om iets van het leven te maken. Daarbij hoort ook het vinden van een partner. In die zoektocht doet zich een uitsortering voor die onbedoeld bijdraagt aan de instandhouding van ongelijkheid.
Kijk wat jongeren doen om aantrekkelijk te worden gevonden. Kleding, styling, haardracht: zaken die definiëren wie je bent. Dat vergt tijd en moeite. Dat zijn investeringen aanvullend op die in opleiding of een vriendennetwerk om een match te vinden. De jonge kansrijke single of single die toch al tot de bovenlaag behoort, kan via een partner het individuele sociaal, cultureel en economisch kapitaal verstevigen of – maar wie wil dat? – verminderen.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?
Er ging iets fout