Sinds de ChristenUnie transformeerde tot een evangelische versie van GroenLinks, verkoelde de verhouding met de conservatieve SGP. De partij van Kees van der Staaij vaart daar electoraal wel bij, constateert Roelof Bouwman.
Hoewel de SGP nooit een partij is geweest van uitbundige feestelijkheden, kwamen er de afgelopen jaren toch een paar belangrijke staatkundig gereformeerde jubilea voorbij.
In 2018 werd het honderdjarig bestaan van de SGP herdacht, in 2021 was het honderd jaar geleden dat het eerste nummer van partijorgaan De Banier verscheen en vorig jaar stond de SGP stil bij het honderdjarig jubileum van de Tweede Kamerfractie. Geen enkele politieke partij in Nederland heeft zo’n lange geschiedenis en zulke diepe wortels.
Onlangs, op 19 mei, deed zich opnieuw een memorabel feit voor: fractievoorzitter en partijleider Kees van der Staaij was 25 jaar Tweede Kamerlid. ‘De gemiddelde zittingsduur van een Kamerlid is tegenwoordig zo’n vijf à zes jaren. Des te uitzonderlijker is het dat er Kamerleden zijn die langer op hun post blijven,’ noteerde fractievoorlichter Menno de Bruyne – zelf al op zijn post sinds 1984 – in De Banier. Uiteraard bleef niet onvermeld dat ook de voormalige SGP-leiders Pieter Zandt, Cor van Dis sr. en Bas van der Vlies meer dan een kwarteeuw volksvertegenwoordiger waren.
SGP blinkt uit in uithoudingsvermogen en standvastigheid
Ausdauer is niet het enige unique selling point van de staatkundig gereformeerden. Ook standvastigheid is typisch SGP. Voor alle belangrijke partijen waarmee ze in vroeger tijden bij verkiezingen concurreerde, geldt dat die zich hebben laten verleiden door fusies. Zo ontstonden onder meer de PvdA (1946), de VVD (1948), het CDA (1980), GroenLinks (1990) en de ChristenUnie (2000). De SGP daarentegen bleef altijd zelfstandig.
Verlokkingen waren er meer dan voldoende. Zo besloot de SGP in aanloop naar de Europese verkiezingen van 1984 tot een gemeenschappelijke lijst met de RPF en het GPV, de twee voorlopers van de ChristenUnie. Ook bij provinciale en gemeenteraadsverkiezingen ontstonden steeds vaker dergelijke samenwerkingsverbanden. De onderlinge betrekkingen leken voortdurend nauwer te worden.
SGP weerstond zuigkracht BBB en won Statenzetels
Maar toen de ChristenUnie na de eeuwwisseling stapje voor stapje transformeerde tot een evangelische versie van GroenLinks, bekoelde de liefde. Steeds vaker kiest de SGP voor zelfstandig optreden. Zo doet de partij volgend jaar met een eigen lijst mee aan de verkiezingen voor het Europees Parlement – voor het eerst sinds 1979.
Aan zulke stappen lijken electorale risico’s verbonden. Maar de praktijk is anders, zo bleek bij de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart.
VVD, D66, CDA, GroenLinks, PvdA, PVV, SP, ChristenUnie, FvD, 50Plus, DENK: allemaal leden ze verlies, soms fors. De bijna 105-jarige SGP daarentegen weerstond niet alleen de zuigkracht van BBB, maar boekte zelfs winst: zo’n 19.000 stemmen erbij, goed voor twee extra Statenzetels in Flevoland en Utrecht. Stemmenverlies was er alleen in Noord-Brabant. Saillant, want dat was nog de enige provincie met een gemeenschappelijke CU/SGP-lijst.
Denkbaar dat SGP wordt beloond bij volgende verkiezingen
Voor een zetel in het Europees Parlement, becijferde De Banier onlangs, zijn circa 180.000 stemmen nodig. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen behaalde de SGP er ruim 215.000. Ook bij een lagere opkomst is het derhalve niet ondenkbaar dat Bert-Jan Ruissen, de enige SGP’er in het Europees Parlement, volgend jaar wordt herkozen, ditmaal zonder hulp van de ChristenUnie.
Het zou voor de staatkundig gereformeerden een mooie beloning zijn. Standvastigheid is in de politiek zo slecht nog niet.