Henri Beunders: Volt wil op weg naar de Totale Technocratie

Henri Beunders trof in het Volt-programma termen aan als ‘AI-trainingscentra’, hyperloop, ‘kwantumbestendige overheid’, ‘groene fix-teams’ en allerlei hubs en Deltaplannen om de zero-pollution ambition te halen. ‘Hier wordt De Nieuwe Mens gefabriceerd. En net als het monster van Frankenstein gebeurt dat door De Wetenschap.’

We schijnen in sombere tijden te leven. Er is iets mis met de bestaanszekerheid van de mens, ja, van de hele planeet. Gelukkig is er een positieve partij. Die heet Volt – Volt Nederland, want deel van Volt Europa. Opgewekt neem je dus het concept-verkiezingsprogram ter hand. Alleen de titel al is om van te watertanden: Toekomst, nu. Een Europees verhaal van optimisme.

De leden noemen zich Volters, en de Opper-Volter heet Laurens Dassen (1985), die naar eigen zeggen opgroeide in ‘een klein Brabants dorpje, Knegsel’. Een dorp is al klein, een klein dorp is nog kleiner, en een klein dorpje is twee – nee, drie –  keer kleiner, maar zijn ideeën zijn dat niet. Integendeel: die zijn groot, groter, grootst.

Laurens deed er wat lang over om zijn draai te vinden: havo, hbo, studie Internationale Economie, maar die moest hij staken wegens een ‘bindend negatief studieadvies’. Toen maar Bedrijfskunde, en daarna iets web-achtigs bij ABN AMRO. Wat een Bedrijfskundige doet weet ik nooit zo goed, behalve dat je daar vooral je duim en wijsvinger voor nodig hebt om ‘aan de knoppen te draaien’. En dat kan Laurens als de beste, zo blijkt. En hij krijgt bijval voor die knoppendraaierij.

De ideële journalist Rob Wijnberg van de website De Correspondent twittert: ‘Goed, gedurfd en broodnodig partijprogramma van Volt Nederland. Punt.’ En zijn ego-ideologische collega Sander Schimmelpenninck zet er nog een uitroepteken achter. Hij ging na de val van het kabinet eerst op bezoek bij Kaag, daarna bij Timmermans, en prijst nu Volt: ‘Ik ben het met vrijwel alles eens. Perfect progressief-liberaal programma van Volt en fijn dat er nog partijen zijn die wel groot durven denken.’

Tekst gaat hieronder verder

Sommige lezers kunnen nu denken: dat is dan twee keer een bindend negatief stemadvies, maar misschien is hun bijval toch een teken aan de wand. Volt was in 2021 immers populair bij jongeren. Resultaat: drie zetels.

‘Spoedzoekers’ en handige apps

Het zelfgekozen motto van oprichter en fractievoorzitter Dassen is een Afrikaans spreekwoord: ‘Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt komen, ga dan samen.’ Misschien speelde dat motto een rol toen het derde Volt-Kamerlid, mevrouw Nilüfer Gündugan (1977) al snel uit de fractie werd gezet wegens ‘grensoverschrijdend gedrag’.

Dat gedrag wordt inzake migratie juist enorm verwelkomd. Terwijl het ene na het andere land in Europa niet langer stoer zegt: ‘Wir schaffen das’, maar intussen vertwijfeld verzucht: ‘We kunnen niet meer!’, heet Volt iedere asielzoeker, nu ‘spoedzoeker’ genoemd, welkom. In 2021 heette het: ‘Volt wil een eerlijk, doelmatig en snel asielbeleid dat direct recht geeft op sociale, juridische en psychologische bijstand. Daarnaast moeten asielzoekers vanaf de eerste dag toegang hebben tot de arbeidsmarkt’. Volt gaat een one-stop show regelen, met per land alle benodigde informatie voor arbeidsmigranten.

Eenmaal hier, kunnen ze ook direct taalonderwijs krijgen. Bijvoorbeeld via taal-apps – Laurens’ specialisme, die apps. Al die migranten zijn nodig om de zonnepanelen op ons dak te leggen, en als handen aan ons bed. ‘Het doel is om van Nederland en Europa een plek te maken waar iedereen zich thuis voelt’. Dassen zal ook buiten Europa en Afrika snel aan populariteit winnen.

Suikertaks en kweekvlees

Waarom aandacht voor zo’n splinterpartij? Omdat het Voltage op 22 november weleens zou kunnen toenemen. Veel jongeren lijken GroenLinks-PvdA niet meer links genoeg te vinden. Timmermans hoopt immers voor de nieuwe fusiepartij ‘vurig op een conservatisme dat het midden niet verlaat’. Het BIJ1-symbool van ‘diversiteit en inclusie’ Sylvana Simons doet niet meer mee. Bij de Partij voor de Dieren rommelt het. En D66? Het program van Volt leest als dat van D66, GroenLinks en PvdD bij elkaar opgeteld, en dan in het kwadraat.

Alles zit er in over die inclusie, duurzaamheid, en bestaanszekerheid natuurlijk, het woord van de dag. Gratis anticonceptie, gratis abortus, gratis euthanasie. Voor wie toch wat leven wil: gratis kinderopvang, gratis schoolmaaltijden, afschaffing collegegeld (ook voor buitenlandse studenten). Vanzelfsprekend een basisinkomen, maar ook een ‘risicovrije rente’ voor start-ups. En naast de AOW ook een klein pensioen voor iedereen. Iedereen wordt dan duurzaam creatief, wat niet nader wordt aangeduid, want ja, ‘alles om ons heen is cultuur, ook de tekening op de koelkast’. Hier houden de sociale en creatieve ideeën over ‘de cultuur’ wel zo’n beetje op.

De rest van die honderd bladzijden staan vol met plichten. Menige alinea begint met ‘Volt wil..’, ‘Volt zal..’ of ‘Volt eist..’. Want kleine stapjes? Ho! ‘Er zijn NU radicale stappen, radicale maatregelen nodig’, op basis van een ‘fundamenteel ander mensbeeld’: een van vertrouwen. Daarom ook wil Volt een generaal pardon voor alle burgers met schulden, ook voor landen zoals Italië en Griekenland. Gewoon nieuwe kans geven, gewoon kwestie van vertrouwen. Voor dat ‘sociaal, duurzaam en democratisch Europa’, en de rest van de planeet, moeten ‘we NU harde keuzes maken’.

Dicht bij huis zijn die harde keuzes nog te overzien: afschaffing hypotheekrente, belasting op meerwaarde van je pand bij verkoop, voor 2028 ieder huis verplicht dubbel glas. Sterker: net zero emission moet, autoluwe binnenstad ook, met ‘stadsboswachters’ – hun taak is ‘tegel eruit, plant erin’. Een suikertaks, meer kweekvlees. Volt is voor een Rookvrije Generatie NU, tegen veel alcohol – over andere drugs wordt niets gezegd. Wel zorgt de overheid ervoor ‘dat de overdracht van huiselijk geweld na één generatie stopt’.

Kortom, hier wordt De Nieuwe Mens gefabriceerd. En net als het monster van Frankenstein gebeurt dat door De Wetenschap. Timmermans wil dat de wetenschap ‘leidend’ is: ‘De rest is tempo en maatvoering’.

Overal camera’s en algoritmes

Volt gaat verder: ‘Economie is niet links of rechts. Wij zijn progressief.’ De politieke etikettenzwendel beleeft hoogconjunctuur. Want dé wetenschap moet niet alleen leidend zijn, zij moet héérsen op aard.

Die wetenschap is hightech-wetenschap, en dat geschiedt in het Engels. Dus wilde Volt in 2021 nog ‘K.I.’, nu heet dat natuurlijk ‘AI’, verplicht te stellen op basisschool en in vervolgonderwijs – met gratis digitale leermiddelen. Voor alle ambtenaren en politici is een verplichte cursus AI, programmeren en algoritmes voldoende. Overal komen ‘AI-trainingscentra’.

Want ging het in 2021 nog om ‘de digitale overheid’, nu gaat het om ‘Nieuwe Energie voor Europa’, en dat kan natuurlijk niet zonder AI voor de research, en nog minder voor de handhaving van ieders gedrag. Oftewel: overal camera’s en algoritmes.

Harde keuzes moeten worden gemaakt. Dus voor biomassa en kernenergie, als tussenoplossing naar thoriumreactoren, en de waterstofeconomie. Maar Laurens dacht al in 2021 nóg groter:

‘Tegen het (sic) tweede helft van deze eeuw is de heilige graal van schone energie kernfusie, dat ons op lange termijn van miljoen jaren aan energie kan voorzien zonder langdurig kernafval’. Hier werkte Google Translate blijkbaar nog niet helemaal goed, maar dat zal nu met ChatGPT natuurlijk niet meer gebeuren.

Die ‘Energietransitie’ moet snel natuurlijk, de ‘Klimaattoets’ eist het. ‘We leggen het CO2-reductiepercentage van 100 procent in 2040 vast in de wet’. De ‘groene fix-teams’ zullen er op toezien. Dat wordt nog wat. Elk mens ademt per dag 1 kilo Co2 uit. De hele mensheid stoot via de mond 7 procent van de CO2 uit die de fossiele industrie uitstoot. Dus of we na 2040 maar willen ophouden met uitademen. Voor inademen staat geen verbod vermeld.

E-health en ‘universeel basisinkomen’

Wie gaat dat allemaal regelen en controleren? De overheid. Dat is de ‘nieuwe kijk op de economie’ van Volt: geen vrije markt zonder ‘goede marktmeester’.
De overheid stimuleert excellent onderwijs, fundamenteel onderzoek en innovatief ondernemers. De overheid formuleert de doelen, de bedrijven moeten met slimme, duurzame oplossingen komen. Burgers en ondernemers regelen alles eenvoudig via één digitaal portaal. En als men zich niet lekker voelt, dan is er de digitale geneeskunde. Voor de duidelijkheid staat er achter dat dit e-health is.

Al die kunstmatige intelligentie en robotisering kosten natuurlijk banen. ‘Vooral routinematig werk zal geautomatiseerd worden, waardoor er voor dat werk steeds minder mensen nodig zijn’. Die werklozen kunnen vrijwilligerswerk gaan doen, en daarvoor is dat ‘universeel basinkomen’ ook top: ‘een maandelijks bedrag dat een bestaansminimum garandeert, zonder de noodzaak dat je betaald werk moet vinden.’ Het gejuich is nu in alle uiteinden van de planeet te horen.

De financiële paragraaf van alle maatregelen is er nog niet, maar wordt nog voor de verkiezingen beloofd.

Hyperloops en kwantumbestendigheid

We gaan nog even door met de efficiency-verhoging in die Nieuwe Wereld: die zal bespikkeld zijn met energyhubs, kennishubs en natuurlijk mobilityhubs. Want vliegen binnen een straal van 650 kilometer wordt verboden. Maar er komt wel een hyperloop, een zweeftrein die 1.200 kilometer per uur haalt: in twee uur van Amsterdam naar Barcelona! ‘Alles is mogelijk in een Europa dat samenwerkt.’ En dat moet: ‘We moeten de economieën in Europa volledig harmoniseren, want de huidige situatie is niet duurzaam.’ Iedereen blij. Of niet?

Nou ja, misschien niet iedereen. Overal komt een Generatietoets voor. En die zegt dat het minimumloon moet worden verhoogd, maar moet worden losgekoppeld van de AOW. De ouderen zullen dus armer worden, maar ja, de Generatietoets wil het, zoals ook stemrecht voor zestienjarigen. En de Democratietoets wil dat elke EU-lidstaat zijn minister van Buitenlandse Zaken afschaft, en dat ook de unanimiteitsregel binnen de Europese Raad wordt vervangen door meerderheidsstemming. Dan kan de EU het lidmaatschap van Polen en Hongarije afpakken. In Nederland zelf moeten politieke partijen kunnen worden verboden. En ja, dat is een ‘politiek kernwapen’, dus Volt raadt wel enige voorzichtigheid aan.

De online publieke ruimte wordt opnieuw ingericht: ‘Op internet mag geen ruimte zijn voor discriminatie en haat’, bij de publieke omroep ook niet voor ‘desinformatie en complottheorieën’.

Maar Laurens denkt met al zijn app-kennis nóg groter. Er wordt immers wat gehackt tegenwoordig, omdat ook versleutelde codes gemakkelijk kunnen worden gekraakt. No longer, belooft Volt. ‘We zorgen er voor dat de overheid en de kritieke infrastructuur ‘uiterlijk in 2028 kwantumbestendig is’.

Naast al die duurzame bestaanszekerheid weet Volt nog iets: ‘De toekomst is biologisch.’ Wat we dan gaan eten? Nou, dankzij de ‘stoffenbalans’ en de ‘precisielandbouw’ en de ‘precisiebemesting’ bij de boer wordt dat natuurlijk een en al bio. Er komt meer ‘kweekvlees’. En de hekken tegen de wolven worden vergoed.

Zero-pollution ambition

En dan zijn we nog maar halverwege het verkiezingsprogram. Dan moeten het Schone Lucht Akkoord, het Deltaplan Waterland – zoals het fossielvrij en circulair ontzilten van zeewater – en nog zo wat Deltaplannen ervoor zorgen dat de zero-pollution ambition in 2040 wordt gehaald. En vergeet het Rekeningrijden niet natuurlijk, al wordt dat nog maar een beginnetje:

‘We belasten de volledige vervuiling van een auto. Daarom verrekenen we de uitstoot en grondstoffen die nodig zijn om een auto te maken door de bpm te heffen op basis van CO2 grondslag’. En ja, we hebben voor die elektrische economie inderdaad lithium, koper en kobalt nodig. Daarom is Afrika zo belangrijk, in ruil voor die grondstoffen: ‘We gaan er kennis en technologie voor teruggeven.’ En: ‘Zo gaan we van de wegwerpmaatschappij naar een circulaire maatschappij’. Maar klinkt deze relatie Europa-Afrika – wij de hersens, zij de handen – niet, eh, een beetje lineair? Om niet te zeggen neokoloniaal?

Nog erger: wat klinkt het allemaal ouderwets. En wat een povere herhaling van zetten uit de tijd van de hoogtij van het Europese kolonialisme – uit 1932 om precies te zijn, het hoogtepunt van de economische crisis in het westerse kapitalisme die in 1929 was uitgebroken.

Technocracy Movement

Zoals nu Energietransitie het modewoord is, was Technocracy de rage van 1932. Verspilling en Efficiency en De Wetenschap vormden de Heilige Drie-eenheid. In mensengedaante waren dat econoom Thorstein Veblen die de verkwisting van de rijke ‘nietsdoende klasse’ bestreed en bedrijfskundige Frederick Taylor die het lopendebandwerk perfectioneerde, en Greenwich Village-bohemien Howard Scott werd na hun dood hun apostel. Hij noemde zich de Chief Engineer van de Technocracy Movement, zeg maar de Opper-Volter van toen. Zijn missie werd een morele kruistocht. Zijn motto: ‘Echte wetenschap is echte religie.’

Het probleem van het crisiskapitalisme was dat de machine de Nieuwe Messias was geworden, maar in feite De Duivel, met fatale gevolgen: ‘ Te veel mensen – te veel machines – te veel productie – te weinig koopkracht – te weinig werk – te veel mensen.’

Met duizenden tabellen en grafieken toonde deze Technocracy Movement aan dat het kapitalisme, gebaseerd op het prijssysteem en vraag en aanbod, moest worden vervangen door de introductie van de energie als eenheid, de ERG: de hoeveelheid energie die nodig is om een kilo materiaal 1 cm te verschuiven (2 joule = 2 x 10 tot de macht 7 ERG). Zoals Volt nu wil, wilde men toen ook alle producten en diensten berekenen op basis van de hoeveelheid ERG die ze hadden gekost om te maken. Privé-eigendom werd afgeschaft. Iedere burger zou Energie-Certificaten – zeg 1.000 ERG per jaar – ontvangen, vrij te besteden.

Een Nationaal Directoraat regelde wel hoevéél goederen en diensten werden geproduceerd om te verdelen. Zo veegde Scott kapitalisme, marxisme, fascisme, communisme, militairisme, democratie met één grote veeg van tafel: ‘Er blijft maar één economische leer over: de technocratie.’

En hoe makkelijk was die wel niet te bereiken! Als alle ingenieurs en arbeiders zouden staken, zou de volgende dag de ‘Sovjet van Technici’ het roer kunnen overnemen van die politici en zakenlui en andere leidende minkukels. En zonder verkwisting zou men nog maar een paar uur per dag hoeven te werken.

Nood leert bidden, dus in 1932 had iederéén het over Technocracy: van depressie naar eeuwige overvloed! Al waren er critici die zeiden dat die technocraten waren geïnfecteerd met het ‘ideologische vergif van het Sciëntisme’. De Technocracy zei immers dat efficiency het enige doel is van de menselijke arbeid, en dat technische berekeningen altijd superieur zijn aan menselijke schattingen. Door de chaotische crisis waren ze geobsedeerd met orde, reinheid, netheid, efficiency en controle, met een bijna excessief geordende maatschappij. De critici vonden echter dat die tabellentheorie ‘net zo gemakkelijk was uit te leggen als… de relativiteitstheorie van Einstein’.

Brave New World

De Technocracy-bubbel barstte nog voor 1933 was begonnen, namelijk op het moment dat Howard Scott – die Chief Engineer, die nieuwe Messias – helemaal geen ingenieursdiploma bleek te bezitten, maar ploegbaas was geweest van een groepje bouwvakkers. En daar was ontslagen wegens inefficiëntie. En zo had de oeroude Confucius toch weer gelijk: ‘Mensen struikelen niet over bergen, maar over molshopen.’

De eigentijdse Confucius, Aldous Huxley geheten, beschreef in datzelfde jaar 1932 waar deze ‘Sovjets van Technici’ op uit zouden draaien: op een Brave New World. Destijds luidde de Nederlandse titel De soma-maatschappij, wat nu de xtc-samenleving zou zijn, dankzij de gelukspil van vandaag, Volt genaamd.

De illusie heeft een oneindige waarheid, voor zolang als het duurt. De volgende dag wordt je vaak toch wat minder gelukkig wakker. Volt blijkt dan niet meer dan wat zwakstroom, net genoeg om een stukje speelgoed te laten rijden of de thermostaat in je eigen kamer te voeden, niet de verwarming zelf. Laat staan dat je er de hele aarde mee kunt redden. Volt is geen verhaal van optimisme, het is een verhaal van overmoed.