Pensioenfondsen kruipen in de politieke cockpit en grijpen naar de stuurknuppel. Laat dat geen gewoonte worden, want het is ongezond voor de pensioenen en het verziekt de politiek. Dat schrijft Eric Vrijsen.
Van de vier beoogde regeringsfracties zijn er drie faliekant tegen het nieuwe pensioenstelsel. Alleen de VVD ziet voordelen in meer flexibele en individuele pensioenregelingen met kans op betere rendementen en dus hogere uitkeringen. PVV, BBB en NSC zijn tegen, want het nieuwe stelsel kan uitmonden in verliezen op de beurs en een forse inkomensval voor gepensioneerden.
De verkiezingsbelofte van PVV, BBB en NSC was om het nieuwe pensioenstelsel te blokkeren. Helaas was de Wet toekomst pensioenen al aangenomen. In de formatie konden de drie alsnog hun zin krijgen. Door aan de pensioenwet te sleutelen, moeten Tweede en Eerste Kamer zich opnieuw uitspreken. Dikke kans dat de stelselwijziging dan alsnog flopt en alles bij het oude blijft.
Een nachtmerrie voor pensioenfondsen. Zij zetten wel in op het nieuwe stelsel. Belangenbehartigers van de fondsen overlegden met de informateurs Richard van Zwol (CDA) en Elbert Dijkgraaf (SGP). In ruil voor rust aan het pensioenfront, boden ze 25 tot 30 miljard investeringen in ‘maatschappelijke opgaven’. Zoals woningen, wegen en windmolens.
Typisch een herenakkoord. De deal kwam terecht in de strikt vertrouwelijke concept-teksten voor het Regeer- of Hoofdlijnenakkoord, dat PVV, VVD, NSC en BBB uiterlijk 15 mei moeten tekenen. Misschien hadden PVV en BBB niet door wat hier precies was gebeurd. Pieter Omtzigt (NSC) was wél wakker en had een extra overleg met voorman Ger Jaarsma van de Pensioenfederatie.
Tikkende tijdbom
EW onthulde dat dit gesprek had plaatsgehad, en de daarop volgende e-mail waarin Jaarsma eist dat Omtzigt zijn verzet tegen de pensioenhervorming staakt. De kwestie is een tikkende tijdbom onder de formatie.
BBB-onderhandelaar Henk Vermeer haastte zich na publicatie te melden dat hij zich niet door pensioenbobo’s in de luren liet leggen. BBB acht zich nergens aan gebonden.
Maar waarom had hij dan niet – net als Omtzigt – doorgevraagd? Die 25 miljard kwam toch niet uit de lucht vallen? De uitruil was: aan het pensioenstelsel wordt niet meer ‘getornd’. Zo stond het ook in de formatiestukken.
Het ijverige informateursduo Van Zwol en Dijkgraaf ging in de contacten met de pensioenbranche veel te ver. De 25 miljard was natuurlijk welkom en in één klap leek de verdeeldheid over het pensioenstelsel voorbij tussen VVD aan de ene kant en PVV, NSC en BBB aan de andere. Iedereen blij? Nou nee, zulke dingen lekken altijd uit en nu liggen de meningsverschillen scherper op tafel dan ooit.
De rechtse partijen weten nu dat ze de pensioensector niet straffeloos kunnen inschakelen voor hun politieke avonturen. Met de gulle ‘pensioen-peetvaders’ aan de formatietafel ontstaat een schaduwmacht met – eind 2023 – 1.564 miljard aan belegd vermogen.
In het artikel op ewmagazine.nl sprak een ingewijde over ‘Kafka in de polder’: het schrikbeeld dat pensioenbobo’s en wereldverbeteraars via ‘maatschappelijke opdrachten’ het kabinetsbeleid bedisselen. Dat vertroebelt het primaat van de politiek. Wel geld voor windmolens en natuur, niet voor grensbewaking of gevechtsvoertuigen.
Ongezond
Voorheen deden politici als het ze uitkwam – zoals CDA-premier Ruud Lubbers in zijn laatste kabinet met de PvdA – weleens een greep in de kas van het ambtenarenpensioenfonds. Over zulke ‘pensioenroof’ ontstond grote ophef. De fondsen bezwoeren dat ze maar één opdracht hadden: uitkeringen verzekeren door maximaal rendement op ingelegde premies.
In deze formatie dreigt het omgekeerde te gebeuren: pensioenfondsen kruipen in de politieke cockpit en grijpen naar de stuurknuppel. Laat dat geen gewoonte worden, want het is ongezond voor de pensioenen en het verziekt de politiek.
Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief
Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.
